گزارش اختصاصی روزیاتو از نمایشگاه تصاویر هوایی ایران

همراه با گئورگ ژِرستر بر فراز آسمان ۴۰ سال پیش ایران

همان طور که در گزارش چندی پیش مجله گردشگری روزیاتو به اطلاع کاربران محترم رسید، نمایشگاه ایران از دریچه چشمان هما که به معرفی شماری از  تصاویر دکتر گئورگ ژِرستر، عکاس جهانگرد سوئیسی از ایران اختصاص داشت، از ۲۶ شهریور ماه کار خود را در فرهنگسرای نیاوران تهران آغاز و تا ۱۰ مهر ماه نیز ادامه داشت که با استقبال خوب اهالی فرهنگ و هنر و رسانه در پایتخت مواجه شد.

برای آگاهی بیش تر مخاطبان ایرانگرد روزیاتو از چند و چون برگزاری این نمایشگاه به فرهنگسرای نیاوران رفتیم تا از نزدیک با شاهکارهای عکاسی این هنرمند سوئیسی، از جذابیت های طبیعی و تاریخی ایرانِ ۴۰ سال پیش آشنا شویم.

ژرسترکه بود؟

ژرستر، متولد ۳۰ آوریل ۱۹۲۸ میلادی در شهر Winterthur سوئیس است. وی تحصیلاتش را در سال ۱۹۴۵ میلادی در مقطع آموزش زبان انگلیسی و آلمانی در دانشگاه زوریخ در مقطع دکترا به پایان برد و در سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۶ میلادی، ویراستار علمی نشریه Zurich Weltwoche بود و به روزنامه نگاری آزاد می پرداخت.

وی را باید یکی از نخبگان عکاسی هوایی (Aerial photography) دانست که نقش زیادی در تبلیغ فعالیت های هوایی خطوط هوایی سوئیس ایر ایفا کرد.

گئورگ ژِرستر،‌ عکاس جهانگرد سوئیسی، سبک خاصی را در عکاسی از ظرفیت های گردشگری و طبیعی کشورهای مختلف جهان دنبال می کند. او بر فراز آسمان،‌ از مناطق طبیعی، گردشگری،‌ تاریخی و باستانی بیش از ۱۰۰ کشور جهان ظرف ۶۰ سال اخیر تصویر برداری کرد و کتاب ها و مقالات و نمایشگاه ها متعددی از ده ها هزار تصویری که برداشت، ارائه نمود.

(شماری از تصاویر هوایی ژِرستر از کشور های مختلف جهان در نیم قرن اخیر)

این جهانگرد عکاس و ماجراجو، بارها قبل از انقلاب اسلامی به ایران سفر کرد و با همکاری مسئولان وقت،‌ با هواپیمای اختصاصی دو موتوره به نقاط مختلف کشور رفت. گفته شده که وی برای افزایش کیفیت تصاویرش از برخی از نقاط ایران، پای خود را بر روی بال هواپیما می گذاشت و متهورانه، لحظات ناب را بر فراز طبیعت و نقاط باستانی کشور شکار می کرد.

گفته شده که بارها در طی عکس های هوایی این عکاس ماجراجو از سرزمین ایران، دوربین عکاسی اش از آسمان بر زمین افتاد.  وی از پیشروان عکاسی هوایی در جهان محسوب می شود و سفر ۴۰ سال پیش ایشان به ایران، ره آورد فوق العاده ای داشت که امروز می توان در نگارخانه اصلی فرهنگسرای نیاوران تهران به نظاره نشست.

(تصویری زیبا از فراز آسمان مقبره کوروش کبیر)

این نمایشگاه که با مشارکت بنیاد آفرینش های هنری نیاوران و با عنوان ایران از چشم های هما برگزار گردید،‌ ۱۳۰ قطعه عکس کم نظیر از نقاط مختلف ایران را که توسط گئورگ ژِرستر، تصویر برداری هوایی شده است، به نمایش گذاشت.

این سومین نمایشگاهی بود که این عکاس سوئیسی از تصاویری که از ایران گرفت، برگزار کرد. وی در چند سال اخیر نمایشگاه تصاویر هوایی بر فراز ایران را در نیویورک و لندن نیز رونمایی کرده بود که با استقبال گسترده ایرانشناسان و علاقمندان به طبیعت و تاریخ ایران مواجه شد.

همان طور که می دانید، ۲۰ اثر از ایران در فهرست آثار جهانی یونسکو قرار دارد که این عکاسی سوئیسی موفق شد، ‌۴۰ سال پیش از برخی از آن ها و البته صد ها نقطه دیگر از ظرفیت های طبیعی و گردشگری کشور در ده ها شهر، تصویر برداری هوایی کند.

پرتال گستر تصاویر بسیاری از گردش های جهانی این عکاس هوانورد را به نمایش گذاشته که چند تصویر نیز مربوط به ایران است.

گشتی در نمایشگاه

فرهنگسرای نیاوران، نزدیک پارک نیاوران و پایین مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران است. منطقه ای که وقتی در آن جا قدم بزنید، هم یک پارک قدیمی و هم یک مرکز فرهنگی موثر در تاریخ سیاسی معاصر کشور را می توان بازدید کرد که جای خوبی برای پاییز گردی های اهالی پایتخت است.

وقتی وارد نمایشگاه شدیم، نخستین تصویری که نظر ها را به خود جلب می کرد، دیوار روبروی سالن ورودی بود که بر روی آن، نام نمایشگاه و اسپانسرهایش را معرفی می کرد.

نمایشگاه دارای ۳ سالن است که در محیطی باز و تقریبا بزرگ، تصاویر هوایی گئورگ ژرستر را بر روی صفحات سفید رنگ ۱ در ۱ متر پرینت و آویزن کرده و در معرض دید علاقمندان قرار می دهد.

تصویر زیر مربوط به عکسی است که ژرستر در سال ۱۹۷۴ در زمانی که به ایران آمده بود،‌ آسمان از ارگ بم، بزرگ ترین بنای خشتی جهان گرفت. جایی که به واسطه زلزله ویران کننده چند سال پیش، اکثر قسمت های آن تخریب شد.

هر اثری در این نمایشگاه هم چون رسم گالری ها، دارای یک توضیح یا statement است که در زیر، statement مربوط به عکس هوایی از ارگ بم را مشاهده می کنید.

از تصاویر جالب این گالری، تصویری است که ژرستر از بیابان های سیستان و بلوچستان در سال ۱۹۷۷ میلادی گرفت. در تصویر زیر،‌ بستر رودخانه خشک، تپه های شنی مهاجر را متوقف کرده و این توسط بادهای ۱۲۰ روزه سیستان صورت می گیرد. سیستان و بلوچستان به خصوص منطقه زابل را، بهشت باستان شناسی جهان می دانند.

(تصویر فوق العاده هوایی ژرستر از بیایان های سیستان در سال ۱۹۷۴ میلادی)

در تصویر زیر، تراس های برنج در دره مارلیک را مشاهده می کنید که مربوط به تصویری است که ژرستر در سال ۱۹۷۸ میلادی در استان گیلان، عکس برداری کرد. همان طور که می دانید، ایران بیش از ۶۰۰ هزار هکتار شالیزار داشته که نیمی از آن ها در استان سر سبز و تاریخی گیلان قرار دارد. گیلان را در این گفتار مشاهده کنید.

(تصویر هوایی فوق العاده زیبا از شالیزار های گیلان در سال ۱۹۷۴ میلادی)

تصویر زیر مربوط به فصل بهار در دامنه های زاگرس است. استان خوزستان یکی از دیدنی ترین نقاط کشور به خصوص در  فصل بهار است که سرسبزی دشت های آن،  جذابیت های فراوانی دارد.

(تصویر فصل بهار در دامنه های زاگرس در شهر شوشتر)

تصویر زیر، یکی از جذاب ترین تصاویری است که در این نمایشگاه می توان مشاهده کرد. تصویری که نمی توان فهمید که نقاشی است یا تصویر واقعی!

(تصویر زیبا از دریاچه مهارلو)

در تصویر بالا، شما فعالیت های برداشت نمک از دریاچه مهارلو استان فارس را مشاهده می کنید. گرمای تابستان و باد ملایم، نمک را متمرکز کرده و هنگامی که آب زیر زمینی جاری می شود،‌تمیز کننده گان نمک با امنیت به سراغ کامیون های خود رفته و مسیر انبوه نمک فراهم نگشته را پشت سر می گذارند و موقعیتی را فراهم می کنند که شما در این تصویر مشاهده می کنید.

در زیر، تصویر فوق العاده از دشت کویر را مشاهده می کنید.

عکس بالا، دشت کویر، در مسیر از دامغان به ترود در استان سمنان نشان می دهد که گستر در سال ۱۹۷۸ میلادی وقتی به استان تاریخی سمنان رسید، لنز دوربینش، این تصویر زیبا را شکار کرد.

دشت کویر، بزرگ ترین کویر نمک ایران است که تبدیل به نمک زار خشک شده است. مناظر بوته در این دشت را در تصویر می توان تشخیص داد.

از دیگر تصاویری که در این نمایشگاه جالب تصاویر هوایی از مناطق مختلف کشور می توان دید، تصویری بود که در سال ۱۹۷۶ میلادی، ژرستر از فراز زیگورات چغازنبیل در استان خوزستان گرفت و در تصویر زیر مشاهده می کنید.

(شکوه زیگورات چغازنبیل از فراز آسمان ۴۰ سال پیش ایران)

زیگورات چغازنبیل، ساختار غول آسایی است که از چند ردیف مربع شکل ساخته شده است و معبد در راس آن قرار دارد. این بنا در سال ۱۲۵۰ قبل از میلاد مسیح ساخته شده و یکی از ۲۰ آثار تاریخی ایران در میران جهانی یونسکو به شمار می رود.

نیایشگاهی باستانی است که در زمان ایلام (عیلامی‌ها) و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده است. چغازنبیل بخش به‌جا مانده از شهر دوراونتش است و در نزدیکی شوش (شهر باستانی) در استان خوزستان قرار دارد.

این سازه در ۱۹۷۹ اولین اثر تاریخی از ایران بود که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. جامعه بین‌المللی برای آن ارزش استثنائی و جهانی قایل است. خاورشناسان چغازنبیل را نخستین ساختمان مذهبی ایران می‌دانند.

تصویری که در زیر مشاهده می کنید مربوط به شهر مشهد مقدس است که در جریان سفر ژرستر در سال ۱۹۷۷ میلادی به این خطه از دیار پهناور کشور، عکس برداری شد. حریم آستان قدس رضوی را از فراز آسمان ۴۰ سال پیش مشاهده می کنید.

(بارگاه قدس رضوی)

شهر میناب در استان هرمزگان، یکی از مقصد های سفر این عکاس هوایی ماجراجوی سوئیسی در جریان سفرش در سال ۱۹۷۷ میلادی به ایران بود. ژرستر بسیار به هرمزگان سفر کرد و عکسی که از میناب گرفت،‌ در زیر مشاهده می کنید.

(تصویری فوق العاده از آسمان میناب)

در عکس فوق، رودخانه چند ساله با شکست تندی در دامنه ساحلی جاری شده و دسترسی به آب آبیاری جهت کاشت درختان و محصولات گرمسیری و نیمه گرمسیری را میسر می سازد.

کاروان شتر در استان کرمان، یکی از تصویر های نوستالژیک و زیبای ژرستر از سفر هوایی بر فراز  ایران بود. تصویر زیر که در سال ۱۹۷۷ میلادی گرفته شد، حیوانات باربر را نشان می دهد که گویا در دره صوغان کرمان، حرکت می کردند

(تصویری زیبا از حرکت کاروان شتر در ایران)

در سال ۱۹۷۶ میلادی، ژرستر از ناحیه سنندج کرستان بازدید کرد.

تصویر بالا مربوط به زمین های کشاورزی حوالی کردستان است که چشم اندازه فوق العاده ای از محصولات زراعتی را در معرض دید عاشقان تصاویر طبیعی ایران قرار می دهد.

در تصویر زیر که مربوط به سفر سال ۱۹۷۶ میلادی گستر به استان آذربایجان شرقی بود، زراعت و اصلاح نباتات و مراتع در ارتفاعات نزدیک به تبریز را مشاهده می کنیم.

در تصویر زیر، تپه ای در شرق همدان را ملاحظه می کنید که ژرستر در جریان سفر هوایی به کردستان، از این منطقه عکس برداری کرد.

تپه انباشته ای از بقایای  زیستگاه باستانی است که توسط غاتگران ویران شده است و به نظر می رسد در این جا به عنون یک حوضه آبریز برای قنات مصرف گردیده است.

تخت سلیمان که تصویر فضایی اش را در زیر مشاهده می کنید، در سال ۱۹۷۶ میلادی مورد عکس برداری ژرستر در استان آذربایجان غربی قرار گرفت.

(تصویری زیبا برای فراز تسخت سلیمان ۴۰ سال پیش)

تخت سلیمان، معتبر ترین جایگاه مقدس زرتشتیان از دوره ساسانی بوده که پادشاهان با اشتیاق از آتش مقدس آن زیارت می کردند.

۴ تصویری که در زیر مشاهده می کنید، از سمت راست بالا مربوط به تخت جمشید، سمت چپ بالا، پاسارگاد، سمت راست پایین، شهر سوخته (بهشت باستان شناسی جهان) و سمت چپ پایین، تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی است.

(۴ تصویر از ۴ نقطه ایران توسط گستر در سال ۱۹۷۶ میلادی)

تصویر زیر که از دیگر تصاویر به نمایش در آمده در نمایشگاه عکس های هوایی ژرستر از ایران بود، مربوط به خرمن کوبی در نزدیکی سنقر است که ژرستر در استان کرمانشاه شکار کرد.

(تصویری زیبا از خرمن کوبی از فراز آسمان ۴۰ سال پیش کشور)

کوه های زاگرس در استان خوزستان را در تصویر زیر مشاهده می کنید.

دامنه های پراکنده زاگرس به طور موازی، یک سد خارق العاده بین دشت کم ارتفاع بین النهرین و فلان ایران را ایجاد کرده است که جالب توجه جلوه می کند.

در تصویر زیبای زیر، ژرستر از نزدیکی کوه دماوند عکس گرفته است. این عکس متعلق به سال ۱۹۷۸ میلادی است.

از دماوند به عنوان یکی از بلند ترین آتشفشان های قاره کهن نام برده می شود.

تصویری زیبا از یک روستای دوقلو در ایران.

تصویر زیر مربوط به جائیست که از آن به عنوان زندان سلیمان نام می برند و در استان آذربایجان غربی قرار دارد.

زندان سلیمان، از مخروطی از رسوبات کلسیم ساخته شده است و قدمتش به قرن هشتم پیش از میلاد می رسد.

تصویری که ژرستر از جنوب همدان گرفت. شهر، مملو از باغ هایی با دیوار و تپه در استان لرستان که در سال ۱۹۷۶ توسط وی عکس برداری شد.

تپه، گواهی به گذشته تاریخی طولانی آن دارد . برخی از غارتگران، سعی به درآمدزایی از این گذشته بزرگ داشتند.

کلبه در نزدیکی سنندج قرار دارد و مرکز کردستان است. محل اقامت همه طایفه ها به شمار می آمد.

منطقه ای با سقف چهار متر بارش برف سالانه که پوشش بام چنین سازه هایی، رقابت هایی را بین مهندسان بهه وجود می آورد.

۴ تصویر هوایی از نقاط باستانی ایران که شامل:

• تصویر راست بالا (بیستون در استان کرمانشاه)
• تصویر چپ بالا (چغازنبیل در استان خوزستان)
• تصویر راست پایین (شوش در استان خوزستان)
• تصویر چپ پایین (پل بند والرین در شوشتر در استان خوزستان)

۴ تصویر هوایی دیگر از ایران که شامل :

• تصویر راست بالا (مسجد جامع اصفهان)
• تصویر چپ بالا (باغ فین کاشان)
• تصویر راست پایین (میدان امام اصفهان)
• تصویر سمت چپ پایین ( تخت سلیمان استان آذربایجان غربی)

امیدواریم گزارشی که از این نمایشگاه جذاب از فرهنگ و تاریخ ایران از نگاه ظریف و خوش ذوق یک عکاسی سوئیسی ایران شناس ارائه کردیم، مورد استقبال خواننده گان فرهنگ دوست روزیاتو قرار بگیرد.

همواره آخرین خبر ها از گالری های تهران را در بخش گالری گردی سرویس فرهنگی و هنری روزیاتو دنبال کنید.