تاریخچه زیردریایی های نظامی اولیه

از بشکه های چوبی تا قوطی های فلزی

از عهد عتیق تا کنون امکان استفاده از شناورهایی که بتوانند زیر آب حرکت کنند و بدون شناسایی شدن و با استفاده از اصل غافل گیری، کشتی های دشمن را هدف قرار داده و غرق کنند، هر فرمانده نظامی و رهبری را در سرتاسر جهان هیجان زده می کرد.

افسانه ها حاکی از آن است که اسکندر مقدونی خود شخصا از زیردریایی های کوچک برای شناسایی کشتی های دشمن استفاده می کرده است.

یکی از نخستین ایده های مربوط به ساخت شناوری برای حرکت در زیر آب توسط ویلیام بورن انگلیسی در سال ۱۵۷۸ مطرح شد. اما تا سال ۱۶۲۰ زمان لازم بود تا این ایده توسط مردی هلندی به نام کورنلیوس دِرِبِل جدی گرفته شود. زیر دریای دربل که از چوب ساخته شده بود و با پارو حرکت می کرد، می توانست چند ساعت زیر آب بماند.

شناوری در سطح آب قرار می گرفت و از طریق لوله ای که به آن متصل بود، هوا به داخل زیردریایی می رسید. گفته می شود در نخستین آزمایش این زیردریایی که سه ساعت هم به طول انجامید، تمامی حاضرین گمان می کردند که خدمه غرق شده اند.

در آن مقطع داستانها و اشعار در وصف این اختراع جدید سروده و پیش بینی شد اینگونه زیردریایی ها در آینده جنگ ها بسیار تعیین کننده باشند. اما غافل از اینکه دست کم صد سال دیگر طول خواهد کشید تا نخستین زیردریایی نظامی ساخته شود.

در سال ۱۷۱۸، یفیم نیکولوف نجار اهل روسیه در نامه ای به پیتر کبیر نوشت، می تواند “کشتی مخفی” ای بسازد که با حرکت در زیر آب خود را به کشتی های دشمن رسانده و غرق شدن آنها را میسر سازد.

سزار که از این پیشنهاد به وجد آمده بود از نیکونوف دعوت کرد تا به سن پترزبورگ بیاید و ماکتی از طرح خود ارائه دهد. نخستین ماکت ساخته شد و سزار که از طرح این نجار بسیار هیجان زده بود، دستور ساخت نخستین زیر دریایی نظامی تاریخ را صادر کرد.

زیر دریای نیکولوف هم از چوب ساخته شده بود و شکلی شبیه بشکه داشت. این زیر دریایی نظامی به شکلی طراحی و ساخته شده بود که در هنگام عملیات لوله هایی از آن خارج و در مجاورت کشتی هدف به سطح آب میرسید. سپس ماده ای قابل اشتعال از آن خارج می شد و کشتی دشمن را به آتش می کشید. همچنین دریچه ای در این زیردریایی تعبیه شده بود که در صورت نیاز، خدمه بتوانند به کشتی دشمن وارد شده و آن را بطور کامل از درون نابود کنند.

نخستین نمونه کامل از این زیردریایی در سال ۱۷۲۴ تکمیل شد، اما نتیجه آزمایش آن افتضاح بود. زیر دریایی غرق شد و نیکولوف و دیگر خدمه آن به شکل معجزه آسایی نجات پیدا کردند.

دو آزمایش دیگر مربوط به زیردریای های این نجار روس در سال ۱۷۷۲ و ۷۴ با شکست مواجه شد تا جایی که صبر شورای نظامی شوروی و شخص پیتر کبیر به پایان رسید و نیوکولوف به یکی از کارخانه های کشتی سازی روسیه فرستاده شد.

نخستین استفاده موفقیت آمیز از زیردریای نظامی اما به سال ۱۹۷۵ و در جریان درگیری های مربوط به انقلاب آمریکا باز می گردد. زیر دریایی دیوید بوشنل آمریکایی با نام “Turtle”  که شکلی شبیه به تخم پرندگان داشت و می توانست یک نفر را درون خود جای دهد.

Turtle که با نیروی دست حرکت می کرد نخستین زیردریایی نظامی تاریخ محسوب می شود که قادر بود بطور مستقل در زیر آب حرکت کرده و عملیات انجام دهد.

پمپی دستی به زیر دریایی امکان می داد به جلو و عقب حرکت کند و اهرمی دیگر نیز به سرنشین اجازه می داد این شناور را در راستای عمود به حرکت در آورد. حداکثر سرعت این زیردریایی ۴.۸ کلیومتر در ساعت بود و هوای داخل کابین برای ۳۰ دقیقه ماموریت کفایت می کرد.

اگرچه این زیردریایی نیز نتوانست هیچ عملیات موفقی را در کارنامه خود ثبت کند اما تا منفجر کردن کشتی نظامی بریتانیایی فاصله چندانی نداشت. کمی پیش از نهایی شدن عملیات، زیردریایی توسط نیروهای بریتانیایی شناسایی شد و ازرا لی، کاپیتان Turtle مجبور شد خود را تسلیم کند.

بریتانیایی ها نیز هیچ گاه از این زیردریایی برای انجام  عملیات استفاده نکردند.

ماکتی از زیردریایی مورد بحث در بسیاری از موزه های نظامی ایالات متحده به چشم می خورد؛ گفتنی است تصویر بالا مربوط به موزه زیردریایی های سلطنتی انگلیس در گاسپور است.