نخستین قرص ضدبارداری مردان پس از دهه‌ها انتظار در آستانه ورود به بازار جهانی قرار گرفته است. این دارو که YCT-529 نام دارد، بدون آن‌که میل جنسی را کاهش دهد، تولید اسپرم را مهار می‌کند و در مطالعات حیوانی تا ۹۹ درصد موفق بوده است. نتایج اولیه روی داوطلبان انسانی نیز نشان می‌دهد که این روش ایمن است و تعادل هورمونی را برهم نمی‌زند. اگر مراحل بعدی آزمایش‌ها موفقیت‌آمیز باشد، ظرف سه سال آینده امکان عرضه آن وجود دارد.
بیش از ۶۰ سال از زمانی که نخستین قرص ضدبارداری زنان در بریتانیا به کار گرفته شد می‌گذرد و اکنون علم در آستانه نقطه عطف دیگری قرار گرفته است؛ معرفی قرص ضدبارداری مردان که می‌تواند نقش مهمی در مدیریت باروری و پیشگیری از بارداری ناخواسته ایفا کند. داروی جدید با نام آزمایشی YCT-529 امیدها را در حوزه سلامت باروری افزایش داده است، زیرا برخلاف بسیاری از تلاش‌های گذشته، بر محور دستکاری هورمون‌ها عمل نمی‌کند و از این رو عوارض کمتری دارد.
مکانیسم عملکرد قرص ضدبارداری مردان «YCT-529»
در بخش عمده‌ای از تحقیقات پیشین، تمرکز بر داروهایی بود که با مهار هورمون‌های گنادوتروپین، روند تولید اسپرم را تضعیف می‌کردند. این رویکرد هرچند کارآمد بود، اما اغلب به کاهش میل جنسی، ضعف عضلانی و گرگرفتگی منجر می‌شد.
YCT-529 رویکردی متفاوت برگزیده است و به جای ورود به مسیرهای هورمونی، به‌طور مستقیم ارتباط پروتئینی به نام گیرنده اسید رتینوئیک آلفا (RAR-alpha) را هدف می‌گیرد. اسید رتینوئیک که از ویتامین A موجود در خوراکی‌هایی مانند اسفناج، هویج و پنیر ساخته می‌شود، برای رشد سلول‌ها و همچنین تولید اسپرم ضروری است. زمانی که این ماده نتواند به گیرنده خود در بیضه‌ها متصل شود، تشکیل اسپرم تقریباً متوقف می‌شود.
مکانیسم عملکرد YCT-529 به این صورت است که با اتصال به گیرنده RAR-alpha در بافت بیضه، اجازه ورود اسید رتینوئیک به سلول‌ها را مسدود می‌کند. در نتیجه، فرآیند طبیعی تولید اسپرم مختل می‌شود و میزان اسپرم به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد. در مطالعات حیوانی، موش‌هایی که طی چهار هفته روزانه این دارو را دریافت کردند، کاهش شدید تعداد اسپرم را تجربه کردند و احتمال بارداری به یک درصد رسید. نکته مهم آن است که با قطع دارو، طی چهار تا شش هفته توان باروری در حیوانات به‌طور کامل بازگشت.
نتایج اولیه آزمایش‌های انسانی
نتایج اولیه آزمایش انسانی نیز امیدبخش بوده است. YourChoice Therapeutics، شرکت تولیدکننده، طی یک مطالعه مقدماتی ۱۶ مرد سالم را برای یک دوره یک‌ماهه تحت مصرف دوزهای ۱۰ تا ۱۸۰ میلی‌گرمی این قرص قرار داد. بازبینی نتایج در نشریه Communications Medicine نشان داد که دارو به‌طور کلی ایمن بوده است و هیچ اختلالی در میل جنسی، تعادل هورمونی یا وضعیت روانی شرکت‌کنندگان ایجاد نکرده است. این یافته‌ها پژوهشگران را به ادامه آزمایش‌ها در جمعیت بزرگ‌تر تشویق کرده است.
با وجود نتایج امیدوارکننده، محققان تأکید دارند که این دارو «راه‌حل فوری» محسوب نمی‌شود. کاهش کامل تولید اسپرم ممکن است تا دو ماه زمان ببرد و به همین دلیل، در این مدت لازم است از روش‌های مکمل پیشگیری استفاده شود. از سوی دیگر، پس از قطع مصرف، دو تا سه ماه زمان برای بازگشت کامل توان باروری لازم است.
برخی پرسش‌ها درباره ایمنی بلندمدت دارو همچنان بی‌پاسخ مانده است. فعالیت اسید رتینوئیک محدود به تولید اسپرم نیست و نقشی اساسی در عملکرد دستگاه ایمنی دارد. در مطالعه اخیر، تعدادی از داوطلبان دچار عفونت‌های تنفسی شدند که این احتمال را مطرح می‌کند که شاید دارو اثراتی فراتر از بافت بیضه داشته باشد. همچنین یک مورد آریتمی قلبی نیز مشاهده شده است، هرچند به علت تعداد کم شرکت‌کنندگان نمی‌توان ارتباط قطعی میان این عارضه و دارو برقرار کرد.
روش‌های جایگزین در پیشگیری از بارداری در مردان
در کنار YCT-529، پژوهش‌های دیگری نیز در زمینه روش‌های نوین مردانه در حال انجام است. یکی از این روش‌ها تزریق نوعی ژل در مجاری انتقال اسپرم است که با مسدود کردن مسیر، مانع ورود اسپرم به مایع منی می‌شود. این ژل که Adam نام دارد، در بررسی‌های اولیه توانسته است تا دو سال اثرگذاری خود را حفظ کند.
روش دیگر ژل موضعی Nestorone است که ترکیبی از هورمون تستوسترون و ماده‌ای شبیه هورمون‌های جنسی زنانه دارد و روزانه روی بازو مالیده می‌شود. هرچند این روش تا حد زیادی موفق بوده است، اما کاهش تستوسترون طبیعی می‌تواند مشکلاتی مانند اختلال نعوظ ایجاد کند و به همین دلیل تستوسترون در ترکیب ژل افزوده شده است.
با توجه به حجم مطالعات جاری و رشد سرمایه‌گذاری علمی، به نظر می‌رسد جهان در آستانه ورود به دوره‌ای تازه در کنترل باروری مردان قرار دارد؛ دوره‌ای که در آن قرص ضدبارداری مردان می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در مسئولیت‌پذیری مشترک زوج‌ها ایفا کند.
بدون نظر