۲۰ میلیون ایرانی در تلگرام چه می کنند؟

بازار تبلیغات و block و Report ایرانیان درتلگرام داغ داغ است

طبق گفته های محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان، بیش از ۲۰ میلیون کاربر ایرانی، مخاطب پیام رسان محبوب تلگرام هستند و این رقم هر ساله در حال افزایش است، اما با وجود مشکلات امنیتی و اقتصادی که استفاده از این پیام رسان محبوب به همراه دارد، او معتقد است که دولت تصمیمی برای فیلتر این شبکه ندارد و حتی از وزارت بهداشت خواسته است که سلامت استفاده از اینترنت را در ایران فراهم کند.

این در حالیست که دولت بار ها از تلگرام خواسته تا برای ادامه فعالیت گسترده در ایران،‌ نسبت به انتقال سرورهایش به داخل کشر اقدام کند. اما تا کنون هیچ اقدام یا واکنشی از سوی این شرکت روسی برای اعمال چنین رفتار تکنیکی در ایران یا جای دیگر، مشاهده نشده است و معاون قضایی دادستان کل کشور را بر آن داشته تا از ضرر آفرین بودن آن برای ایرانیان بگوید. جایی که روند فزاینده کانال های مستهجن تلگرام نیز بر دامنه هشدار ها می افزاید.

اخیرا نیز مرد اول آی تی ایران به رسانه ها گفته بود که دولت قصد ندارد ۲۰ میلیون مخاطبان ایرانی این شبکه را درمقابل نظام قرار دهد و از همکاری خوب تلگرام برای مسدود کردن کانال های غیر اخلاقی آن خبر داد. او شورای  عالی فضای مجازی را تنها نهاد رسمی درباره تصمیم گیری در خصوص فعالیت تلگرام در ایران می داند و بارها از توجه وزارت خانه اش به رفع دغدغه های رهبری درباره فضای مجازی سخن گفت.

اما این که آیا تلگرام فیلتر می شود یا نه، موضوعیست که به نوع کارکرد و فرصتها و تهدیدهایش برای جامعه اطلاعاتی کشور بر می  گردد . . .

فیلترینگ تلگرام: آری یا نه؟!

کارگروه تعیین مصادیق جرایم اینترنتی قوه قضاییه قبلا خواستار فیلترینگ تلگرام در کشور بود که گویا وزارت ارتباطات از این کارگروه مهلت خواسته تا با تلگرام مکاتبه کند و بخش های غیر اخلاقی حذف شود و این موضوع سبب شده تا همواره مکاتباتی بین ایران و تلگرام صورت پذیرد. به هر  حال با وجود همه حرف و حدیث ها و چالش ها و ناهنجاری هایی که کانال های تلگرامی در فضای جامعه اطلاعاتی کشور رواج می دهند، این شبکه برخلاف توییتر وفیس  بوک و یوتیوب، هم چنان آزادانه در دسترس است.

به هر حال، تبادل گسترده اطلاعات به انواع و اقسام مختلف توسط میلیون ها ایرانی در این شبکه، مسئولان امنیتی کشور را بر آن داشته است تا نسبت به تبعات استفاده از این پیام رسان برای تبادل اطلاعات دیجیتالی هشدار دهند. اطلاعاتی که مشخص نیست تا چه زمان و با چه اهداف مشخصی در آینده، حریم خصوصی کاربران و حتی امنیت داخلی را تهدید کند.

مقوله پدافند سایبری یکی از مهم ترین مقولات در حوزه پدافند غیر عامل بوده که کشور به طوری جدی به مسائل مربوطه ورود پیدا کرده و مراکزی از جمله مرکز ملی پدافند سایبری برای رصد تخصصی این فضا و کاهش آسیب پذیری های کشور در عصر دیجیتال در سال های اخیر راه اندازی شده است و به نظر می رسد یکی از گلوگاه های تهدید بالقوه،‌ حضور گسترده و میلیونی تبادل اطلاعات ایرانیان در تلگرام باشد.

تلگرام: بستر نیمی از جرایم در ایران!

اما به نظر می رسد سطح دانش عمومی نسبت به تهدیدات و حتی فرصت های شبکه های اجتماعی از منظر شخصی‌ کافی نباشد و حجم بالای سو، ‌استفاده های اینستاگرامی و انتقام های تلگرامی از کاربران ایرانی توسط کلاهبرداران سایبری ، نشان دهنده این عدم آگاهی است.

هفته ای نیست که در گزارش های روزانه پلیس فتا، شاهد جنجال آفرینی تلگرامی در یکی از مناطق کشور نباشیم. طوری که پلیس می گوید  ۴۳ درصد جرایم اینترنتی کشور در بستر تلگرام رخ می دهد و این پیام رسان محبوب، هم چون شمشیر دولبه برای ایرانیان عمل کرده است. جرایم اینترنتی، امروزه ۷۰ درصد جرایم کشور را به خود اختصاص داده است که رقم قابل تاملی محسوب می شود.

اکنون حتی کارگران ساختمانی غیر ایرانی نیز برای تعامل و ارتباط با کارفرمایانشان، از نرم افزار تلگرام استفاده می کنند و استفاده از این نرم افزار، جنبه های اطلاع رسانی تبلیغاتی نیز پیدا کرده است.

روزی نیست که از گروه ها و کانال های تلگرامی، پیام های تبلیغاتی ناخواسته برای کاربرانش ارسال نشود و آن ها را به خرید یا فروش و آگاهی درباره فلان موضوع، ترغیب و تشویق نکند. هر روز، بر سیل پیام های تبلیغاتی ناخواسته برای ایرانیان عضو این شبکه پیام رسان موبایلی افزوده می شود و بالطبع، نظارتی و کنترلی خاص نیز بر آن صورت نمی گیرد.

تبلیغات تلگرامی

هر کاربری می تواند با عضویت سریع و رایگان در این شبکه، گروه یا کانال ساخته و به تبلیغ هر چیزی اقدام کند. برای همین صد ها هزار کانال تلگرامی توسط اشخص حقیقی یا حقوقی در ایران راه اندازی شده و موضوعات گوناگونی را از لباس زیر تا فروش پمپ و مشعل ساختمان و تورهای گردشگری ممنوعه و غیر ممنوعه در آن تبلیغ می کنند.

در واقع تبلیغات تلگرامی و فعالیت در این شبکه، تا حدود زیادی جایگزین فعالیت های سنتی که پیش تر در یاهو مسنجر و شبکه موبایلی و حتی فیس بوک صورت می گرفت، شده است و به دلیل آن که ده ها میلیون گوشی هوشمند در اختیار ایرانیان است و همیشه هم آنلاین!، تبلیغات  تلگرامی اصطلاحا خوب جواب می دهد.

تبلیغات ناخواسته دیجیتالی در ایران، سابقه زیادی دارد. همین گوشی های موبایل چه قدیمی و چه هوشمند، از صبح تا شب شاهد ارسال پیامک های تبلیغاتی ناخواسته در حوزه های مختلف و بعضا با شماره های شخصی و با موضوعات مستهجن به شماره های هموطنان هستند. همین امر سبب شده تا ۶ میلیون مشترک موبایل، از طریق سامانه های مربوطه‌، انصراف خود را از سرویس دریافت پیامک های تبلیغاتی اعلام کنند.

بعضی از کاربران که شاید قشر کثیری از مخاطبان این پیام رسان محبوب را شامل می شوند، ساعت ها در طول روز مشغول پیام رسانی در گروه ها و کانال های اختصاصی یا عمومی فارسی و غیر فارسی بوده و از این ابزار به عنوان راهکاری برای اعلام حضور در محافل اجتماعی دیجیتالی بهره می برند.

خیلی ها که در محیط سنتی، به دلیل نبود اعتماد به نفس و پایین بودن مهارت های ارتباط اجتماعی، حرفی برای گفتن ندارند، در محیط های دیجیتالی به خصوص تلگرام و اینستاگرام، بعضا کامنت ها و پست های آتشین و تندی را به اشتراک می گذارند که در بعضی اوقات، با واکنش تند کاربران ایرانی مواجه می شود.

تراژدی report و block ایرانیان در تلگرام!

در تلگرام ایرانیان، مقوله لفت دادن یا ترک کردن گروه و حتی موضوع report اهمیت زیادی دارد. کم تحملی سنتی ایرانیان در مقابل با سخن وحرف مخالفان و منتقدین، به فضای مجازی هم راه پیدا کرده و به همین خاطر، بازار بلاک کردن ها و ریپورت کردن کاربر هایی که سخن آن ها به مذاق خیلی ها خوش نمی آید، بسیار داغ است.

شاید شما هم در طول سال، ده ها بلکه صد ها نفر را به دلایل گوناگون ریپورت و بلاک کرده باشید و یا خیلی ها شما را پس از مدت ها دوستی و ارتباط و گپ و گفت، با عنوان : last seen a long time ago همراه کرده باشند که معنی و مفومش آن است که شما block شده و از دایره ارتباط با فلان کاربر برای همیشه خارج شدید!

این که آیا در تلگرام غیر ایرانی ها نیز بازار ریپورت و بلاک و خشونت و تهدید و انتقام های دیجیتالی و پیام های ناخواسته تااین اندازه داغ است یا خیر،‌ پاسخ روشنی برایش نداریم. اما به نظر می رسد، با توجه به موج هجوم فحاشان و هتاکان کاربر نما های فارسی زبان به صفحات شخصی سلبریتی های اینستاگرام در سال های اخیر، این ناهنجاری، ‌معضلی برای بخش از فضای جامعه اطلاعاتی کشور باشد.

جامعه شناسی خودمانی تلگرامی!

خیلی ها بر خلاف محیط سنتی که مودب، آداب دان و با ضریب معاشرت بالا هستند و از ادبیات گفتاری فاخر استفاده می کنند، در محیط دیجیتالی به خصوص در کانال های تلگرامی، به قولی: روی سگ !   خود را همواره در اختیار دیگر کاربران قرار می دهند و می خواهند همه را از تیغ انتقاد و . . . . بگذرانند.

خیلی ها فکر می کنند که اگر در تلگرام یا محیط های دیجیتالی به موضوعی واکنش نشان ندهند، چیزی یا امتیازی را از دست می دهند یا به واسطه واکنش های بعضا تند و آتشین، از طرف ادمین گروه ها و کانال ها به آن ها جایزه داده می شود!

برای همین، خیلی وقت ها مشاهده می کنید که فلان گروه یا کانالی که در آن فعال بودید، بعضا با وجود هزاران عضو،‌ حذف می شود و این نه به خاطر اعمال قانون دولتی،‌بلکه به واسطه اقدام ادمین کانال بوده است که تحمل فحاشی و زد و خورد های کلامی و تهدید آمیز برخی از کاربران را نداشته است.

حتی در کانال های تخصصی مانند بورس و آموزش و مقولات علمی،‌بعضا مشاهده می شود که گپ و گفت های برخی از کاربران به جنجال های تلگرامی تبدیل شده و بازار ریپورت و بلاک داغ می شود و عملا چنین کانال هایی پس از مدتی کوتاه، مخاطب اصلی خود را از دست می دهد و عملا بلااستفاده باقی می ماند .

سبک زندگی دیجیتالی ایرانیان در شبکه های اجتماعی به خصوص پیام رسان تلگرام، سبک زندگی جالب و خاصی است که می تواند موضوع تحقیقاتی پایان نامه ها و کتاب های بسیاری باشد. ازتحلیل این فضا می توان به بخشی از واقعیت های جامعه پی برد.

در واقع جامعه شناسی خودمانی تلگرام ایرانیان، نکاتی را بازگو می کند که برای تحلیل گران جامعه اطلاعاتی و حتی روان شناسان و جامعه شناسان پیام های شفافی دارد و رفتار شناسی بخشی از جامعه را می توان در آن جست و جو کرد.

توصیه های خودمانی به کاربران تلگرامی

۱-برخی از کلاهبرداران اینترنتی و مجرمان سایبر، با راه اندازی کانال های فریبنده . بعضا جذاب تلگرام ، به دنبال جذب قربانیان اینترنتی خوددر آینده هستند. مراقب فعالیت در کانال باشید.

۲-وقتی در گروه یا کانال عضویت پیدا می کنید، تصاویر پروفایل شما قابلیت مشاهده توسط دیگران را پیدا می کند. مراقب باشید که این تصاویر،‌حریم خصوصی شما و دوستان و آشنایان را تهدید نکند.

۳-با افزایش دانش فنی خود، فرصت و بستر هک نشدن اکانت تلگرامی را فراهم کنید.

۴-استفاده از ربات های تلگرام ، یکی از بستر های تهدید زا در این فضا به شمار می رود که باید به آن توجه داشت.

۵-توجه داشته باشید که هر فعالیت مجرمانه و غیر قانونی در تلگرام و کلیه شبکه های اجتماعی، توسط هر کاربر و به هر قصد و شیوه ای که صورت بگیرد،‌ با رصد فنی، شناسایی و دستگیری مجرمان از سوی پلیس فتای همیشه بیدار ایران همراه خواهد شد.

۶-برای پیدا کردن افراد در تلگرام، حتما نیازی به دانستن شماره تماس آن ها نیست. از طریق حدث زدن نام کاربری نیز میتوان کاربران این شبکه را تا حدودی پیدا کرد. بنابراین اگر نمی خواهید توسط افراد بدون آگاهی از شماره تلفن شما‌، ردیابی شوید، نام کاربری قابل حدثی را انتخاب نکنید!

۷-فوروارد کردن مسیج های دوستان شما در تلگرام در کانال ها و گروه ها، سبب شناسایی پروفایل آن ها توسط دیگران می شود که می تواند دردسرهایی برایشان به همراه آورد. به این نکته کوچک اما مهم توجه کنید.

۸-گوگل، غول جست و جوی اینترنتی طبق اسناد ویکی لیکس، با نهاد های اطلاعاتی و امنیتی و جاسوسی همکاری دارد. چه برسد به تلگرام! مراقب به اشتراک گذاشتن اطلاعات محرمانه و مهم در بستر این شبکه باشید.

به امید افزایش دانش رسانه ای ایرانیان در فضای جامعه اطلاعاتی همراه با صبوری!

[ منبع:آنا، ایرنا، ایسنا، مهرنیوز،، کارگروه تعیین مصادیق، وزارت ارتباطات، سلامت نیوز ]