واکنش تند فرهیختگان به ادعای عباس عبدی درباره محبوبیت نام «شاهان»

واکنش تند فرهیختگان به ادعای عباس عبدی درباره محبوبیت نام «شاهان»

در روزهای اخیر، گفت‌وگویی از عباس عبدی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی، درباره کتاب تازه‌اش با عنوان «بازی اولتیماتوم» موجی از بحث و واکنش را در فضای عمومی و رسانه‌ای برانگیخته است. عبدی در بخشی از این گفت‌وگو، از پیوند پنهان میان سیاست و فرهنگ سخن گفته و تأکید کرده است که حکومت نمی‌تواند به‌طور کامل فرهنگ مردم را دگرگون کند:

بخشی از کتاب من می‌خواهد به حکومت بگوید که تو نمی‌توانی فرهنگ مردم را تغییر دهی؛ مردم بالاخره راهی برای انتقام پیدا می‌کنند. الان شاهان دومین اسم پسرانه در کل کشور است.

عبدی در ادامه به آیه‌ای از قرآن اشاره کرده که می‌گوید: «از آنچه می‌گریزید، به‌سرعت به سوی شما می‌آید» و این پدیده را نمادی از بازگشت اجتماعی ارزش‌هایی دانسته که نظام سیاسی از آن فاصله گرفته است.

با محبوب‌ترین اسم‌های پسرانه در کشورهای مختلف جهان آشنا شوید + ویدیو

اما این تحلیل جامعه‌شناختی خیلی زود با واکنش تند رسانه‌های اصولگرا، به‌ویژه روزنامه فرهیختگان، روبه‌رو شد. این روزنامه در گزارشی با عنوان «درباره یک آدرس غلط از نام‌گذاری ایرانی‌ها»، ادعای عبدی را «بی‌پشتوانه آماری» توصیف کرد و نوشت:

بررسی داده‌های رسمی سازمان ثبت‌احوال نشان می‌دهد نام «شاهان» حتی در میان ۷۰ اسم پرتکرار سال ۱۴۰۲ هم دیده نمی‌شود. همچنان نام‌های مذهبی و سنتی مانند «فاطمه»، «امیرعلی»، «محمد»، «علی» و «امیرحسین» در صدر قرار دارند.

فرهیختگان: تحلیل بدون داده و فاصله از واقعیت

در این گزارش آمده است که ایده «سیاسی شدن نام‌گذاری نوزادان» در سطحی نمادین جذاب است، اما بدون داده‌های دقیق نمی‌توان از آن نتیجه‌گیری اجتماعی کرد. نویسنده گزارش تأکید کرده است:

در حالی که عبدی نام‌گذاری را به نوعی کنش اعتراضی تعبیر کرده، آمارها نشان می‌دهد گرایش عمومی جامعه همچنان به سمت نام‌های مذهبی و آشناست، نه انتخاب‌های اعتراضی یا انتقامی.

شناسنامه

فرهیختگان همچنین به پدیده‌ای که آن را «توهم فراگیری در شبکه‌های اجتماعی» نامیده اشاره کرده و توضیح داده است: «افزایش دیده‌شدن نامی مانند شاهان در فضای مجازی، لزوماً به معنای رواج آن در سطح ملی نیست. ممکن است در برخی مناطق شهری یا در میان طبقات خاص، این نام محبوب شده باشد، اما داده‌های سراسری چنین الگویی را تأیید نمی‌کنند.»

تحلیل زبانی و معناشناختی «شاهان»

این روزنامه با نگاهی زبان‌شناختی نیز به بررسی ریشه نام «شاهان» پرداخته و نوشته است:

در زبان فارسی، “شاهان” در واقع جمع واژه “شاه” است و از نظر ساخت‌واژی، معنای مفرد ندارد. در سنت نام‌گذاری فارسی برای ساخت نام‌های مفرد معمولاً از پسوندهایی مانند “انه” (نمونه: سمانه، شاهانه) استفاده می‌شود. بنابراین “شاهان” واژه‌ای مدرن و ساخته ذهن نسل جدید است که ممکن است بیش از آنکه به تاریخ شاهنشاهی اشاره داشته باشد، نشان‌دهنده گرایش به قدرت و اقتدار در سطح زبانی باشد.

نوزاد

مقایسه جهانی: نام «محمد» در صدر آمار بریتانیا

فرهیختگان در بخش دیگری از گزارش خود با اشاره به روندهای بین‌المللی نوشته است:

«محبوبیت نام‌های مذهبی پدیده‌ای جهانی است. در سال ۲۰۲۴، بر اساس داده‌های رسمی بریتانیا، نام “محمد” برای دومین سال پیاپی محبوب‌ترین نام نوزادان پسر در انگلیس و ولز بوده است. این امر نشان می‌دهد انتخاب نام مذهبی الزاماً نشانه فشار ایدئولوژیک یا عقب‌ماندگی فرهنگی نیست، بلکه بخشی از بازتعریف هویت در جوامع چندفرهنگی است.»

از «انتقام» تا «سلیقه و مد»

در جمع‌بندی گزارش، این روزنامه نتیجه گرفته است که اگر قرار بود نام‌گذاری نوزادان به‌عنوان ابزاری برای اعتراض فرهنگی دیده شود، باید انتظار می‌رفت نام‌هایی با ریشه تاریخی چون «کوروش»، «داریوش» یا «آریوبرزن» در فهرست‌های پرکاربرد قرار گیرند؛ اما چنین نیست.

به باور نویسنده:

«والدین هنگام انتخاب نام، بیش از آنکه در پی انتقام از نهاد قدرت باشند، تحت‌تأثیر باورهای مذهبی، ذوق زبانی، مُدهای رسانه‌ای و شخصیت‌های محبوب سینمایی قرار دارند.»

مطالب مرتبط
یک نظر

ورود

  • ایران پاد ،اسلام زنده باد مهر ۲۱, ۱۴۰۴

    جناب عبدی ، حالت خوش نیست که آمار غلط می دهی !!!!
    خود من اصیلترین نام آریایی ایرانی را دارم « نوروز باستانی»
    مادر من نامی آریایی ایرانی دارد «شاه پسند» بچه برادر من که خودم شناسنامه برایش گرفتم « محمدیزدان»
    محمد پیام خاتم (ص) و یزدان نام فارسی خدای ایرانیان ،
    خودم نیست داشتم اگر فرزند پسر داشتم از نام ها علی و محمد و رضا و علی اردشیر محمد کورش و محمدآریا و …… و برای دختران هم نامهای خدیجه و فاطمه و زهرا و ایران دخت و پری نساء و شیرین ناز و پری ناز و …..استفاده بکنم
    »»»»» لذا »»»»
    ما با اسامی مشکلی نداریم و علیرغم عشق و ارادت مان و جان نثاری مان به اسلام و مذهب اهل بیت «ع» معتقد به این هستیم که : ما ایرانیانی مسلمانیم …. هم ایرانی هستیم نیم سرشت در ژن و خون و هم پیروان خاتم پیامبران الهی و عاشقان نام علی و حسن و حسین ….
    ما نه تضادی بین دین مان و ملیت مان می بینم و نه هر کدام را بدون دیگری بعنوان مردم این کشور کافی می دانیم
    نژادمان دارای ویژگی ها و برتری های تاریخی و قومی خود است و برتری‌هایش سبب افتخار تاریخی مان و دین مان و مذهب مان هم هدایت گر هم دنیای مان در انسانیت و تقویت کننده حسنات ذاتی مان و هم هدایتمان به سوی اهداف واقعی خلقت و تاجیکان در روز حساب خواهد بود
    ولی تو……. منافقین هستی که نه پایبند به ایرانی گری و ملی گرایی واقعی با اصالت ها و نجابت ها و کنش‌های ملی مان هستی ، گواهش کت و شلوار و پوشش و استفاده آن از کلمات اجانب و شیوه زندگی و خوراک و دیگر سکنات
    شماست و نه مسلمانی که خود را از نفاق افکنی و دروغ و دسیسه دور کنی و صادقانه سبب وحدت ملی و دینی و اجتماعی مان بشوی !!!!!!
    جناب عبدی تو چه آدم تحصیل کرده ای هستی که هنوز ..
    اولاً متوجه نشدی که ۱۵۰۰ سال دوران اسلام و بیش از چهارصد سال دوران ساسانی به دلیل وسعت ایران و وجود ملیت‌های گوناگون در مرزهای این امپراتوری و از جمله اعراب حیره ای « اعراب بصره و جنوب عراق » که جزعی از ملت ساسانی بودند اشتراک زبان و نام و حروف الفبا و ….ایجاد شده است و لذا نامهای امامان و و رهبران دینی که در ایران کاربرد دارند دیگر عربی محض نیستند ، بلکه نامهای مشترک بین ایرانیان و دیگر مسلمانها هستند …همان طور که حروف الفبای ما مشترک بین فارسی و عربی و ترکی هستند و نمی توان حروف را فارسی مطلق یا عربی مطلق و یا ترکی مطلق گفت ، بلکه حروفی مشترک هستند
    ضمن اینکه ذات ایرانی هم حق گرا و روشن ضمیر و حق گراست که مکتب انسان ساز اسلام و مذهب پویای خاندان رسول خدا را پذیرفته آمد و خواهر زاده دوست هم بوده و
    اهل بیت را نه تنها دوست داریم به علت خواهرزاده بودنشان بلکه به علت معنویت و الهی بودنشان هم پیروی
    شأن می کنیم جان می دهیم برای آرمانهایسان و بر نام هایشان مفتخربم
    دوماً : تو‌چه تحصیل کرده و سیاسی هستی که نمی دانی تغییر نام و عربی و فارسی و رومی و …. بودن نام نمی تواند هیچ گرهی از مشکلات اقتصادی و معیشتی و سیاسی و جناحی و…. را حل کند و او در پی نفاق و تفرقه بین ملت هستی
    راستی کمی مطالعات در مورد مشترکات ایرانی ما که وارد تمدن ملتهای عرب هم مطالعه بکن من خود لر بختیاری هستم در اهواز در بین برادران عرب مان بارها و در میان همکلاسی های خودم نامهای ، پرویز و همایون و خسرو نوروز و کارون و‌کیان را دیده ام
    معلم هستم و از سال ۶۸ تدریس داشته و در چند مدرسه صبح و عصر و شبانه هر سال چند هزار دانش آموز داشتم
    بسیاری نامهای آریایی در بین عرب ها دیده ام و ضمن اینکه قبول دارم نام شاهان قشنگ و ایرانی است اما به ذوح‌رسول خدا تا کنون بیاد ندارم چنین نامی در بین دانش آموزانم بوده ، اگر چه امروز اسامی جور و واجور غربی و نامعلوم و سوسولی و فانتزی و …. هم در حال زیاد شدن بوده و این خود نوعی ویرانی و آشوب نابودی فرهنگ نامگذاری ملی ایرانی و اسلامی مان خواهد بود
    ولی تو نیز آش پاک نمی پذیری و مانند جهال و معترضین از طریق نام افراد ،مسبر باطلی را پیش می رویم و به دنبال فتنه و مرض هستی !!!!
    در عراق با چندین دانش جو‌و دبیرستانی آسنا شدم که یکی دوتای ایشان نام ایرانی اصیل داشتند ……
    تمام عراقیها سرزمین و کشور را کیان می گویند که کلمه ای اصیل و ایرانی است ، دها کلمه ایرانی دیگر را جدی تر از ما بیان می کردند
    فقط یادت باشه تو و امثال تو هرگز نمی تواند که :
    تمدن اسلامی ایرانی و همه اشتراکات مشترک نه تنها ۱۵۰۰ ساله این ملت بلکه بیش از ۱۷۰۰ ساله شأن را نادیده بگیری و به دنبال توهمات مغرضانه خودت باشی …..
    من هم یک ایرانی اصیل از قوم لر بختیاری هستم ولی حقیقت خلقت و هدف آفرینش و عزت اسلامی و نجابت ایرانی و تمدنی مان را قبول دارم اما تابران من و تبار آربایی من نه با نام تغییر می کند و ما با بی دینی درمان و هدایت می شود و نام تنها یک شناسه است ، از مرز چین و مغولستان تا میانه های سیبری و هندوستان و مالزی و اندونزی و بنگلادش تا نیمی از بذل های مسلمان آفریقا و بخشی از ارو پا و آمریکا و ….. فرهنگی مشترک و نامهای مشترک و دینی مشترک و حتی ترکیب زن و نژاد مشترک دارند ….
    مطالعه کن عباس آقا