ویژگی‌های منحصر به فرد بمب‌افکن B-21 Raider در مقایسه با سایر جنگنده‌ها چیست؟

روند توسعه و تولید بی-۲۱ ریدر (B-21 Raider)، جدیدترین بمب‌افکن نیروی هوایی آمریکا، از شرکت نورثروپ گرومن اخیراً با تحویل دومین نمونه آزمایشی به پایگاه هوایی ادواردز در کالیفرنیا سرعت گرفته است. از نظر ظاهری، بی-۲۱ به راحتی می‌تواند با بی-۲ اسپیریت (B-2 Spirit)، نسل قبلی خود، اشتباه گرفته شود زیرا هر دو بر پایه طراحی بال پرواز پنهانکار (Stealth Flying Wing) ساخته شده‌اند. با این حال، اگر کمی دقیق‌تر نگاه کنیم، تفاوت‌های مهمی میان بی-۲۱ و بی-۲ دیده می‌شود که بی-۲۱ را در مقایسه با دیگر هواپیماها برجسته‌تر می‌کند.

B-2 Spirit در مقابل B-21 Raider؛ چه تفاوتی بین دو بمب افکن پنهانکار وجود دارد؟

در ابتدا، نگاهی به فلسفه طراحی این هواپیما می‌اندازیم. بی-۲۱ ریدر به گونه‌ای طراحی شده که برای آینده آماده باشد. طراحان نورثروپ گرومن رویکردی ماژولار برای پروژه در نظر گرفتند، به این معنی که استانداردهای فنی به گونه‌ای در طراحی گنجانده شده‌اند که هواپیما بتواند به‌سرعت و بدون نیاز به بازطراحی اساسی، حسگرها، سلاح‌ها و الگوریتم‌های نرم‌افزاری پیشرفته جدید را روی خودش اضافه کند.

این بمب‌افکن قابلیت‌های مدرن دیگری نیز دارد. شرکت نورثروپ گرومن و نیروی هوایی آمریکا نشان داده‌اند که سیستم‌های زمینی بی-۲۱ می‌توانند به بستر ابری منتقل شوند؛ با استفاده از یک همزاد دیجیتال (Digital Twin) که عملیات را پشتیبانی کرده و نیاز به زیرساخت‌های فیزیکی را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، بی-۲۱ فقط یک بمب‌افکن نیست؛ این هواپیما می‌تواند به عنوان یک مرکز فرماندهی پروازی نیز عمل کرده و تیم‌های پهپادی را کنترل کند. طبیعی است که این‌ها تنها ویژگی‌های بی-۲۱ نیستند، زیرا این هواپیما جزو نسل ششم محسوب می‌شود و همین باعث شده تا نسبت به سایر هواپیماها متمایز باشد.

بقا و پنهانکاری بی-۲۱ ریدر

بی-۲۱ ریدر اولین هواپیمای نسل ششم جهان است و همین ویژگی آن را بلافاصله از دیگر هواپیماهای امروزی متمایز می‌کند. این بمب‌افکن دو منظوره قادر است تا هم سلاح‌های متعارف و هم هسته‌ای را حمل نماید؛ علاوه بر آن، توانایی کنترل گروه‌های پهپادی که پیشتر اشاره شد را نیز دارد. ویژگی نسل ششم این هواپیما به آن اجازه می‌دهد تا از تجربیات برنامه‌های پنهانکاری پیشین، از جمله اف-۱۱۷ نایت‌هاوک (F-117 Nighthawk)، بهره ببرد. برای مثال، بی-۲ اسپیریت باید در یک آشیانه دارای تهویه مطبوع قرار گیرد تا از پوشش جاذب رادار آن محافظت شود، در حالی که پوشش پیشرفته‌تر بی-۲۱ این نیاز را برطرف کرده است. علاوه بر این، بی-۲۱ کوچک‌تر از نسل قبلی خود است که باعث کاهش نمای راداری آن می‌شود.

شرکت نورثروپ گرومن همچنین مسئله توانمندی در مقابله با تهدیدات را به‌طور ویژه در طراحی بی-۲۱ در نظر گرفته است. طبیعی است که ویژگی‌های پنهانکاری نقش اساسی دارند؛ بنابراین چیزی که دیده نمی‌شود را نمی‌توان هدف گرفت. اما امکانات هواپیما تنها به این مسئله محدود نمی‌شود؛ قابلیت‌های پیشرفته شبکه‌ای بی-۲۱ نیز موثر هستند. سیستم معماری باز این هواپیما امکان اشتراک بی‌وقفه داده با دیگر تجهیزات، نگهداری سریع و ارتقاهای فوری برای مقابله با تهدیدات نوظهور را فراهم می‌آورد؛ همه این‌ها تضمین می‌کند که هواپیما بتواند مأموریت خود را با حداقل ریسک انجام دهد.

در نهایت، بی-۲۱ هواپیمایی نیست که تنها در حاشیه مناطق جنگی فعالیت کند؛ این بمب‌افکن برای ورود مستقیم به قلب میدان نبرد و انجام مأموریت‌های دشوار در محیط‌های پرخطر طراحی شده است.

هزینه و مزیت اقتصادی

برای سنجش اینکه چه چیزی بی-۲۱ را برجسته می‌کند، نباید آن را با هواپیماهای مسافربری یا جنگنده مقایسه کرد، بلکه مقایسه واقعی با هواپیماهای مشابه است. در این زمینه، بی-۲ اسپیریت به‌عنوان معیار واضحی مطرح می‌شود، زیرا DNA مشترک و شباهت‌های زیادی با بی-۲۱ دارد. با اینکه مشخص شد بی-۲۱ از نظر فناوری پیشرفته‌تر از بی-۲ است، اما تفاوت بزرگ دیگری که آن را متمایز می‌کند مربوط به قیمت آن می‌شود. هرچند نمی‌توان بی-۲۱ را ارزان نامید، چراکه هزینه هر فروند آن تقریباً ۶۹۲ میلیون دلار (به دلار ۲۰۲۲) برآورد شده، اما این مبلغ در مقایسه با تقریبا دو میلیارد دلار هزینه هر B-2 بی-۲ اسپیریت ناچیز به نظر می‌رسد. حتی نسبت به هزینه ۱.۱۵۷ میلیارد دلاری بی-۲ در سال ۱۹۹۸، بی-۲۱ گزینه‌ای نسبتاً اقتصادی محسوب می‌شود.

این تفاوت قیمت باعث می‌شود انتظار داشته باشیم تعداد بیشتری از بی-۲۱ در خدمت ارتش باشند. اگرچه عدد دقیق مشخص نیست، اما نیروی هوایی آمریکا انتظار دارد حداقل ۱۰۰ فروند بی-۲۱ در اختیار داشته باشد و این تعداد ممکن است تا ۱۵۰ فروند افزایش یابد. با این حساب، بی-۲۱ به بیشترین بمب‌افکن (از نظر تعداد) در نیروی هوایی آمریکا تبدیل خواهد شد، در حالی که بمب‌افکن قدیمی بی-۵۲ بعد از آن با ۷۶ فروند قرار می‌گیرد. برای مقایسه، برنامه ساخت بی-۲ اسپیریت تنها ۲۱ فروند تولید داشت که عمدتاً به دلیل هزینه بالای آن بود. همین امکان تولید و به‌کارگیری بی-۲ در تعداد واقعی است که آن را در میان هواپیماهای مدرن به گزینه‌ای خاص تبدیل می‌کند.