بلندترین ساختمان های جهان و چگونگی تحول معماری (بخش اول)

ساخت ساختمانی بلندتر و رقابت در ساخت بلندترین، سبب می شود یک برج تنها مدت نسبتا کوتاهی بلندترین باقی بماند

مرسوم است که آسمان خراش را سمبل قوی بودن اقتصاد می دانند. شناخت انواع گوناگون این نوع ساختمان (به اصطلاح معماری، تایپوگرافی آنها) نیاز به دانستن داستان ها، فراز و نشیب ها و اتفاقات گذشته آنها دارد.

در این نوشته به بررسی تعدادی از این ساختمان ها می پردازیم و در بخش بعدی به ادامه روند ساخت ساختمان های بلند و به دنبال آن تحول در معماری با برشمردن سایر برج ها، آسمان خراش ها و ساختمان های بلند در مناطق مختلف جهان خواهیم پرداخت.

ساختمان وین رایت (۱۸۹۱ – Wainwright Building / Adler & Sullivan)

در میان آسمان خراش هایی که تاکنون ساخته شده اند، ساختمان وین رایت نخستین آنها است. این بنا که توسط لوئیس سولیوان (Louis Sullivan) و شریکش دانکمار ادلر (Dankmar Adler) ساخته شد، نخستین نمونه مدرن طراحی آسمان خراش به شمار می رود. این ساختمان، زیبایی شناسایی تئوری های ارائه شده توسط سولیوان برای ساختمان های بلند، با ترکیب سه گانه پایه، محور و شیروانی را داراست که خود بر پایه ساختار ستون های دوران معماری کلاسیک هستند.

ساختار اصلی ساختمان، بر چارچوب فلزی استوار است که برای تزئین آن از بنایی بهره گرفته شده. این بنا نخستین ساختمانی است که چارچوب استیل در آن با موفقیت به کار گرفته شده است.

ساختمان فلتیرون (۱۹۰۲ – Flatiron Building / Daniel Burnham)

به عنوان یکی از عریض ترین ساختمان های شهر نیویورک از جسورانه ترین بناهای معمارانه ای است که در قرن ۲۰ ام میلادی ساخته شده. دلیل شهرت آن این است که با طراحی مثلثی شکلی که دارد در تقاطع خیابان ۵ ام با خیابان برادوی محله منهتن این شهر واقع شده است.

استایل زیبای به کارگرفته شده در این بنا یعنی (Beaux-Arts styling)، به این آسمان خراش فلزی، چهره ای از معماری قدیمی اروپا را داده است.

ساحتمان وول ورث (۱۹۱۳ – Woolworth Building / Cass Gilbert)

این بنا، یک آسمان خراش مجلل و ابداعی بود که مراحل ساخت آن در سال ۱۹۱۳ به پایان رسید. ساختمان وول ورث، امروزه به عنوان یکی از شمایل هایی است که به سان افقی مرئی در شهر نیویورک خودنمایی می کند. نمای بیرونی برجی مدرن و از جنس استیل را می نمایاند که هم فضای معماری مدرن و هم ترک خوردگی های آن را می نماید که نشانه قدیمی بودن ساختمان است. این بنا به عنوان قطب اقتصادی نیرومند شهر نیویورک تلقی می شود و نام “کلیسای جامع تجاری” (Cathedral of Commerce) بر آن گذاشته شده است.  در زمانی که این ساخت این بنا به پایان رسید با ۶۰ طبقه و ارتفاع ۷۹۲ فوت، بلندترین ساختمان جهان به شمار می آمد.

ای دی کلاسیک (۱۹۲۴ – AD Classics: Ville Radieuse / Le Corbusier)

ویل رادیوس Ville Radieuse (شهر ردینت) یکی از برنامه های اصلی و درک نشدنی حومه شهری بود که توسط لوکوربوزیه (Le Corbusier) ساخته شد. طرح ابتدایی آن در سال ۱۹۲۴ شکل گرفت و در سال ۱۹۳۳ و با همان نام در قالب یک کتاب منتشر شد. طرح در راستای معماری مدرن قرار داشت و بر روی چیز خاصی به غیر از زمین های مخروبه شهرهای اروپایی ساخته نشد. لوکوربوزیه (یکی از بزرگ ترین معماران مدرن معاصر) با مهارتی که در ایجاد نظم، تقارن و استاندارسازی این ساختمان ها از خود نشان داد، تاثیر فراوانی در پیشرفت خانه سازی در حومه شهرها را بوجود آورد. این خانه ها از منظر تراکم نیز ایده های تازه و مدرنی را پیش گرفتند که در توسعه ساختمان سازی حومه شهری بسیار مورد استفاده قرار گرفتند.

ساختمان کریسلر (۱۹۳۰ – Chrysler Building / William Van Alen)

این ساختمان که به لطف شیوه و ظاهرشگفت انگیز ساخت آن در هرجای شهر نیویورک قابل مشاهده است، توسط ویلیام ون آلن (William Van Alen) ساخته شد. ساختمان کریسلر با ۷۷ طبقه تا ارتفاع ۳۱۹.۵ متری ادامه دارد. بنا بود که این ساختمان بلندترین ترین ساختمان جهان باشد اما این روند تنها ۱۱ ماه ادامه پیدا کرد و ساختمان امپایر استیت بیلدینگ (Empire State Building) در سال ۱۹۳۱ رتبه بلندترین ساختمان را از کریسلر ربود. شیوه معماری این ساختمان از نوع آرت دکو کلاسیک است که با تزئیناتی همچون تزئینات مشابه آن در اتومبیل های کریستال قابل تشخیص است.

برج اس سی جانسون (۱۹۵۰ – SC Johnson Wax Research Tower / Frank Lloyd Wright)

تعهد به ساخت بنایی مدرن و ابداع طراحی بصری در ساختمان سازی به کار رایت (Wright) آمد و همین امر سبب به وجود آمدن چنین ساختار ویژه ای برای این ساختمان گردید. از چند دهه پیش از ساخت این ساختمان دفترهای مرکزی شرکت سازنده آن با ساختمان بخش اجرایی طراحی های رایت (Wright-designed Administration Building)، با هم یکی شدند و طراحی برج را به دیدگاه های مدرن در محل کار و در قالب سیستم های ساختاری بدل کردند. در کف ساختمان، پایه ای فاصله دار به صورت عمودی تعبیه شد و بدنه ساختمان با آجر و لوله هایی شیشه ای کریستالی فضای داخلی را به احاطه درآورده. این بنا اکنون هم به عنوان یکی از ساختمان هایی تلقی می شود که طراحی مدرن آن با جسارت و خطر کردن همراه بوده.
ساختمان سیگرام (۱۹۵۸ – Seagram Building / Mies van der Rohe)

ساختمان سیگرام که در قلب شهر نیویورک واقع شده توسط مایز ون در روه (Mies van der Rohe) و با ساختاری مدرن ساخته شد. ساخت بنایی با ۳۸ طبقه واقع در خیابان پارک اونو (Park Avenue) نخستین تلاش معمار این بنا برای ساخت ساختمان های اداری بلند بود. هدف اصلی او از ساخت این بنا آن بود که ارتفاع آن را به ۱۰۰ فوت برساند و میدان اطراف ساختمان را به محلی پر از رفت و آمد و فعال تبدیل کند.

پس از اتمام ساخت این ساختمان بلند، المان های عمودی به پنل های پنجره های این بنا جوش داده شد و برای تحمل شدت جریان باد هم چیدمان هایی در قسمت های خارجی ساختمان انجام گرفت که در همگی این موارد اتصالات عمودی و به منظور افزایش جنبه های زیبایی شناسانه بود.

برج پیرلی (۱۹۵۸ – Pirelli Tower / Gio Ponti, Pier Luigi Nervi)

بر خلاف سایر نمونه های موحود در شهر میلان، برج پیرلی نخستین نمونه از ساخت آسمان خراش در کشور ایتالیا بود. این بنا در فواصل سال های ۱۹۵۸ تا ۱۹۹۵ به عنوان بلندترین ساختمان در ایتالیا به شمار می آمد. معمار و طراحی به نام گیو پُونتی (Gio Ponti) به همراه پیر لوئیجی نروی (Pier Luigi Nervi) که یک مهندس ساختمان بود، ساخت این بنا را برعهده داشتند. ساختمان کم عرض ۳۳ طبقه از پایین و نزدیک به زمین، ساختاری شبیه به یک موشک دارد. قرار گرفتن آن در مرکز پروژه ساختمانی، فاصله ای را میان این بنا و خیابان های اطراف به وجود آورده است.

در بخش دوم به بررسی سایر ساختمان بلند جهان خواهیم پرداخت که تحولی عظیم در معماری به وجود آوردند.