فشن تک؛ انقلابی نوین در عرصه لباس های هوشمند

وقتی دنیای مد و لباس با فناوری اطلاعات و ارتباطات پیوند می خورد

دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) امروزه عرصه ای میان رشته ای و فرصت ساز به شمار می رود و نقش تعیین کننده ای در توسعه کسب و کارهای سنتی دارد. در چند دهه اخیر، انقلاب دات کام ها علاوه بر آن که سبک زندگی ساکنان دهکده جهانی را دست خوش تغییرات اساسی کرد، روش های تجارت و تعاملات را نیز به کلی دگرگون نمود و شیوه های جدیدی برای ارائه خدمات و محصولات در عصر حاضر ابداع گشت.

یکی از جذاب ترین تاثیر گذاری های سرزمین صفر و یک ها را می توان در عرصه مد و لباس دنیا مشاهده نمود. پیش از این، اینترنت اشیا (Internet OF things) انقلابی در عرصه هوشمند سازی لوازمی که در خانه و محل کار با آن ها سر و کار داریم ایجاد کرد. اخیرا نیز دنیای سنتی مد و لباس، در تیر رس اهداف ماجرا جویانه کسب و کارهای دیجیتالی (ICT-based) قرار گرفته است.

گزارش امروز روزیاتو، شما را با دنیای فشن تِک و لباس های هوشمند آشنا می کند.

داستان اینترنت اشیا

فشن تک (FashionTech)، به نوعی به مقوله اینترنت اشیا ارتباط دارد؛ مفهومی جدید در دنیای فناوری اطلاعات که از اواخر قرن بیستم میلادی، در کانون توجه رسانه ها و مراکز تولید خدمات و محصولات فناورانه و هوشمندانه قرار گرفت. اینترنت اشیا به هر چیزی که شما فکر کنید ارتباط دارد.

این فناوری به بسیاری از مواردی که در اطراف خود در خانه یا محل کار مشاهده می کنیم، ارتباط دارد. اینترنت اشیا هنگامی که وسایل مختلف به شبکه و یا شبکه داخلی (اینترانت) متصل باشند، مصداق پیدا می کند.

نخستین بار معماری اینترنت اشیا را موسسات فناوری آمریکا مانند موسسه فناوری ماساچوست (MIT) در دستور کار قرار دادند. اینترنت اشیا به زبان ساده یعنی این که اگر شما یک شوفاژ در خانه دارید، حسگر های نوری و حرارتی نصب شده در آن به شما امکان دهند که از بیرون منزل، حرارت داخل خانه را اندازه گیری کرده و آن را کم یا زیاد کنید.

یا آن که اگر ۱۰ دقیقه دیگر به خانه می رسید، دستور روشن شدن کولر اتاق نشیمن را داده و از باز شدن درب اتاق فرزند خود برای اطمینان از بازگشت ایشان به خانه، اطمینان حاصل کنید. این گونه موارد، مصادیقی از خانه های هوشمند (SMART HOMES) هستند.

ویدیوی زیر در ۲ دقیقه شما را با مقوله اینترنت اشیا به زبان ساده آشنا می کند.

کوین اشتون در سال ۱۹۹۹ میلادی ، این عبارت را به کار برد و اظهار داشت که مصداق آن هر چیزی از جمله اشیای بی جان است. برای آنها هویت دیجیتالی ایجاد می شود و رایانه ها می توانند وسایل را سازماندهی و مدیریت کنند. از طریق اینترنت اشیا می توان هر چیزی را به هم مرتبط کرد. این فرایند سیستمی یکپارچه برای مدیریت اشیا، تعامل بهتر با آنها و در نهایت زندگی اثر بخش تر را به ارمغان می آورد.

اینترنت اشیا برای سازمان ها، صرفه جویی انرژی، کسب و کار سبز (Green Business)، مدیریت مصرف و کنترل هوشمندانه را به ارمغان می آورد. این مقوله برای سازمان های یاد گیرنده، موضوعی مهم و تاثیر گذار و تبلوری در مسئولیت اجتماعی (CSR)  آنان خواهد بود.

برخی شرکت های فناوری و حتی استارت آپ ها، از اینترنت اشیا برای تعریف و راه اندازی ایده های جدید و تجاری سازی ایده های ناب استفاده کرده اند. شرکت اسمارت تینگز یکی از آن ها بود که توسط سامسونگ در قالب سیاست کسب و ادغام (M&A) خریداری شد.

این شرکت، حسگر های مختلفی را برای ایجاد خانه های هوشمند در اختیار مشتریانش قرار می دهد تا آن ها بتوانند با دنیای سنسورها و فناوری اطلاعات، متوجه شوند چه کسانی وارد منزل یا اتاق می گردند، آیا لوله های آب نشتی دارد یا ماه قبل به نسبت مدت مشابه سال گذشته، چقدر بیشتر آب و برق و گاز مصرف شده است.

هوشمند سازی سیستم روشنایی، انرژی در خانه و محل کار و همچنین استفاده از فناوری های هوشمندانه آپ که تعامل با سیستم های دیجیتالی خودرو را برایتان فراهم می کند، تنها بخشی از دنیای جذاب اینترنت اشیا به شمار می رود.

البته این فناوری منتقدانی از جنس حریم خصوصی و مالکیت معنوی و همچنین مقولات امنیتی نیز دارد. با این حال به نظر نمی رسد آن ها بتوانند آینده پیشرفت بلا منازع آن را تحت تاثیر قرار دهند. این که چگونه اینترنت اشیا می تواند حریم خصوصی شما را نقض کند، در ویدیوی زیر نشان داده شده است.

فرصت آفرینی با اینترنت اشیا

مقوله اینترنت اشیا همانطور که گفته شد، بستری فرصت آفرین برای علاقه مندان به راه اندازی استارت آپ ها و کسب و کارهای دیجیتالی بوده و آن ها می توانند از این ظرفیت برای تجاری سازی ایده های خلاقانه و فناورانه استفاده کنند.

به عنوان مثال، طراحان اپلیکیشن می توانند با تعامل با سازندگان لوازمی همچون یخچال، فریزر، کمد، لوستر، ماشین ظرف شویی و ماشین لباس شویی، فرصتی ایجاد نمایند که دارندگان لوازم خانگی از طریق آن بتوانند با برنامه نصب شده روی گوشی هوشمند خود، به مدیریت و تعامل الکترونیکی اقدام کنند.

در دنیای دیجیتالی امروز که حتی رستوران ها نیز دستور غذا و تحویل غذا را رباتی کرده اند، خیلی ها حوصله ندارند از محتویات داخل یخچال مطلع شده و میز کار خود را ترک کنند. به همین دلیل، توسعه چنین فناوری هایی می تواند راه گشا باشد.

شاید این گونه موارد در حال حاضر لوکس و تجملاتی به حساب بیاید، اما در دهه های آینده، این مقوله نیز جای خود را در زندگی مردم باز خواهد کرد.

با این مقدمه، به سراغ فشن تک، مصداقی از اینترنت اشیا می رویم.

داستان فشن تک؛ مُد با طعم فناوری

دنیای رنگارنگ مد و لباس، یکی از جذاب ترین صنایع در چند قرن اخیر بوده و مخاطبان بسیاری در سراسر جهان دارد. طوفان کت واک استیج ها و فشن ویک هایی که هر هفته برگزار می شود، نشان دهنده اهمیت دنیای فشن در جهان کسب و کار امروز به شمار می رود. اکنون فناوری اطلاعات نیز برای توسعه فعالیت آن به میدان آمده است.

فشن تِک به عارت ساده تر، مد و لباس فناورانه یا مد و لباس هوشمند است و انقلاب جدیدی در عرصه مد و لباس به شمار می رود. این فناوری می کوشد تا از قدرت اینترنت اشیاء و جادوی فناوری اطلاعات، برای ارائه شیوه های نوینی از لباس های هوشمند (smart clothes) استفاده کند.

فشن تک به زبان ساده تر، یعنی آن که افراد دارای مشکلات قلبی که از باطری برای کنترل ضربان قلب استفاده می کنند، بتوانند با استفاده از بافت لباس خود، در صورت بروز اختلال در سامانه دیجیتالی باطری، مراتب را توسط سیگنال هایی به پزشک یا سیستم کنترل مرکزی در خانه یا محل کار اطلاع رسانی کنند.

و یا آن که بر روی کلاه، کفش یا ساعت بیماران آلزایمری، سنسوری نصب شود که بتوان به محل تردد آن ها در کوچه و خیابان پی برد.

تجهیزات پوشیدنی که مصداقی از فشن تک هستند، راه خود را به مزون های مد و لباس امروزی پیدا کرده اند. به زودی شاهد آن خواهیم بود که برترین برندهای مد و لباس جهان از H&M و Lindex سوئد تا راف رالن آمریکا، از این فناوری برای ارائه محصولات نوآورانه و فناورانه استفاده می نمایند.

ترکیب مد و فناوری یکی از حوزه هایی است که در پایتخت های مد و لباس قاره سبز مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا، مخاطبان بسیاری داشته و استارت آپ های بسیاری در این حوزه شکل گرفته اند. به نظر می رسد این الگوی تجاری فناورانه، بتواند در سال های آینده انقلابی در عرصه رنگارنگ مد به راه اندازد.

داستان الکترو کوتور

یکی از فعال ترین مراکز اروپا که در زمینه فشن تک فعالیت دارد، استودیویی موسوم به الکترو کوتر در برلین، پایتخت آلمان است که در آن، کارشناسان فناوری و مد و لباس گرد هم آمده و محصولات پوشیدنی خالاقانه مبتنی بر فناوری را ارائه می کنند.

یکی از مسئولان این استودیو قبلاً به یورو نیوز گفته بود که افراد زیادی به این فناوری و زمینه های کاری آن علاقه مند هستند، اما اصول و شیوه های راهبری این کسب و کار و ابزار مورد نیاز را نمی دانند.

در واقع فشن تک مقوله ای میان رشته ای در عرصه مهندسی صنایع بوده و می تواند کسب و کارهای بسیاری را شامل شود. در اکو سیستم شرکتی مانند الکترو کوتور، بستری فراهم شده برای کسانی که علاقمند به کار در فشن تک بوده تا ایده های خود را با ابزار موجود تجاری کنند.

از ماشین های برش دیجیتالی گرفته تا ابزارهای رایانه ای و فعالان مد و لباس، همه و همه دست به دست هم می دهند تا لباس های فناورانه در اختیار علاقمندان این عرصه قرار بگیرد. خانم لینا واسونگ، یکی از طراحان زبردست استودیو الکترو کوتر آلمان، در رشته مهندسی مُد (Fashion Engineering) تحصیل کرده و تا کنون دو کتاب درباره فشن تِک انتشار داده است.

او در توسعه فعالیت های این مرکز بسیار موثر بوده و توانسته به عنوان دانش آموخته دنیای فشن، با مهندسین مختلف تعامل کند و محصولاتی جالب و جذاب را در اختیار بازار قرار دهد. در این استودیو، وی از انواع فناوری های نوین مانند برش لیزری، اشیای متصل به اینترنت و چاپگرهای سه بعدی استفاده می کند.

این خانم جوان، اخیرا پیراهن سفید رنگی تولید کرده که با استفاده از چاپگر سه بعدی طراحی شده است. این لباس در سالن بزرگ فشن تک برلین هم در معرض نمایش عمومی قرار گرفت.

لیزا درباره اهمیت فشن تک در دنیای پزشکی و سبک زندگی دیجیتالی امروز ما می گوید: “فرض کنید که دچار حمله قلبی شده و لباسی که بر تن دارید،  این موضوع را متوجه شود و سریعا به پزشک شما انتقال دهد. دنیای مد نیاز به خیال پردازی و منابع الهام بخش دارد و فناوری، ابزار بسیار خوبی خواهد بود.”

بررسی ها نشان می دهند که بیش از ۱۲ میلیون نفر در قاره سبز، در صنایع خلاق (creative industry) و صنایع فرهنگی مشغول به کار هستند. آن ها تا حدودی مصداق های کارآفرینی اجتماعی (social entrepreneurship) به شمار می روند. نوآوری در این بخش نقشی حیاتی ایفا می کند.

کمیسیون اروپا، در قالب طرحی به نام COSME، تلاش کرده است که کسب و کارهای کوچک و متوسط (SMEs) را وارد مقوله فشن تک کند و برای تامین استارت آپ های این بخش اقدام نماید.

با حمایت این کمیسیون، استودیو الکترو کوتر، تا کنون چندین مجموعه لباس را روانه بازار کرده که در آنها مد و فناوری با هم ترکیب شده اند. به همین خاطر، الکتروکوتر قصد دارد به قطب فشن تِک اروپا تبدیل شود. در ادامه تصاویری از این موسسه مشاهده می کنید.

ژاکت های الکترونیک

علاوه بر نوآوری های الکتروکوتر در برلین، موسسه دیگری نیز وجود دارد. آن ها اخیرا ژاکتی طراحی کرده اند که می تواند انرژی تولید و ذخیره کند. از این ژاکت می توان برای شارژ کردن موبایل و یا رایانه نیز استفاده کرد.

شیمیدان ها و متخصصان میکرو الکترونیک در موسسه تحقیقاتی برلین به موسوم به متفلکسند، لباسی را در دستور طراحی و ساخت دارند که وقتی افراد آن را بر تن کرده و راه می روند، انرژی تولید می کند. این لباس در واقع انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل و ذخیره نموده تا در کاربردهای بعدی از آن استفاده شود. برای ساخت آن از نانو موادهای مختلف استفاده شده که از ترکیب آن ها، ژاکت یاد شده تولید می شود.

این لباس از یک منبع بیرونی انرژی را تامین  می کند. این انرژی از حرکت پاهای شما موقع راه رفتن تولید می شود. مسئول هماهنگ کننده این طرح که مهندس برق هست، قبلاً به یورو نیوز گفته بود که در طراحی این ژاکت، ۲ نکته در نظر گرفته شده است: نیروهای ضعیف و فرکانس پایین.

انرژی تولید شده باید قابلیت ذخیره شدن نیز داشته باشد. به همین دلیل محققان اروپایی این طرح، باتری های بسیار کوچک قابل شارژ و بادوام لیتیوم-یون ساخته اند که به راحتی می توان آنها را درون پارچه جاسازی کرد.

مسئول هماهنگ کننده این طرح می افزاید: “نانو موادها را می بایست درون اجزائی قرار می دادیم که برای الکترود باتری بکار می روند. نانو موادها می توانند انرژی با چگالی بسیار بالا تولید کنند.”

“پردازش نانو موادها باید به صورتی انجام شود که ذرات نانوموادها آگلومره یا کلوخه نگردند. توجه ما در مرحله بعد چاپ نانو ذرات بر پارچه بود.” در ساخت این باتریها و ذخیره کننده های انرژی، ترکیب پیچیده ای از نانو الیاف (الیاف با قطر کمتر از یک میکرومتر) و نانو ذرات سرامیکی هم به کار رفته است.

برای اطمینان از اینکه اجزای خواص مورد نیاز برای ایجاد و ذخیره انرژی به صورتی امن و کارآمد باهم ترکیب شده اند، نیاز به کنترل کیفیت احساس می شد.

فاز نهایی این طرح، جا دادن اجزای میکرو الکترونیک در داخل پارچه است. مالته ون کرشیوبلوسکی، از مهندسان طرح می گوید: “چالش اصلی انعطاف پذیری و تغییر شکل است.”

“باید مطمئن شویم که این اجزای الکترونیکی که در پارچه و البسه جا داده می شوند، قابلیت انعطاف پذیری و تا شوندگی داشته باشند. باتری های لیتیوم یونی هم که داخل بافت لباس قرار می گیرد، باید انعطاف پذیر باشد. به طوری که تمام سیستم پوشیدنی باشد و قابلیت پارچه حفظ گردد.” محققان در حال حاضر به دنبال این هستند که کاربردهایی برای کل این سیستم پیدا کنند.

رابرت هاهن در این باره می گوید: “به جای اینکه بخواهیم چیزهای کاملا جدید بسازیم، با این باتری ها توانستیم از مواد موجود استفاده کنیم. از همه مهمتر فرایند کوچک سازی است. ما با ابزاری سرو کار داریم که در آن از باتری های با ابعاد بسیار کوچک استفاده شده است. کل این مجموعه می تواند کاربردهای پزشکی یا فناوری های مربوط به پزشکی داشته باشد.» دانشمندان می گویند این فناوری نوین تا پنج سال دیگر راهی بازار می شود.