سبک زندگی دیجیتالی یعنی چی؟

با توسعه اینترنت و فضای مجازی، با پدیده ای به نام سبک زندگی دیجیتالی رو به رو هستیم. پهنه جهانی وب، تاثیر شگرفی بر ارتباطات و تعاملات ما با مردم داشته و این تنوع و ظرفیت، فرصت ها و تهدیدهایی را پیش روی انسان عصر  مدرن قرار داده است. در نخستین گفتار در سرویس سبک زندگی پرتال روزیاتو، تلاش می کنیم واکاوی مختصری درباره سبک زندگی دیجیتالی داشته باشیم. با ما همراه باشید.

سبک زندگی دیجیتالی (Digital Lifestyle) یعنی استفاده از ابزارهای دیجیتالی برای گسترش ارتباطات، تبادل اطلاعات و هم چنین تسهیل و تسریع فرآیندهای شغلی و کارهای روزمره. این شیوه، سبک زندگی چند میلیارد نفر از ساکنان کره زمین هست که هر روز، با جنبش سلفی گیری (Selfie movement)، پست زدن،کامنت نویسی، لایک کردن، ای میل زدن و چت کردن و به قولی گوگل بازی، بخشی از وقت روزانه خود را در صرف دنیای مجازی می کنند. دنیای امروز، با روندهای دیجیتالی مانوس شده است و پرتال های زیادی برای بحث و بررسی در این عرصه در دسترس هست.

از گوشی همراه خود، به عنوان ابزاری برای شاد بودن در طول روز استفاده کنیم

اما، ناگفته پیداست که سبک زندگی افراد با یکدیگر فرق دارد. حتی در یک خانواده، سبک زندگی فرزندان با والدین خود نیز در جهاتی، متفاوت است. اعضای خانواده، بر اساس دانش، اگاهی، سلیقه و نوع برداشت خود از زندگی، سبک زندگی خاصی را دنبال می کنند که با افزایش سن و آگاهی، این سبک، با تغییراتی همراه می شود که تا حد زیادی، بر روی شخصیت خصوصی و اجتماعی فرد نیز تاثیر گذار می شود. مثلا، خانواده ای که پدر و مادر پزشک هستند، قطعا سبک غذا خوردن و شیوه تحصیل فرزندان با خانواده ای که پدر و مادر در کارخانه مشغول به کار هستند، متفاوت است. خلاصه، سبک زندگی، متاثر از متغیرات فراوانی هست که ملیت، اصالت، سواد، فرهنگ، آداب، ابزارهای فیزیکی و نوع انتظار از زندگی، در به وجود آمدن و هدایت کوتاه مدت و بلند مدت آن تاثیر گذار هست.

آلوین تافلر، آینده پژوه شهیر آمریکایی در کتاب موج سوم(Third Wave) معتقد هست که تاریخ بشریت تا کنون، سه انقلاب را تجربه کرده است. از این انقلاب ها به عنوان موج یاد می کند. موج اول، انقلاب کشاورزی بود تا اوایل قرن هفدهم میلادی ادامه داشت. از این زمان به بعد، بشر به صنعت و گذار از دوران کشاورزی به صنعتی شدن روی آورد و موجی به نام انقلاب صنعتی شکل گرفت. انقلاب صنعتی، همه سبک زندگی بشر را دستخوش تغییر کرد و تاثیر شگرفی در نوع زندگی و طریق ادامه حیات بشر روی کره خاکی به وجود آورد. از اختراع ماشین بخار و ماشین چاپ و هواپیما گرفته تا تلفن و تلگراف و اینترنت، همه و همه، انسان قرن ۱۷ به بعد را با تفاوت های چشمگیری با انسان ۱۷ قرن قبل، همراه نمود. انسان چند قرن پیش، هیچ گاه تصور نمی کرد که بتوان فاصله چند هزار کیلومتری را با یک پرنده آهنی (طیاره) ظرف چند ساعت طی کرد. بدون آن که حتی نیاز باشد کاری انجام دهد.

انسان ۱۰۰ سال پیش نیز، هیچ گاه تصور نمی کرد ظرف چند ثانیه می شود میلیون ها صفحه را به میلیون ها نفر به طور همزمان ارسال کرد و این فرآیند، به طور مجانی و به صورت آنی همراه شود. این تغییرات عظیم در فناوری سبب شد که موج سوم یا انقلاب بعدی را تافلر، انقلاب اطلاعات و ارتباطات بداند. انقلابی که، گل تمامی انقلابات بشر بوده و هست و دنیایی را سبب شده است که مک لوهان کانادایی، از آن به عنوان دهکده جهانی (Global Village) یاد می کند. در واقع، دهکده جهانی، همان آرمانی بود که شاید انسان های روزگار موج کشاورزی و حتی موج صنعتی شدن، آرزوی دست یافتن به آن را داشتند و اکنون، انسان های روزگار ما، به راحتی آن را تجربه می کنند.

(آلوین تافلر معتقد است که جامعه را تنها بر مبنای اطلاعات و رایانه های شخصی نمیتوان هدایت کرد و ما به همه مهارت های ارتباط اجتماعی و به خصوص انواع احساسات، نیاز داریم)

همه این ها را گفتیم که به این نتیجه برسیم که سبک زندگی امروز مردمان روزگار ما، متاثر از موج سوم تافلر یعنی انقلاب ارتباطات هست. انقلابی که در همه چیز، انقلاب عظیم ایجاد کرد. پروژه آرپای وزارت دفاع آمریکا در اواخر دهه شصت میلادی تا به امروز، سبک زندگی و تعاملات و ارتباطات و کسب و کار و آموزش بشر را دست خوش تغییر اساسی کرد. فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، که اینترنت و شبکه های اجتماعی یکی از مشخص ترین نمودهای ان هستند، همه ۷ میلیارد جمعیت کره زمین را به خود مشغول کرده است. فناوری اطلاعات، زمینه ایجاد سبک زندگی دیجیتالی برای انسان امروز شد. سبک زندگی خاصی که پیش از این ، مسبوق به سابقه نبود و تا این اندازه چشمگیر و تاثیر گذار محسوب نمی شد.

سبک زندگی سایبری

سبک زندگی من و شما در روزگاری که چند ماه از سال ۲۰۱۶ میلادی می گذرد، کاملا دیجیتالی هست. این سبک زندگی،از اوایل دهه نود میلادی با تولد گوگل و فیس بوک و یاهو، آغاز شد و ظرف کم تر از ۲ دهه، صدها میلیون نفر از ساکنان کره زمین را با ابزارهایی که مایکروسافت و اپل و سونی و غول های سرزمین دیجیتال خلق کردند، توسعه یافت. اکنون، به مدد شبکه های اجتماعی،روزانه صدها هزار تصویر در اینستاگرام منتشر می شود و هر ثانیه، میلیون ها LIKE در فیس بوک توسط ۱ میلیارد کاربر این شبکه، ارائه می شود.  هر لایک و هر SHARE، می تواند انقلابی ایجاد کند. چه انقلابی از نوع انقلاب وال استریت باشد، چه انقلابی از نوع چالش آب یخ Ice Bucket Challenge که گستره آن،  از کاخ سفید امریکا تا توکیو ژاپن و ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی نیز، می تواند توسعه یابد.

سبک زندگی دیجیتالی امروز، البته خیلی ها را نیز معتاد سرزمین دیجیتالی و رنگارنگ اینترنت کرده است. سرزمینی که مهد فرصت ها و تهدید هاست. مهد تهدیدهاست، به این دلیل که شمار پورنوگرافی و بازدید از سایت های غیر اخلاقی مرتب در حال افزایش هست و روزانه هزاران نفر در اینترنت و به تبع آن در محیط واقعی، مورد سو استفاده و آزار جنسی و مالی و نقض حریم خصوصی قرار می گیرند. فرصت هست، به واسطه ان که اینترنت، سبک زندگی مردمان را به سمت دانش و آگاهی بهتر و بیش تر هدایت کرده و تغییرات زیادی در کسب و کار و آموزش و تبادل اطلاعات میلیاردها شهروند کره زمین ایجاد کرده است.

انقلابی که کارآفرینی دیجیتالی (Digital Entrepreneurship) در توسعه کسب و کارهای سنتی و ارائه شیوه خلاقانه در تولید و هدایت شغل های جدید جوان پسند گسترده سبب شد، در تاریخ کسب و کار بشریت بی نظیر بود. اکنون، سبک زندگی دیجیتالی مردمان روزگار ما، بستر تولد کارآفرینان جوانی شده است که نه ارثی داشته اند و نه ثروتی عظیم. آن ها با اتکا بهدانش و بستر دیجیتالی، خدمات و محصولاتی را عرضه کرده اند که نام ان ها را تاریخ ساز کرده است. نمونه بارزش، بیل گیتس (رهبر مایکروسافت)، لری پیج( رهبر گوگل) یا زوکربرگ (رهبر فیس بوک ) هست که زندگی صدها میلیون نفر از ساکنان کره زمین، هر روز به خدمات و محصولات این شرکت ها وابسته است.چ

(مراقب باشیم که معتاد فیس بوک نشویم)

سبک زندگی دیجیتالی ما، امروزه با پدیده هایی مانند فیس بوک بازی، سلفی بازی، لایک و share‌و فالو عجین شده است. روزگاری در ایران، مردم حتی در نقاط بالای شهر تهران نیز، آرزوی داشتن یک خط تلفن در هر اتاق را داشتند. اکنون در کشور در حال توسعه ایران، بیش از ۱۴ میلیون دستگاه تلفن همراه هوشمند و بیش از ۳۰ میلیون نفر دسترسی مستقیم به اینترنت پر سرعت دارند. ما با نسلی از ایرانیان طرف هستیم که توانسته اند به مدد کارآفرینی دیجیتالی، میلیون ها تومان در ماه درآمد داشته باشند. نوجوانانی که از طریق شبکه های اجتماعی و کسب و کارهای مبتنی بر ICT، کسب و کارهایی را بعضا خلق کرده اند که ارزش بازاری ان، از برخی از شرکت های فعال در بازار بورس ایران، به مراتب بیش تر است.

در واقع، سبک زندگی دیجیتالی ایرانیان نیز مانند غربی ها، با تغییرات شگرفی همراه شده است و این تغییرات، هر روز به مدد اینترنت و ابزارهای دیجیتالی کمپانی های بزرگ، در تکاپو هست. روزگاری، تلفن و شناسنامه و آدرس فیزیکی محل کار و منزل شما، اصالت و شیوه دسترسی به شما را تعیین می کرد. اما امروز، مهم نیست شما کجا هستید. هویت شما، دیجیتالی شناخته می شود و باید اکانتی در اسکایپ  وانس آپ و تلگرام و یاهو و فیس بو ک و امثالهم داشته باشید تا بتوانید با دیگران تعامل کنید.

(مراقب باشیم که به سندروم سلفی بازی! مبتلا نشویم)

سبک زندگی دیجیتالی، کسب و کارهایی که روزگاری قدر قدرت دنیای گسب و کار بوده اند مانند تلگراف، خدمات مخبراتی، پست و موبایل را به عقب رانده و مدل های جدیدی از تعاملات و ارتباطات را سبب شده است. کاهش گسترده درآمدهای شرکت های سنتی فعال در عرصه خدمات مخابراتی و ارتباطی، به واسطه تولد اسکایپ و پیام رسان های صوتی و تصویری رایگان، اهمیت سبک زندگی دیجیتالی مردمان عصر هزاره سوم را نشان می دهد.

سبک زندگی دیجیتالی به ما می آموزد که باید با این سبک زندگی همراه شد و از آن به خوبی و اثر بخش استفاده کرد. بین انجام کارهای درست و انجام درست کارها، از نگاه علمای مدیریت، تفاوت زیادی وجود دارد. باید از ابزارهای دیجیتالی برای انجام کارهای درست و ارزنده و ارزشمند که هم فایده فردی و هم اجتماعی داشته باشد استفاده کرد. از طرفی، باید از ابزارهای دیجیتالی برای ارتقای ظرفیت ها و مهارت های فردی استفاده نمود که در دنیای سنتی، انجام درست آن، هزینه بر ، وقت گیر و کم بازده بود. آموزش آنلاین، توسعه کارآفرینی، ارتقای مهارت هی اجتماعی و یادگیری، بخشی از مولفه های پر اهمیت در مختصات سبک زندگی دیجیتالی صحیح است.

همان طور که شما پس از مدتی، از نوشیدن و خوردن فلان نوشیدنی یا خوراگی خسته می شوید و سبک غذایی خود را تغییر می دهید، سبک زندگی دیجیتالی نیز این گونه هست. پس، در این سبک زندگی، بیش ترین سعی شما آن باشد که به هیچ چیز معتاد نشوید. هیچ چیز دیجیتالی سبب نشود که شما از زندگی واقعی و لمس طبیعت دور بمانید. سبک زندگی دیجیتالی شما، باید مکمل سبک زندگی سنتی در دنیای واقعی باشد و اگر جایگزین ان شد، بدانید که یک جای کار شما مشکل داردو باید به فکر چاره باشید.

راهکارهای جالب!

طیف گسترده ای از معتادان فیس بوک و اینستاگرام و فضای مجازی، مخاطراتی را سبب شده که کلینیک هایی را برای بررسی و حل مشکلات آن ها در دنیا تاسیس کرده اند. این مقوله،تهدیدات دنیای مجازی و افراطی گری در آن را نشان می دهد. مقالات زیادی درباره افسرده بودن افرادی که به نوع دراماتیکی از سبک زندگی دیجیتالی عادت کرده اند منتشر شده است. توضیح بیش تری نیاز نیست برای اثبات این ادعا که سبک زندگی دیجیتالی، مکملی برای سبک زندگی سنتی خواهد بود و اصلا جایگزین آن نبوده و نخواهد شد. پس چه کنیم؟ یک توصیه این هست که با زندگی واقعی، لمس طبیعت و تعامل نزدیک تر با آن ها آشتی کنید. به دریا بزنید. به جنگل. . . .

برای استفاده بهتر از سبک زندگی دیجیتالی خود، تلاش کنیم از دنیای دیجیتالی برای تقویت مهارت های ارتباط جمعی، توسعه روابط و هم چنین تعامل بهتر و بیش تر با حلقه دوستان و آشنایان استفاده کنیم. برای یادآوری روز تولد دوستان و اقوام، ابزار دیجیتالی بهترین alarm را می دهد. برای پیدا کردن زیباترین کارت پستال ها برای هدیه به دوستان، سایت های اینترنتی زیادی وجوددارد. هیچ گاه ارسال کارت پستال با دست خط خود را، با ای میل های خشک و شکلک ها و استیکرهای بی روح و عجیب و غریب تلگرامی و اینترنتی جایگزین نکنیم. دنیای مجازی، دنیا غم و غصه ها هم هست. خواندن روزانه مطالب مختلف و سرگذشت هایی که شاید بعضا به ما هم ربطی ندارد، ذهن را خسته می کند.

برای رهایی از دنیای تاریک و غم و غصه های مجازی مستقیم و غیر مستقیمی که با آن در این فضا رو به رو می شویم، توصیه می شود که کم تر از این فضا استفاده شود. بیش تر کتاب خوانده شود و خود را در معرض مطالب و محتوای متنی و تصویری و ویدئویی غیر متناسب با روحیات و اخلاقیات خود در محیط سنتی، قرار نداد. شاد بودن و انرژی مثبت بودن، یک هنر هست. اگر این هنر را در محیط سنتی کسب کردید، در محیط رنگارنگ مجازی، تخریب نکنید. اخبار شادی آفرین و شادی بخش و امیدوار کننده بخوانید و ان را به صورت نکات کوتاه و جملات نغز، کنار رایانه و نوت بوک خود بچسبانید. تلاش کنید، سبک زندگی دیجیتالی شما، سبک زندگی موفق و شادی آفرین و از همه مهم تر، فرصت آفرین برای شما باشد. مراقب باشیم که به قول دکتر کشاورز، “جمع تنها” ‌نشویم!