۱۲ راهکار برای اینکه فرزند بی اعتماد به نفسی نداشته باشید

وقتی کودکان بزرگ‌تر می‌شوند، داشتن اعتمادبه‌نفس برایشان به اندازه‌ یادگیری خودِ مهارت‌ها اهمیت پیدا می‌کند. برای اینکه بتوانند در زندگی رشد کنند و شکوفا شوند، لازم است که هم به توانایی‌های خود باور داشته باشند و هم این اطمینان را پیدا کنند که اگر در کاری به موفقیت نرسیدند، باز هم قادرند از پس شرایط برآیند. در واقع، این تجربه‌ ترکیبی از «چشیدن طعم موفقیت» و «بلند شدن بعد از شکست» است که به شکل‌گیری اعتمادبه‌نفس سالم در آنها کمک می‌کند.

در ادامه، ۱۲ روش کاربردی را ذکر کرده‌ایم که به فرزندانتان کمک کنید احساس توانمندی کنند، مهارت‌هایشان را به بهترین شکل به کار بگیرند و از استعدادهایشان بیشترین بهره را ببرند.

۱. خودتان الگویی از اعتمادبه‌نفس باشید

حتی اگر در درون خود احساس تردید می‌کنید، باز هم نشان دهید که با روحیه‌ای مثبت و با آمادگی کامل به سراغ کارهای تازه می‌روید. وقتی بچه‌ها می‌بینند که والدینشان با امید و پشتکار سراغ چالش‌ها می‌روند، ناخودآگاه همان رفتار را تقلید می‌کنند. البته، این موضوع به معنای تظاهر به بی‌نقص بودن نیست. اگر نگرانی یا اضطرابی دارید، آن را بپذیرید؛ اما تمرکز را روی جنبه‌های مثبت بگذارید.

۲. در برابر اشتباه‌ها واکنش منفی نشان ندهید

اشتباه بخشی جدانشدنی از زندگی است. به کودکان نشان دهید که همه انسان‌ها اشتباه می‌کنند و نکته اصلی یاد گرفتن از آنهاست، نه غرق شدن در حسرت و ناراحتی. افرادی که اعتمادبه‌نفس دارند، اجازه نمی‌دهند ترس از شکست جلوی پیشرفتشان را بگیرد. آنها مطمئن نیستند که هرگز شکست نمی‌خورند، بلکه آموخته‌اند که شکست را بخشی طبیعی از مسیر ببینند و با آرامش از آن عبور کنند.

۳. آنها را به تجربه چیزهای تازه ترغیب کنید

به جای اینکه تمام انرژی و وقتشان را روی کارهایی بگذارند که همین حالا در آنها مهارت دارند، بهتر است فرصت یادگیری موضوعات تازه را هم پیدا کنند. وقتی کودکان مهارت جدیدی را یاد می‌گیرند، احساس توانایی در آنها تقویت می‌شود و به این باور می‌رسند که می‌توانند از پس شرایط گوناگون برآیند.

۴. به فرزندانتان اجازه شکست بدهید

والدین معمولاً دلشان نمی‌خواهد که فرزندشان شکست بخورد، اما واقعیت این است که آزمون و خطا یکی از اصلی‌ترین راه‌های یادگیری است. وقتی کودک در رسیدن به هدفی ناکام می‌شود، درمی‌یابد که این اتفاق پایان دنیا نیست و می‌تواند دوباره تلاش کند. چنین تجربه‌هایی حتی ممکن است او را به تلاش بیشتر وادار کنند و این عادت در بزرگسالی به یکی از ارزشمندترین سرمایه‌های زندگی‌اش تبدیل شود.

۵. پشتکار را تحسین کنید

اینکه کودک بیاموزد که با نخستین مانع یا ناامیدی دست از کار نکشد، یک مهارت حیاتی برای زندگی در آینده است. اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس به معنای موفقیت همیشگی نیست، بلکه به معنای داشتن توان و انعطاف برای ادامه تلاش است. اگر در کاری بهترین نبود، باز هم باید احساس ارزشمندی کند و به مسیرش ادامه دهد.

۶. به کودکان کمک کنید که علاقه واقعی‌ خود را پیدا کنند

کشف علایق شخصی به بچه‌ها کمک می‌کند که هویت مستقل‌تری را شکل دهند و این هویت، یکی از پایه‌های اساسی اعتمادبه‌نفس است. علاوه بر این، وقتی شاهد رشد و پیشرفت استعدادهایشان باشند، احساس ارزشمندی و عزت‌نفس آنها به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد.

۷. برایشان هدف‌گذاری کنید

داشتن اهداف کوچک و بزرگ و رسیدن به آنها حس قدرت و موفقیت را در کودک تقویت می‌کند. به فرزندتان کمک کنید که رویاها و خواسته‌هایش را به اهداف قابل‌اجرا تبدیل کند. می‌توانید او را تشویق کنید که فهرستی از کارهایی که دوست دارد انجام دهد، تهیه کند. سپس به او بیاموزید که چطور اهداف بلندمدت را به گام‌های کوچک‌تر و قابل‌دستیابی تقسیم کند. این کار باعث می‌شود که هم علایقش موردتأیید قرار گیرد و هم مهارت‌هایی را بیاموزد که برای تمام عمر به دردش خواهد خورد.

۸. تلاش کردن را ارزشمند نشان دهید

تحسین موفقیت‌های کودکان مهم است، اما لازم است بدانند که تلاششان هم ارزشمند است، حتی اگر نتیجه دلخواه حاصل نشود. یادگیری هر مهارت تازه نیازمند زمان و سخت‌کوشی است و همیشه هم نتیجه سریع به دست نمی‌آید. بگذارید کودکان بفهمند شما ارزش کارشان را درک می‌کنید، چه کودک خردسالی باشند که با لگو چیزی می‌سازد، چه نوجوانی که به تنهایی گیتار یاد می‌گیرد.

۹. از آنها بخواهید که در کارهای خانه همکاری کنند

ممکن است که در برابر این خواسته غر بزنند یا بی‌میلی نشان دهند، اما وقتی که کودکان می‌بینند وظایفی متناسب با سنشان را برعهده دارند، احساس می‌کنند ارزشمند و مورداعتماد هستند. این وظایف می‌توانند از جمع کردن اسباب‌بازی‌ها و شستن ظرف‌ها تا بردن خواهر و برادر کوچک‌تر به خانه پس از مهمانی باشند. تکالیف مدرسه و فعالیت‌های جانبی خوب‌ هستند، اما هیچ‌چیز جای احساس «نیاز خانواده به کودکان» را نمی‌گیرد.

۱۰. کمال‌گرایی را کنار بگذارید

همه ما بزرگ‌ترها می‌دانیم که کمال مطلق وجود ندارد. مهم است که بچه‌ها هم این پیام را هرچه زودتر دریافت کنند. به آنها نشان دهید آنچه که در تلویزیون، مجلات یا شبکه‌های اجتماعی می‌بینند، تصویر واقعی از زندگی نیست. شادی دائمی، موفقیت بی‌وقفه و ظاهر همیشه آراسته چیزی جز یک خیال نیست و حتی می‌تواند به روانشان آسیب بزند. به آنها یادآوری کنید که کامل نبودن بخشی طبیعی از انسان بودن است و همین نقص‌هاست که ما را واقعی‌تر می‌سازد.

۱۱. شرایط موفقیت را برایشان فراهم کنید

چالش داشتن برای رشد ضروری است؛ اما بچه‌ها باید فرصت تجربه موفقیت را هم داشته باشند. به آن‌ها کمک کنید در فعالیت‌هایی شرکت کنند که برایشان قابل‌دستیابی و خوشایند باشد. وقتی احساس موفقیت کنند، اعتمادبه‌نفس بیشتری برای رویارویی با چالش‌های سخت‌تر خواهند داشت.

۱۲. عشق بی‌قیدوشرط خود را نشان دهید

کودکان باید مطمئن باشند که در هر شرایطی مورد محبت و حمایت والدینشان هستند. چه در مسابقه برنده شوند چه بازنده، چه نمره‌های عالی بگیرند یا ضعیف. حتی وقتی که از دستشان عصبانی هستید، این عشق باید پایدار بماند. وقتی فرزند بداند که برای شما عزیز و ارزشمند است، نه به خاطر دستاوردهایش، بلکه به خاطر خودِ او، عزت‌نفسش تقویت می‌شود و حتی در روزهایی که از خودش راضی نیست، می‌تواند به این احساس ارزشمندی تکیه کند.