تست خطای دید جدید؛ آبی می‌بینید یا بنفش؟ جنجال در فضای مجازی بر سر رنگ ۹ نقطه!

بسیاری از خطاهای دید، از کامیون‌های آتش‌نشانی که تغییر رنگ می‌دهند تا معمای لباس معروف، در طول سال‌ها ذهن کاربران اینترنت را به خود مشغول کرده‌اند. اما اکنون، یک محقق از دانشکده پزشکی هاروارد خطای دیدی را کشف کرده که شاید از همه آن‌ها عجیب‌تر باشد.

این معمای خطای دید که ظاهری ساده دارد، شامل ۹ نقطه است. حال، سؤال اصلی اینجاست: این نقاط آبی هستند یا بنفش؟

کاربران در شبکه اجتماعی ردیت بر سر این مسئله دچار دوگانگی شده‌اند. در حالی که برخی با قاطعیت می‌گویند که «برخی از این نقاط بنفش روشن هستند»، عده‌ای دیگر مصرند که «همگی بنفش هستند».

یکی از کاربران که از شدت گیجی بهت‌زده شده بود، این احساس را این‌گونه بیان کرده است:

دارم دیوانه می‌شوم… فکر کنم دیگر خواب به چشمم نمی‌آید! ممنون که این تصویر را به اشتراک گذاشتی.

با این اوصاف، نظر شما در مورد رنگ این نقاط چیست؟

در شبکه‌های اجتماعی، اختلاف نظر زیادی میان کاربران در مورد آبی یا بنفش بودن نقاط وجود دارد. با این حال، برخی از کاربران متوجه اثر عجیب‌تری در این تصویر شدند. یکی از کاربران گفته است:

از نظر من، فقط یکی از آن‌ها بنفش است، اما این نقطه مرتب در حال حرکت است!

شخص دیگری تصریح کرد:

درکی که من از رنگ دارم، بسته به اینکه مستقیماً روی نقطه متمرکز باشم یا نه، تغییر می‌کند.

و دیگری به شوخ گفت:

نقطه بنفش از کجا می‌داند باید به سمتی برود که من دارم به آن نگاه می‌کنم؟!

با وجود اینکه این پدیده شاید عجیب به نظر برسد، اما این دقیقاً همان عملکردی است که دکتر هینرک شولز-هیلدنبرانت، خالق این خطای دید، برای آن در نظر گرفته است.

در واقعیت، تمام این نقاط به رنگ بنفش پررنگ هستند و روی یک پس‌زمینه متمایل به آبی قرار داده شده‌اند. با این حال، اگر گوشی خود را در فاصله حدود ۳۰ سانتی‌متری صورتتان نگه دارید و به نوبت به هر نقطه نگاه کنید، فقط نقطه‌ای که در مرکز توجه شماست، باید به رنگ بنفش دیده شود.

در نسخه‌ای دیگر از این خطای دید، ۳۶۰ نقطه بنفش روی همان پس‌زمینه متمایل به آبی قرار گرفته‌اند. اگر گوشی خود را در فاصله حدود ۱۰ سانتی‌متری صورتتان بگیرید و آرام‌آرام آن را دور کنید، با گسترش ناحیه تمرکزتان باید تعداد نقاطی که از آبی به بنفش تغییر می‌کنند، بیشتر و بیشتر شود.

دکتر شولز-هیلدنبرانت این پدیده را یک «خطای دید رنگی که به تثبیت نگاه و فاصله وابسته است»، خوانده است.

الگویی از اشیاء بنفش که روی پس‌زمینه‌ای متمایل به آبی قرار دارند، تنها در همان محلی که بیننده مستقیماً به آن نگاه می‌کند، بنفش دیده می‌شود. در اطراف، ادراک رنگ به سمت آبی می‌گراید.

عملکرد این خطای دید به دلیل نحوه خاصی است که مغز ما رنگ بنفش را درک می‌کند. در چشم ما، سلول‌های حساس به نوری به نام‌های مخروط‌های S، مخروط‌های M و مخروط‌های L وجود دارند که به ترتیب به نورهای آبی، سبز و قرمز واکنش نشان می‌دهند. در حالی که رنگ‌هایی مانند سبز، زرد و نارنجی به یک طول موج مشخص نور مرتبط هستند، بنفش در بخش خاصی از طیف مرئی نور یافت نمی‌شود. در واقع، رنگ بنفش زمانی در قشر بینایی مغز ما تولید می‌شود که مخروط‌های L و مخروط‌های S به طور ترکیبی فعال شوند. این امر باعث می‌شود که بنفش یک «ادراک شکننده و ناپایدار» باشد که به راحتی تحت تأثیر عوامل روانی یا محیط اطراف قرار می‌گیرد. همین «اثر تضاد رنگی» دلیلی است که بسیاری از خطاهای دید قدیمی شامل اشیائی می‌شوند که به نظر می‌رسد رنگشان عوض می‌شود.

به عنوان مثال، نور محیط و رنگ اشیاء پس‌زمینه می‌تواند باعث شود اشیائی که در واقعیت آبی و سیاه هستند، به صورت سفید و طلایی دیده شوند؛ درست مثل اتفاقی که برای لباس آبی-سیاه مشهور افتاد. علاوه بر این، به دلیل نحوه پراکندگی سلول‌های مخروطی مختلف در چشم، دیدن رنگ بنفش در مرکز دید ما آسان‌تر از کناره‌ها است.

با قرار دادن نقاط بنفش روی یک پس‌زمینه آبی مشابه، مغز ما فقط برای نقاطی که دقیقاً در کانون توجه ما قرار دارند، می‌تواند رنگ بنفش صحیح را ایجاد کند. به همین دلیل است که نقطه‌ای که به آن نگاه می‌کنید، بنفش شده و رنگ واقعی خود را می‌یابد، در حالی که نقاط دیگر در رنگ آبی محو می‌شوند.