شب ها نمی توانید بخوابید؟ دلایل علمی بی خوابی تان چیست؟

سندروم پاهای ناآرام

بی خوابی از جمله اختلالاتی است که در بسیاری از افراد دیده می شود. سبک زندگی مدرن در کنار اضطراب های حاصل از آن برای داشتن کیفیتی بالاتر از زندگی می تواند سبب شود که بسیاری از افراد قادر نباشند ۷ تا ۸ ساعت خواب توصیه شده توسط پزشکان را به خوبی رعایت کنند.

البته همیشه هم این عوامل نیستند که در خوابیدن ایجاد اختلال می کنند بلکه برخی از بیماری ها و اختلالات ژنتیکی و غیرژنتیکی نیز می توانند دخالت داشته باشند.

در ادامه این نوشته به بررسی رایج ترین دلایل پزشکی بی خوابی های شبانه خواهیم پرداخت. شاید با دانستن این دلایل بتوانیم در درمان آن توفیق بیشتری داشته باشیم. با ما همراه باشید:

بی اختیاری ادرار 

دکتر «ادِم رامین» جراح و متخصص اورولوژی و سرطان در این باره می گوید: “بی اختیاری ادرار که زنان بیش از مردان به آن مبتلا می شوند، میلیون ها زن و مرد در جهان را تحت تاثیر قرار داده است که می تواند در روند خوابیدن آنها هم مخاطراتی را به وجود آورد.”

وی اضافه می کند: “در میان افرادی که در بزرگسالی به این اختلال مبتلا می شوند در مواقعی تا آخر عمرشان تحت تاثیر این اختلال قرار خواهند داشت. در میان چنین گروهی بهتر است که سبک زندگی به همراه تغییراتی چون مصرف کمتر کافئین باشد.

دکتر رامین اضافه می کند: “از آنجایی که کافئین باعث تحریک بیشتر مثانه می شود، مصرف کمتر یا حذف آن می تواند در بهبود بی اختیاری ادرار کمک کند.”

میگرن 

دکتر «ورنون ویلیامز» نورولوژیست و رئیس کلینیک Kerlan-Jobe Orthopedic در لوس آنجلس در مورد این بیماری می گوید: “تحمل میگرن به خودی خود دشواری های فراونی دارد چه برسد به زمانی که با بی خوابی های شبانه هم همراه شود.”

وی بر این باور است که بیشتر بیدار ماندن در هنگام شب می تواند وضعیت را برای فرد مبتلا به میگرن بدتر هم کند. دکتر ویلیامز توصیه می کند که برای بهبود این روند، بهتر است بدن با کم آبی روبرو نشود و رژیم غذایی متعادلی خصوصا در وعده شام در نظرگرفته شود.

کمبود مگنزیم

دکتر «کارولین دین» پزشک عمومی و مشاور پزشکی در این باره می گوید: “مطالعات فراوان و پژوهش های انجام شده نشان داده که میزان کافی مگنزیم می تواند در بالابردن وضعیت روحی، کاهش اضطراب و داشتن خواب عمیق تر بسیار موثر باشد.”

داده های انجمن بررسی سلامت آمریکا آشکار می سازد که بیشتر مردم آمریکا به اندازه کافی مگنزیم دریافت نمی کنند و همین امر هم می تواند در وضعیت خواب آنها تاثیرگزار باشد.

دکتر دین ادامه می دهد: “کمبود مگنزیم، سبب تحریک عضلات و عصب ها شده، میزان تولید هورمون «سروتونین» را کاهش داده و ایجاد گرفتگی هایی در عضلات نیز می کند. البته به این معنی نیست که این ماده تنها دلیل بی خوابی باشد. در صورت لزوم، پزشک پودر مگنزیم را تجویز می کند که با ریختن داخل آب سرد یا گرم و نوشیدن آن در طول روز می توان این کمبود را جبران کرد.”

به تعویق افتادن ریتم طبیعی بدن

دکتر «میایکل هول» رئیس موسسه خواب «ادینا» در مینه سوتا به اهمیت ریتم شبانه روزی بدن اشاره می کند. زمان هایی که در معرض نور قرار می گیریم آن هم در زندگی مدرن که با استفاده از گوشی های هوشمند، لپ تاپ، تبلت و سایر وسایل نشانه هایی از دریافت نور را در اختیار بدن قرار می دهیم، ریتم طبیعی بدن را با مخاطره روبرو می کنیم.

این بدان معناست که استفاده از چنین تکنولوژی هایی مثلا در ساعت ده شب، به مغز القا می کند که هنوز روز است و بدن آمادگی خود برای به خواب رفتن را از دست می دهد. از طرف دیگر زمانی که شب دیرتر می خوابید و ساعت را برای بیدار شدن صبح تنظیم می کنید به دلیل به تعویق افتادن ریتم طبیعی بدن تان نمی توانید با زنگ ساعت بیدار شوید و بیشتر می خوابید.

یکی از راه هایی که می تواند در بیدار شدن صبح کمک رسان باشد قرار گرفتن درمعرض نور است. همچنین با به دور ماندن از وسایل فوق الذکر تنها چند ساعت قبل از خواب خواهید توانست در زودتر به خواب رفتن به خود کمک کنید.

تحریک داروها

دکتر هول بر این باور است که بسیاری از داروها می توانند در به تعویق انداختن خواب نقش داشته باشند. از آن جمله می توان به prednisone، داروهای ضدافسردگی چون bupropion و venlafaxine، محرک های دارویی ای دیگری چون methylphenidate و modafinil، adrenal، داروهای جایگزین تیروئید و داروهای مرتبط با آسم از جمله beta agonists و theophylline اشاره کرد.

برخی دیگر از داروها همچون داروهای ضدآلرژی و محصولات لاغرکننده که دارای کافئین و سایر محرک ها هستند، نیز می توانند خواب را دچار اختلال کنند.

دکتر هول پیشنهاد می کند در مورد عوارض جانبی داروهایی که مصرف می کنید با پزشک خود مشورت کنید.

برخی بیماری های تنفسی

پرفسور «فردیک ژاف» استادیار دانشکده پزشکی «تمپل» در «لویس کانتس» می گوید: “برخی از بیماری های تنفسی از جمله COPD ،emphysema، برونشیت های مزمن و آسم می تواند یک خواب عمیق و خوب شبانه را از فرد مبتلا به آن بگیرد.”

وی توصیه می کند که در صورت ابتلا به بیماری COPD و در صورت مشاهده عوارض نامطلوب آن حتما با پزشک تان مشورت کنید.

مشکلاتی در بینی

دکتر «هوتن چابکی» از جراح پلاستیک شهر واشنگتن دی سی، می گوید که بسیاری از بیماران او که انحراف تیغه بینی دارند و یا از اختلالات سینوزیتی رنج می برند، عمدتا نمی توانند خوب بخوابند.

وی ادامه می دهد: “از آنجایی که تنفس اصلی از راه بینی انجام می شود، چنین افرادی قادر به خوب نفس کشیدن نیستند و در نتیجه ممکن است در خواب خروپف هم بکنند. بیمارانی با انحراف تیغه در بدترین حالت نسبت به جاذبه زمین قرار می گیرند و نمی توانند به خوبی بخوابند.”

دکتر چابکی می گوید: “انحراف تیغه بینی هم می تواند از طریق ژنتیک به فرد انتقال پیدا کند و هم بر اثر ضربه یا آسیب دیدگی به وجود می آید. امکان دارد چنین بیمارانی با داروهای ضدآلرژی درمان شوند اما گاهی هم باید حتما تحت عمل جراحی قرار گیرند.”

افسردگی و اضطراب 

بسیاری از افرادی که در شرف ابتلا به افسردگی هستند، نمی توانند شب ها به خوبی بخوابند. دکتر «امشیا آرتور» دراین باره می گوید: “اگر این بی خوابی با سایر نشانه هایی چون تغییر حالات روحی، عدم علاقه به انجام فعالیت های روزمره، افزایش یا کاهش ناگهانی وزن و افکار بسیار منفی ای چون خودکشی همراه باشد بهتر است که حتما به یک پزشک مراجعه شود.”

وی به این موضوع نیز اشاره می کند که برخی از انواع اضطراب ها از جمله GAD می تواند خواب افراد را به مخاطره بیاندازد. اگر این اختلالات اضطرابی با نگرانی های بسیار شدید، درد عضلات و خارش همراه شود حتما باید با یک پزشک مشورت کرد.

در صورتی که به مطالب روانشناسی علاقمند باشید می توانید مقاله نشانه های خاموش «اختلال دو قطبی شخصیتی» که مورد غفلت قرار می گیرند را هم مطالعه کنید.

 یائسگی 

یائسگی همراه با تغییراتی در هورمون ها است. این تغییرات هم در مراحل پیش از یائسگی و هم پس از آن می تواند وجود داشته باشد. از جمله دشواری هایی که بسیاری از زنان تحمل می کنند، بی خوابی است.

انجمن ملی خواب آمریکا (NSF) در این مورد گزارش می دهد: “گُر گرفتن، بی خوابی و اختلالات تنفسی از جمله مسایلی است که در زنان یائسه دیده می شود. بی خوابی در آنها به همراه افسردگی و اضطراب است.”

از روش های درمانی می توان به مکمل های استروژن (ERT) یا ترکیب استروژن و پروژسترون و یا در کل هورمون درمانی (HRT) اشاره کرد که می تواند در وضعیت خواب آنها کمک بزرگی باشد.

سندروم پای ناآرام (Restless leg syndrome)

یکی دیگر از عواملی که می تواند خواب را دچار مخاطره کند همین سندروم پاهای ناآرام است. از جمله نشانه های آن، تکان دادن بیش از اندازه پاها خصوصا پیش از خوابیدن است. در این مورد حتما باید با پزشک مشورت کرد.