برکناری نادره رضایی؛ از فیش حقوقی ۹۷ میلیونی تا واکنش به لغو کنسرت همایون شجریان

نادره رضایی، معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، پس از حدود ۹ ماه فعالیت پرحاشیه از سمت خود برکنار شد. عباس صالحی وزیر ارشاد در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۴۰۴ ضمن قدردانی از تلاش‌های رضایی، حکم برکناری او را صادر کرد. خانم رضایی در ماه‌های اخیر به شدت آماج انتقاد رسانه‌ها و نهادهای اصولگرا قرار داشت؛ تا جایی که خبرگزاری تسنیم از وی با عنوان «معاون حاشیه‌ساز وزیر فرهنگ» یاد کرد.

سوابق نادره رضایی و آغاز حواشی اولیه

نادره رضایی متولد ۱۳۶۰ است و در سال‌های گذشته به عنوان یکی از چهره‌های پر‌حاشیه سیاسی و فرهنگی شناخته شده است.

اولین حواشی پیرامون او به زمان دولت دوازدهم برمی‌گردد. در سال ۱۳۹۸، با حکم وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به مدیرعاملی انتشارات علمی‌وفرهنگی منصوب شد. این انتصاب بلافاصله با واکنش منفی و انتقاد شدید برخی رسانه‌ها همراه گردید؛ از جمله خبرگزاری مهر که خبر داد فردی «پر‌حاشیه» جایگزین مدیر پیشین این مؤسسه نشر شده است.

علت اصلی انتقادات آن بود که رضایی یکی از امضاکنندگان نامه جنجالی ۴۶۶ فعال سیاسی و مدنی خطاب به باراک اوباما در حمایت از نامه ۵۵ زندانی سیاسی بود. این نامه که در دهه ۱۳۹۰ منتشر شد، همچنین از رئیس‌جمهور وقت آمریکا می‌خواست تحریم‌های ایران را لغو کند. همین سابقه سیاسی باعث شد انتصاب وی در حوزه فرهنگ برای عده‌ای قابل قبول نباشد.

علاوه بر این، رسانه‌های منتقد، رضایی را به رانت و ژن خوب بودن متهم کردند. خبرگزاری آنا در واکنش به انتصاب وی نوشت: «قرار است یک ژن خوب دیگر به مدیرعاملی بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین انتشارات کشور منصوب شود»، و مدعی شد حامیان رضایی اخبار این انتصاب را در بحبوحه شهادت سردار سلیمانی پنهان کرده‌اند.

همچنین شایعاتی درباره نسبت فامیلی او با شهیندخت مولاوردی (معاون امور زنان در دولت روحانی) مطرح شد که رضایی چندین‌بار تأکید کرد هیچ نسبت خویشاوندی با مسئولان سابق و فعلی کشور ندارد.

حضور در معاونت هنری دولت چهاردهم و موج انتقادات

نادره رضایی در ۱۴ آبان ۱۴۰۳ با حکم وزیر ارشاد به سمت معاون امور هنری منصوب شد. این انتصاب به سرعت با موج گسترده‌ای از انتقادات روبه‌رو شد. حضور یک زن جوان در مسندی که پیش از او همواره در اختیار مردان بود، برای برخی خوشایند نبود و حساسیت‌هایی را برانگیخت. در ادامه به مهم‌ترین حواشی ۹ ماه حضور رضایی در معاونت هنری می‌پردازیم.

ماجرای لایک ویدیوی پرستو احمدی

اولین حاشیه دوران معاونت رضایی، تنها چند روز پس از انتصاب او رخ داد. در آبان ۱۴۰۳ خبری منتشر شد مبنی بر اینکه نادره رضایی ویدیوی کنسرت فرضی پرستو احمدی را در فضای مجازی لایک کرده است.

بهمن بابازاده، خبرنگار حوزه موسیقی، این خبر را در توییتر منتشر کرد و برخی رسانه‌ها بلافاصله آن را دستمایه حملات تازه به رضایی قرار دادند. رجانیوز نوشت با بازگشت اصلاح‌طلبان به قدرت، «هنجارشکنان جای پای محکمی پیدا کرده‌اند» و روزنامه کیهان نیز این اقدام را ادامه حواشی سابق رضایی – از امضای نامه به اوباما گرفته تا انتصاب افراد مسئله‌دار – دانست و از آن به عنوان «یک حرکت سخیف» یاد کرد.

در مقابل، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌سرعت واکنش نشان داد و ضمن تکذیب لایک کردن این ویدیو، توضیح داد که معاون هنری صرفاً جهت اطلاع از موضوعات روز به صفحه مربوطه سر زده و ویدیو را مشاهده کرده، اما آن صفحه را دنبال نکرده و محتوایی را تأیید (لایک) نکرده است. با این وجود، این ماجرا نام نادره رضایی را بیش از پیش زیر ذره‌بین منتقدان قرار داد و در ادامه زمینه‌ساز حواشی بعدی شد.

فیش حقوقی ۹۷ میلیونی نادره رضایی

دیری نپایید که حقوق و دریافتی معاون هنری نیز به تیتر رسانه‌ها بدل شد. در اوایل سال ۱۴۰۴ فتح‌الله توسلی، نماینده مجلس، تصویر فیش حقوقی نادره رضایی را منتشر کرد که حکایت از دریافتی حدود ۹۷ میلیون تومان در یک ماه داشت.

رسانه‌های منتقد این رقم را مصداق «حقوق نجومی» دانستند و انتقادات تندی روانه کردند. وزارت ارشاد در پاسخ، طی اطلاعیه‌ای جزئیات فیش حقوقی را تشریح کرد و توضیح داد که این مبلغ به دلیل افزایش حقوق سالیانه (۲۰٪ مصوب هیئت دولت) و پرداخت معوقات دو ماه ابتدای سال به همراه عیدی مناسبتی در فیش همان ماه تجمیع شده و طبیعتاً حقوق ماه‌های بعد کمتر خواهد بود.

با این وجود، افشای فیش حقوقی ضربه‌ تبلیغاتی سنگینی به اعتبار معاونت هنری وارد کرد و خوراک بیشتری برای منتقدان فراهم ساخت.

حاشیه فستیوال موسیقی «کوچه» در بوشهر

فستیوال موسیقی کوچه نیز در زمان مدیریت رضایی به چالشی برای وزارت ارشاد تبدیل شد. این فستیوال از سال ۱۳۹۶ برگزار می‌شد و در اردیبهشت ۱۴۰۴ نیز قرار بود اجرا شود. معاونت هنری وزارت ارشاد مجوزهای لازم را صادر کرده بود، اما مخالفت برخی محافل مذهبی محلی آغاز شد. امام‌جمعه دشتستان به‌صراحت محتوای فستیوال کوچه را مغایر شرع دانست و خواستار لغو آن شد.

پس از جنجال‌ها و وقوع حادثه انفجار در بندر شهید رجایی، درنهایت اجرای این فستیوال متوقف و لغو شد. نادره رضایی در واکنش به این اتفاق گفت: «علی‌رغم دو ماه تلاش، کوچه بن‌بست شد».

منتقدان این جمله را به منزله اعتراف او به شکست پروژه‌هایش تعبیر کردند و آن را نشانه‌ای دیگر از ناتوانی مدیریت وی دانستند. بدین ترتیب فستیوال کوچه نیز به فهرست حواشی دوران کوتاه معاونت رضایی اضافه شد.

انتقادات مجلس و کارت زرد به وزیر

حواشی پیاپی پیرامون عملکرد نادره رضایی، سرانجام مجلس شورای اسلامی را نیز وارد ماجرا کرد. در مرداد ۱۴۰۴، نمایندگان مجلس سیدعباس صالحی وزیر ارشاد را برای پاسخگویی به عملکرد معاونت هنری تحت فشار قرار دادند. در جلسه علنی ۷ مرداد حتی انتشار یک عکس قدیمی از نادره رضایی در کنار رئیس‌جمهور اسبق (سیدمحمد خاتمی) دستمایه سؤال از وزیر شد که بسیاری آن را رفتاری خارج از دایره انصاف تلقی کردند.

کمی بعد، در ۱۱ شهریور ۱۴۰۴ بیش از ۱۷۰ نماینده مجلس با امضای نامه‌ای به وزیر فرهنگ و ارشاد خواستار تغییر معاونت هنری شدند. به گفته علی خضریان، نماینده تهران، در این نامه تأکید شده بود که اقدامات برخی از معاونان وزیر ارشاد – به‌ویژه خانم نادره رضایی – باعث «جریحه‌دار شدن عواطف دلسوزان حوزه فرهنگ و هنر» شده است.

نمایندگان منتقد معتقد بودند وزیر ارشاد در قبال این حواشی بازدارندگی لازم را به خرج نداده و ادامه حضور چنین مدیرانی می‌تواند به «اقدامات مخرب» در حوزه فرهنگ بینجامد. افزون بر این، مجلس پیش‌تر بابت آنچه «هزینه‌بر بودن بازسازی دفتر کار» معاون هنری و برخی تصمیمات بحث‌برانگیز او در حوزه تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی خوانده شد، به وزیر فرهنگ کارت زرد داده بود.

لغو کنسرت همایون شجریان و عذرخواهی از مردم

آخرین حاشیه پررنگ دوران مدیریت نادره رضایی، ماجرای کنسرت رایگان همایون شجریان در تهران بود. هفته گذشته همایون شجریان اعلام کرد مجوز برگزاری یک کنسرت رایگان در میدان آزادی را دریافت کرده است. با این حال، دیری نپایید که اجرای این کنسرت لغو شد و به سرانجام نرسید. پس از لغو کنسرت، نادره رضایی در پیامی ویدئویی ضمن عذرخواهی از مردم، لغو شدن کنسرت را شکستی برای همه دانست و تصریح کرد: «متأسفانه در این مورد همه با هم باختیم». وی تأکید کرد «باید به مردم اعتماد کرد و خیابان به عنوان فضای عمومی متعلق به همه مردم است».

این اظهارات رضایی با واکنش تند مخالفان همراه شد. وب‌سایت رجانیوز با سرزنش رضایی، لغو کنسرت را نتیجه «بی‌تجربگی» و «فقدان برنامه‌ریزی» او دانست. به نوشته این رسانه، معاون هنری تصور کرده بود می‌تواند بدون هماهنگی‌های لازم با نهادهای مربوط (مانند شهرداری تهران) و تنها در عرض سه روز چنین رویداد بزرگی را برگزار کند، حال آن‌که برگزاری کنسرت میدانی ماه‌ها برنامه‌ریزی دقیق بین‌نهادی می‌طلبد. رجانیوز این اشتباه را یک خطای ساده ندانست، بلکه آن را «نمادی از عمق فاجعه‌ای» خواند که یک مدیر بی‌تجربه سیاسی می‌تواند بر سر یکی از مهم‌ترین معاونت‌های فرهنگی کشور بیاورد.

برکناری نادره رضایی

فشار نهادهای نظارتی و قانون‌گذاری، همراه با جنجال‌های رسانه‌ای، در نهایت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به اتخاذ تصمیم نهایی واداشت. عصر روز ۱۷ شهریور ۱۴۰۴، عباس صالحی با صدور حکمی نادره رضایی را از سمت معاونت امور هنری برکنار و محمدمهدی احمدی (رئیس حوزه ریاست وزارت ارشاد) را به عنوان سرپرست جدید این معاونت منصوب کرد. بدین ترتیب نام نادره رضایی که نخستین زن در تاریخ جمهوری اسلامی بر مسند معاونت هنری بود، در کمتر از یک سال جای خود را بار دیگر به یک مدیر مرد داد.