گردشگری مجازی روز به روز در حال گسترش است و بسیاری از مقصد های گردشگری دنیا به واسطه جادوی دنیای دیجیتال، شناخته می شود و با استقبال گسترده گردشگران از سراسر دنیا مواجه شده است.
برای گردشگری ایران و توسعه این صنعت و رها کردن اقتصاد نفتی ایران در دلار های طلای سیاه، زمینه های بسیار آماده تر از قبل است. گردشگران ۱۹۰ کشور دنیا برای بازدید از ایران، نیاز به روادید پیش از سفر ندارند. روادید گردشگری ایران در فرودگاه های ایران به مدت ۹۰ روز برای گردشگران خارجی فوری صادر می شود. ما یازدهمین کشور دنیا هستیم که ۲۱ اثر از هزاران اثر تاریخی و طبیعی ما، میراث جهانی یونسکو شناخته شده است. ما یکی از مقصد های گردشگری معتبر در نیمه اول قرن بیست و یکم معرفی شده ایم و ده ها هزار اثر ثبت شده ملی داریم که بازدید از ان ها، فرصت آفرین به شمار می رود. ما تنها کشور خاورمیانه هستیم که طبیعتی ۴ فصل داریم. ما یکی از تمدن های بزرگ تاریخ هستیم که کلکسیونی از جذابیت های طبیعی، باستانی و تاریخی و میراث معنوی را در خود جای دادیم و کم تر کشوری در دنیا چنین ظرفیت با شکوهی را یدک می کشد.
گردشگری در ایران و حتی توسعه صنایع دستی و میراث فرهنگی، مدیون فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده و خواهد بود و بدون رسانه های آنلاین، گردشگری در ایران قدرتی نخواهد داشت. گردشگری مجازی در ایران در عرصه کارآفرینی دییجیتالی و توسعه اشتغال مولد، فرصت آفرین است و می تواند موتور محرک ده ها صنعت مرتبط باشد. اپ نویسی برای گردشگری تا راه اندازی سایت و فعالیت در این عرصه، یکی از بستر های فعالی است که صدها هزار نفر را در سراسر کشور به خود مشغول کرده و به نظر می رسد تا یک دهه آینده،، بیش از ۱ میلیون ایرانی در زمینه گردشگری مجازی مشغول به کار شوند.
بیش از ۱۰ درصد ظرفیت صنعت گردشگری امروز دنیا که گردش مالی ۱۲۰۰ میلیارد دلاری را در اختیار دارد، به صفحات اینترنتی و شبکه های اجتماعی و اپلیکیشن های موبایلی وابسته است. در واقع، دنیای دات کام ها، امروزه نقش موتور محرک برای صنعت گردشگری سنتی داشته و این میزان روز به روز افزایش قابل ملاحظه را نشان می دهد. بیش از ۳ میلیارد کاربر اینترنت در طول روز از ظرفیت ها و قابلیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات برای تبادل اطلاعات استفاده کرده و بخشی از این اطلاعات، به مقولاتی که مستقیم یا غیر مستقیم به دنیای گردشگری و تفریح باز می گردد، ارتباط دارد. امکان درج موقعیت مکانی بر روی تصاویر و مطالبی که کاربران در شبکه های اجتماعی منتشر می کنند، یکی از مهم ترین ابزار ها برای معرفی مقصد های گردشگری در سراسر دنیا به شمار می آید.
وقتی دوستان و آشنایان یا یک سلبریتی در فضای شبکه های اجتماعی به خصوص اینستاگرام، تصویری از فلان نقطه کره زمین به اشتراک می گذارد و صدها هزار فالوور وی در اینترنت آن را از سراسر دنیا مشاهده می کنند، ناخودآگاه برای یک مقصد گردشگری که شاید خیلی هم شناخته شده نباشد، تبلیغ مستقیم شده و این ظرفیت و بستری برای هجوم گردشگران به نقطه مورد نظر را فراهم می کند. نیوزلند، بهشتی در قاره اقیانوسیه، خود را مدیون لوکیشن های فیلم سه گانه ارباب حلقه ها می داند. لوکیشن هایی که در فضای اینترنت آن قدر دست به دست شد که اکنون بخش قابل توجهی از گردشگری این کشور کوچک، مدیون دنیای سینما و فناوری اطلاعات است.
هنوز که ۵ دهه از تولید فیلم نوستالژیک و به یاد ماندنی آوای موسیقی رابرت وایز در دهه شصت میلادی می گذرد، لوکیشن های این عاشقانه موزیکال که در سالزبورگ اتریش بازی شد، با استقبال گردشگران خارجی رو به رو است و در این بین، سایت های اینترنتی زیادی برای گردشگری آوای موسیقی در اتریش به راه افتاده است. سریال های بازی تاج و تخت و فرار از زندان و خیلی از مجموعه های مطرح یک دهه اخیر، آن چنان در میان کاربران اینترنت محبوب شده است که لوکیشن آن ها، دست مایه راه اندازی پرتال های سینمایی و تحلیلی و هم چنین ظرفیتی برای پرتال های گردشگری غربی شد تا با این واسطه، درآمد زایی کنند.
مکان هایی که مدیون گردشگری مجازی شدند
ایسلند، اسکاتلند، ولز، مالت، جزایر یونان، جزایر دریای کاراییب و حتی نیوزلند و مناطقی از آفریقا ظرف ۱-۲ دهه اخیر، به خاطر دنیای آنلاین و صنعت سینما، به یکی از جذاب ترین مقاصد گردشگری برای گردشگران تبدیل شده است و به نظر می رسد دنیای اینترنت، هم چنان پر تحرک و پر قدرت به نقش آفرینی برای مقصد های گردشگری جدید دنیا در حرکت است.
نقش صنعت فناوری اطلاعات در توسعه صنعت گردشگری، نقشی فرصت آفرین با بالا ترین سطح ارزش افزوده به شمار می رود که باید این نقش خیلی جدی تر از قبل گرفته شود. وقتی نیمی از جمعیت کره زمین آنلاین هستند و روزانه بیش از ۲ میلیارد کاربر اینترنت، ساعت ها وقت خود را صرف رفرش کردن و لایک و پست نویسی در شبکه های اجتماعیی مانند توییتر، اینستاگرام و فیس بوک می کنند، باید از این ظرفیت مجازی برای معرفی کردن و شناساندن قابلیت های گسترده و بکر گردشگری ایران استفاده برد.
ایران بر اساس برنامه های دولت تدبیر و امید و گزارشهایی که سازمان میراث فرهنگی می دهد، تا سال ۱۴۰۴ هجری شمسی باید بیش از ۲۰ میلیون گردشگر خارجی را تجربه کند و از این راه، بیش از ۲۰ میلیارد دلار درامد زایی ارزی کند. این حجم از گردشگر خارجی را نمی توان تنها از طریق رسانه های سنتی، دفاتر جذب گردشگری در کشور های هدف و هم چنین ابزار های غیر دیجیتالی توسعه صنعت گردشگری به ایران آورد.
جذابیت سازی برای مقاصد گردشگری ایران ۴ فصل، باید از همه ابزار ها و توان مندی های روز دنیا استفاده کند. جذابیت سازی، فرصت آفرین است و این فرصت آفرینی، اشتغال مولد را در عصر پسا برجام خلق می کند. عصری که سال ۹۵ آن، به اقتصاد مقاومتی نام گرفته است و نگاه برون گرا به تولید درون زا را سر لوحه خود قرار داده است.
نگاه برون گرا، از طریق دلار های سفید گردشگری که جایگزین خوبی برای دلارهای سیاه اقتصاد نفتی خواهد بود، حاصل می شود . ما هنوز هزاران مقصد گردشگری در کشور داریم که حتی برای گردشگران داخلی و هم وطنان، ناشناس است. اکنون بسیاری از موزه ها و کاخ ها و خانه های تاریخی و مقاصد گردشگری طبیعی و باستانی کشورمان که بعضا ثبت ملی و جهانی شده است، پرتال اینترنتی چند رسانه چند زبانه قوی در اختیار ندارند.
غربت آثار جهانی ایران در فضای مجازی
با ثبت کویر لوت و قنات ها ی ایران در فهرست آثار جهانی یونسکو شمار آثار جهانی ایران در این مجموعه فرهنگی بین المللی، به ۲۱ عدد رسید. اگر چه صد ها ظرفیت گردشگری طبیعی و غیر طبیعی در ایران داریم که در نوبت ثبت جهانی تا نیم قرن دیگر هستند، اما به نظر می رسد همین ۲۱ اثر ثبت شده پر افتخار ایران که میراث جهانی نامیده شدند، به خوبی در فضای مجازی معرفی نشده است.
همین کاخ گلستان که اولین اثر ثبت شده تهران در میراث جهانی یونسکو به شمار می رود. از پرتال اینترنتی چند زبانه و مصور و چند رسانه ای برخوردار نیست و بعضا مشاهده می شود که این پرتال هر از گاهی به روز رسانی می شود. تور مجازی خوبی برای گردش در این پرتال در اختیار مخاطبان نیست و این وضعیت، فقط مختص به سایت کاخ گلستان نیست و سایر موزه ها و کاخ ها و مراکز گردشگری دولتی و غیر دولتی ایران نیز از چنین اوضاعی رنج می برند.
هزاران طراح وب و متخصص گردشگر و تئوریسین در این عرصه در کشور داریم که هدایت بهینه و اثر بخش آن می تواند جانی دوباره به کالبد کم جان گردشگری مجازی ایران بدهد. چنین بسیج گسترده ای را وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران می تواند برای توسعه گردشگری مجازی ایران در دستور کار قرار بدهد. تشکیل کمیته توسعه گردشگری مجازی ایران در سازمان میراث فرهنگی، شاید پیشنهاد خوبی باشد که سرویس گردشگری روزیاتو ارائه می کند.
پیشنهاداتی به کمیته گردشگری مجازی
به نظر می رسد، همان طور که رسانه ملی به فکر تشکیل معاونت فضای مجازی افتاده است و شورای عالی فضای مجازی در این عرصه نقش فعالی ایفا می کند، برای توسعه صنعت گردشگری ایران، تشکیل کارگروه یا کمیته ای تخصصی در عرصه گردشگری مجازی در زیر مجموعه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران خالی از لطف نباشد. پیشنهادات زیر، می تواند توسعه صنعت گردشگری ایران را با همیاری کمیته بالادستی گردشگری مجازی کشورمان در این عرصه به دنبال داشته باشد:
۱-کمیته گردشگری مجازی در زیر مجموعه معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی کشورمان تاسیس شود و از متخصصان گردشگری مجازی و کارگروه های مختلفی برای توسعه آن دعوت شود.
۲-کمیته گردشگری مجازی با همکاری شورای عالی فضای مجازی، دستور االعملی شفاف برای حمایت از فعالان گردشگری مجازی رو به رشد کشور جهت همیاری های مادی و معنوی، تدوین کند.
۳-کمیته گردشگری مجازی، مدیریت بالا دستی کلیه سایت های گردشگری رسمی ایران در فضای مجازی را از موزه ها تا کاخ ها در دستور کار قرار بدهد تا ساماندهی خوبی برای سایت های گردشگری ایران را تا چند سال آینده شاهد باشیم.
۴-کمیته گردشگری مجازی، برای حمایت از فعالان گردشگری مجازی ایران در عرصه اپ نویسی، مسابقات و ویژه برنامه های حمایتی را در دستور کار قرار داده تا شاهد انقلابی در اپ نویسی برای گردشگری ایران باشیم.
۵-رشته کاردانی گردشگری مجازی با سرفصل هایی با هماهنگی وزارت علوم در دانشگاه جامع علمی کاربردی تعیین و نسبت به جذب دانشجو در سال های آینده اقدام شود. گردشگری مجازی نیازمند به متخصص در این عرصه دارد که هنوز به طور آکادمیک با آن برخورد نشده است.
آن چه مسلم هست، اپ نویسی، سایت های گردشگری، محتوا نویسی و نقش شبکه های اجتماعی و هشتگ ها در توسعه گردشگری ایران باید جدی تر از قبل در نظر گرفته شود و همان طور که بسیاری از حوزه ها در ایران، صاحب یک متولی مستقل است، انتظار می رود مقوله مهم و راهبردی گردشگری مجازی نیز مد نظر مسئولان ارشد نظام باشد.
بدون نظر