موزه بزرگ مصر (GEM) پس از بیش از دو دهه انتظار سرانجام در نزدیکی اهرام جیزه درهای خود را به روی عموم گشود. این مجموعه عظیم که بزرگ‌ترین موزه اختصاص‌یافته به یک تمدن در جهان به‌شمار می‌رود، گنجینه‌ای بی‌بدیل از تاریخ مصر باستان، از ماسک طلایی توت‌عنخ‌آمون گرفته تا مجسمه ۸۳ تُنی رامسس دوم را در خود جای داده است.
آغاز کار بزرگ‌ترین موزه اختصاص‌یافته به یک تمدن
موزه در دامنه‌ای کم‌شیب از فلات جیزه و در نزدیکی اهرام خوفو و منکورع ساخته شده است. مساحت آن بیش از ۵۰۰ هزار مترمربع است و به‌عنوان بزرگ‌ترین موزه جهان که به یک تمدن واحد اختصاص دارد شناخته می‌شود. این پروژه از آغاز تا افتتاح، نزدیک به دو دهه زمان برد؛ ابتدا در سال ۲۰۰۲ کلنگ ساخت آن زده شد، اما ناآرامی‌های سیاسی سال ۲۰۱۱، مشکلات اقتصادی در سال‌های پس از آن و سپس همه‌گیری کووید-۱۹، روند تکمیل را بارها متوقف کرد.
در مراسم افتتاح، ۷۹ هیئت خارجی از جمله سران کشورها حضور داشتند و رئیس‌جمهور مصر این رویداد را «آغاز فصلی تازه در تاریخ حال و آینده مصر» توصیف کرد. هدف از این افتتاح، نه‌تنها نمایش شکوه میراث باستانی، بلکه تبدیل فلات جیزه به منطقه‌ای فرهنگی و گردشگری با امکانات مدرن است.
گنجینه‌ها و نمایشگاه‌های خیره‌کننده
مهم‌ترین نقطه توجه در موزه، مجموعه آثار مرتبط با توت‌عنخ‌آمون است. بیش از پنج هزار شی‌ء مربوط به این فرعون نوجوان برای نخستین‌بار در یک مکان و با چیدمانی منظم به نمایش درآمده‌اند. ماسک طلایی مشهور او، صندوق‌ها، جواهرات، تخت‌ها و ابزارهای آیینی از جمله این آثار هستند.
در مرکز فضای اصلی موزه، مجسمه بزرگ رامسس دوم قرار دارد؛ فرعونی که بیش از شش دهه حکومت کرد و نقش مهمی در تاریخ نظامی و معماری مصر داشت. این مجسمه ۸۳ تُنی در همان ابتدای ورود، شکوه و عظمت فراعنه را پیش چشم بازدیدکنندگان قرار می‌دهد.
در کنار این آثار، قایق خورشیدی خوفو نیز که قدمتی ۴۵۰۰ ساله دارد در بخش مرمت زنده موزه در حال بازسازی است. این کشتی برای همراهی روح فرعون در سفر به جهان پس از مرگ ساخته شده بود و اکنون بازدیدکنندگان می‌توانند مراحل دقیق مرمت آن را از پشت دیوارهای شیشه‌ای مشاهده کنند.
معماری و طراحی؛ پیوند گذشته و امروز
ساختار معماری موزه حاصل یک رقابت بین‌المللی میان بیش از ۱۵۰۰ طرح از سراسر جهان بود و در نهایت گروه معماران Heneghan Peng از دوبلین این طراحی را ارائه کرد. فرم کلی بنا به شکل مثلثی تراش‌خورده طراحی شده و به‌گونه‌ای در چشم‌انداز قرار گرفته که با اهرام بزرگ هم‌راستا باشد. استفاده از سنگ‌هایی به رنگ شن، خطوط ساده و حجم‌های هندسی وسیع باعث شده فضا به‌صورت طبیعی با محیط بیابانی اطراف پیوند بخورد.
نورپردازی داخلی نیز برای نمایش دقیق بافت آثار طراحی شده است و گالری‌ها از فناوری واقعیت افزوده، نمایش‌های تعاملی و بخش مخصوص کودکان بهره می‌برند. این ویژگی‌ها موزه را از حالت صرفاً نمایشگاهی خارج کرده و به مرکز تجربه و روایت تاریخ تبدیل کرده‌اند.
نقش موزه بزرگ مصر در آینده گردشگری این کشور
صنعت گردشگری یکی از ستون‌های اقتصاد مصر است و در سال‌های اخیر بارها تحت تأثیر ناآرامی‌های منطقه‌ای آسیب دیده است. دولت مصر افتتاح موزه بزرگ مصر را بخشی از راهبرد کلان خود برای احیای گردشگری و ایجاد مسیرهای دسترسی جدید به فلات جیزه قرار داده است. راه‌اندازی فرودگاه جدید، خطوط اتوبوس‌های برقی مجهز به تهویه مطبوع و سیستم بلیت‌فروشی دیجیتال بخشی از این برنامه‌اند.
بر اساس پیش‌بینی‌های رسمی، این موزه می‌تواند سالانه تا ۷ میلیون بازدیدکننده جذب کند و کمک کند شمار گردشگران کل کشور تا سال ۲۰۳۰ به ۳۰ میلیون نفر برسد. با این حال، کارشناسان تأکید می‌کنند که پایداری این روند به ثبات سیاسی و سرمایه‌گذاری مداوم در نگهداری آثار وابسته خواهد بود.
بدون نظر