گزارش روزیاتو از تجربه های انگلیس در گردشگری روستایی

اقتصاد میلیون دلاری در گردشگری روستایی بریتانیا

سرویس گردشگری روزیاتو در چند ماه اخیر تلاش کرده تا با معرفی ظرفیت های گردشگری متنوع ایران عزیز، بخشی از تجربه های گردشگری امروز دنیا در عرصه های سایبری و سنتی را نیز در مورد بحث و بررسی قرار دهد. همان طور که می دانید، گردشگری هزاره سوم، تلفیقی از سنت و مدرنیسم بوده و این صنعت رو به رشد، بر بال فناوری اطلاعات و ارتباطات به پیش می رود.

ما قبلا درباره فرصت های ایده آلی که دنیای اپ نویسی برای گردشگری ایران فراهم کرده است، صحبت کردیم و مروری بر ده ها پرتال موفق گردشگری کشور در چند سال اخیر داشتیم. معرفی ده ها پرتال و وبلاگ موفق گردشگری ایران و جهان در طول چند ماه اخیر، نشان دهنده اهمیت گردشگری مجازی در این عرصه نوظهور است.

قبلا درباره گردشگری روستایی و اهمیت آن در اقتصاد گردشگری صحبت شد و نمونه های موفق آن در برخی از کشور های اروپایی و آسیایی معرفی گردید. در گزارش امروز، برای آشنا شدن با تجربه های گردشگری روستایی، سراغ انگلستان رفتیم تا با بخشی از ظرفیت های گردشگری روستایی این کشور اروپایی آشنا شویم.

گردشگری روستایی چه بود؟

گردشگری روستایی (Rural Tourism) بخشی از دنیای گردشگری و صنعت تفریح جهان بوده که می کوشد تا گردشگران را از دنیای گردشگری رسمی و معمول که در هتل های چند ستاره و گردش در کاخ ها و بناهای تاریخی و فرهنگی و هنری خلاصه می شود خارج کرده، و آن ها را به دل طبیعت و بیرون شهر ها ببرد.

در گردشگری روستایی، ما می توانیم با سبک زندگی مردمان خطه های مختلف آشنا شده و شیوه زندگی آنان را از نزدیک مشاهده کنیم. اسکان در خانه های روستایی، گردش در مزارع (Farm tourism) و فهم شیوه های دامپروری، کشاورزی و اصول طبخ غذای سنتی مردمان، از جمله اهداف گردشگری روستایی به شمار می رود.

در گردشگری روستایی، گردشگران می توانند واقعیت های زندگی بخشی از جامعه یک کشور را لمس کرده و خود را در فضایی غیر شهری و به دور از تلاطم زندگی مدرن و ماشینی امروز، تصور نمایند. لذتی که برای عاشقان طبیعت گردی و روستا گردی، بیش از اقامت درهتل های U ALL پنج ستاره دارد.

گردشگری روستایی، رونق اقتصاد مناطق غیر شهری را در بر خواهد داشت و تلاشی برای توسعه پایدار و ظرفیتی فرصت آفرین برای مناطق غیر شهری محسوب می شود.

در ایران،‌ گرچه گردشگری روستایی هنوز با استاندارد های جهانی فاصله دارد، اما دهکده گردشگری عباس برزگر در بوانات فارس، کپرهای قلعه گنج کرمان و فرصت های گردشگری  روستایی در ماسوله و مازیچال و سوباتان و جزیره هرمز در شمال و جنوب کشور، نشان می دهد که می توان برای رونق این جنبه گردشگری در سرزمین باستانی ایران، گام های بزرگی برداشت.

گام هایی که می تواند با کسب تجاربی از کشور های دیگر باشد.

گردشگری روستایی بریتانیا

‌ یکی از بهترین راه های توسعه گردشگری روستایی در ایران، فهم صحیح از تجربه ها و الگوهای موفق کشورهای جهان در این عرصه و تلاش برای بومی سازی این تجارب در کشور پر پتانسیل خودمان هست. ما نمی توانیم بدون آگاهی از روش های موفق کشورهای دیگر در عرصه گردشگری روستایی، جذابیت آفرینی برای مقاصد گردشگری روستایی خود داشته باشیم.

اخیرا کمیته محیط زیست، امور روستایی و غذایی پارلمان انگلیس، طرحی برای توسعه مناطق روستایی از طریق صنعت گردشگری ارائه کرده است و تلاش دارد تا با استفاده از ظرفیت های گردشگری، مناطق کم تر توسعه یافته این کشور را رونق دوباره بخشد.

گفته شده که سالانه ۱۷ میلیارد دلار گردش مالی گردشگری روستایی در این کشور است، اما استخدام نیروی فصلی، دسترسی های اینترنت و هم چنین مسائل زیر ساختی، همچنان چالش های فرا روی صنعت گردشگری روستایی انگلیس به شمار می رود که بیش تر در مناطق غربی این کشور رونق دارد.

طبق آمار ها، بیش از ۱۸ درصد گردشگری انگلیس در مناطق روستایی اتفاق افتاده است. با این حال، برخی از مکان های تفریحی مورد علاقه گردشگران داخلی و بین المللی در انگلستان، ولز، ایرلند و حتی ایسلند، الهام گرفته شده از لوکیشن های فیلم برداری در این مناطق هستند.

 مثلا مناطقی در ایرلند شمالی و ایسلند که سریال هایی چون بازی تاج و تخت (Games of Thrones) و هم چنین فیلم های هری پاتر در آن جا تصویر برداری شده ، اکنون در فهرست پکیج هایی است که موسسات گردشگری به مخاطبان خود ارائه می دهند و بارها در گزارشات نشریاتی چون تلگراف انگلیس هم منعکس شد.

اکثر این نقاط، در مناطق روستایی و خارج شهر هستند که شاید برای رسیدن به آن جا، باید چند ساعت از مراکز شهری فاصله گرفت. اما اکنون سیستم حمل و نقل برون شهری در انگلستان، فرصت هایی را برای بازدید گردشگران از این لوکیشن های مستقر در مناطق روستایی بریتانیا، فراهم کرده است. امری که پیش از این مسبوق به سابقه نبود.

این قضیه، سبب آشنا شدن شمار گسترده ای از گردشگران با ظرفیت های اقلیمی، طبیعی  و سبک زندگی غیر شهری و بعضا روستایی جوامعی می شوند که در نزدیکی این مقاصد گردشگری قرار دارند. رونق گردشگری روستایی و حتی فروش املاک و مستغلاتی که در مجاورت چنین مقصد های گردشگری الهام گرفته شده از فیلم ها و سریال ها قرار دارند، در اقتصاد محل تاثیر مستقیم می گذارد.

مقالات و کتاب های بسیاری درباره تجارب موفق بریتانیا در عرصه گردشگری روستایی منتشر شده است که خوب است محققان صنعت گردشگری ایران، نکات کلیدی این موفقیت ها را در مقالات و پایان نامه های خود، مورد کاوش قرار بدهند.

در واقع، صنعت سینما و تلویزیون، امروزه نقش زیادی رونق گردشگری روستایی بریتانیا دارد و شمار قابل توجهی از تورهای گردشگری به مقصد بریتانیا، تنها بازدید از کاخ ها، موزه ها و مراکر خزید لوکس و آن چنانی را در لندن و دابلین و منچستر، به عنوان تنها برنامه قابل تنظیم در پکیج های گردشگری خود ندارند. بلکه، بازدید از  مناطق روستایی بریتانیا که برای برخی از گردشگران حتی نوستالژیک و یادآور دیالوگ ها و لوکیشن های فیلم و سریال ها هست، در فهرست بازدید گروهی موسسات قرار می گیرد که روز به روز بر تعداد آن نیز افزوده می شود.

تجربه های گردشگری روستایی در بریتانیا

انگلستان با آب و هوای ابری و سرزمینی حاصل خیز، فرصت های زیادی برای گردشگری روستایی ایجاد کرده تا جذابیت های اقلیمی انگلستان برای گردشگران خارجی  همچنان حفظ شود. موضوعی که در مناطق شمالی، جنوبی و شمال غربی ایران نیز به واسطه شباهت آب و هوایی، به راحتی امکان ظرفیت سازی بهینه دارد و باید به آن توجه نمود تا حتی از مزارع بدون کشت ایران نیز، ثروت آفرینی کرد.

در بریتانیا، ثروت آفرینی از مزارع، همانند روش سوئیسی ها در جریان هست. گیلان فردا به موضوع جالبی اشاره می کند. در مزرعه کلمنس گاوهایی وجود دارد که قدمتی حدود ۴۵۰ سال دارند، اما این روزها انها فقط برای نمایش به عموم هستند. در یک روز مرطوب پاییزی، مزارع بریتانیا یکی از جاذبه های توریستی مهم جزیره به شمار می روند.

گروهی از بچه مدرسه ای­ های پر سر و صدا که عاشق دوست شدن با بع بع بزها و قدقد مرغ­ها هستند هرساله از این مزارع بازدید می کنند. وقتی نیل و کارن دیکسون مزرعه کلمنس (Colemans) را در سال ۱۹۹۹ خریدند، آن تنها یک مزرعه کاری بود.

اما این مزرعه گواهی داشت که اجازه ورود و نمایش به عموم را می داد و موقعیت جزیره دیکسون­ها را ترغیب می کرد که این مزرعه می تواند پول بیشتری از طریق توریست­های کشاورزی در بیاورد. و آنها این موضوع را ثابت کردند. در اولین روزشان، دیکسون­ها ۶۰۰ نفر بازدیدکننده داشتند. در سال گذشته تعداد انها به ۶۰هزار نفر رسید و سالانه نرخ رشدی ۳۰ تا ۴۰ درصدی دارد. مزرعه اکنون بسیار سودآور است و دیکسون­ها در حال حاضر دارند برای توسعه گسترش مزرعه برای سال بعد را برنامه ریزی می کنند.

مزرعه کلمنس، هم چون فضایی است که عباس برزگر در دهکده گردشگری خود در بوانات استان فارس، برای شمار زیادی از گردشگران داخلی و خارجی فراهم می کند تا آن ها بتوانند بخشی از سبک زندگی اقوام ایران را در روستا ها نظاره گر باشند.

آیا واقعا نمونه کاری دیکسون ها را نمی توان در مناطق شمالی و جنوبی حاصل خیز کشور برای گردشگران خارجی ایجاد کرد؟‌ آیا تجربه شتر سواری، شیر دادن به حیوانات و گردش در مزارع پرورش شتر مرغ ایران، ظرفیت گردشگری کم تری از مزارع پرورش تمساح در آمریکا و تایلند دارد که فرصت های گردشگری ایجاد می کند؟

گردشگری روستایی در دنیا بزودی یکی از موضوعات مهم در گردش مالی این صنعت خواهد شد. اکنون گردشگری روستایی انگستان ۳۸۰هزار شغل در مناطق روستایی ایجاد کرد و از این مشاغل حمایت می کند. به طور کل سهم گردشگری روستایی در بازده اقتصادی روستایی بریتانیا تقریبا حدود چهار ده میلیارد پوند بوده است.

یکی از مقاصد گردشگری روستایی در بریتانیا پارک ملی بلوستون (Bluestone) در پمبروکشایر انگلستان است. منطقه ای شامل ۲۰۰ هکتار بسیار دیدنی از روستاها و مزارع است که سالانه تعداد بسیار زیادی از گردشگران در سنین مختلف را جذب می کند.

این منطقه فقط حاوی رستوران­ها و هتل­های لوکس نیست. خانه های روستایی، تالاب­های زیبا، پناه گاه­های حیات وحش و اب و هوای مطلوب باعث شده بلوستون در هر چهار فصل میزبان گردشگران باشد. در طول تعطیلات تابستانه بلوستون برگزارکننده فستیوال سالانه تابستانه برای همه گروه های سنی است که از ۱۲ جولای شروع می شود و تا یک سپتامبر ادامه دارد.

در این پرتال برای معلمان، دانش آموزان و محققان و گردشگرن، فرصت های گردشگری روستایی و هم چنین آشنایی با پارک های ملی انگلیس ارائه شده تا آن ها بتوانند در محیطی چند رسانه ای، با مقصد های گردشگری طبیعی این کشور آشنا شوند.

طبق اعلام موسسه پارک ملی انگلیس، سالانه ۴ تا ۶ میلیارد پوند از طریق گردشگری در این مناطق، وارد اقتصاد این کشور می شود که رقم قابل ملاحظه ای را تشکیل داده و اهمیت گردشگری روستایی و شیوه های درآمدزایی آن در انگلیس را نشان می دهد.

برای کسب اطلاعات بیش به نشانی پرتال پارک ملی انگلیس مراجعه کنید. البته سازمانی که در این نشانی فعالیت دارد، از پرتال های اصلی گردشگری این کشور را شامل می شود که در توسعه ساختارهای اطلاع رسانی ظرفیت های گردشگری روستایی این گشور موثر است.

فرصت های گردشگری روستایی در بریتانیا در این نشانی ارائه شده است. همان طور که در تصویر زیر مشاهده می کنید، فرصت های اقامتی در مناطق ساحلی و روستایی در مناطق مختلف انگلیس معرفی شده که با قیمت ها و شرایط گوناگونی در اختیار گردشگران داخلی و خارجی انگلیس قرار دارد.

در واقع این پرتال نشان می دهد که تا چه اندازه فضای مجازی،‌ نقش مهمی در اطلاع رسانی و توسعه گردشگری روستایی در این کشور دارد.

به نظر می رسد این تجربه موفق بریتانیایی ها در جذب گردشگر برای مناطق حاشیه ای و روستایی،‌ می تواند در کشور ما نیز که مملو از مناطق روستایی و رنگارنگ است، استفاده شده و فرصت آشنایی بهتر و بیش تر گردشگران خارجی را با سبک زندگی اقوام ایرانی فراهم کند.

خانه ها و لوکیشن هایی که سریال هایی چون:

گرگ ها، پهلوانان هرگز نمی میرند، امیر کبیر، هزار دستان و حتی روزی روزگاری در آن جا بازی و فیلم برداری شده و اکثر در نقاط تاریخی و روستایی کشور هم قرار دارند، می تواند بسته جدیدی را در صنعت گردشگری ایران بگشاید.

گردشگری سینمایی در فضای گردشگری روستایی. امیدواریم از این تجربه، موسسات گردشگری خصوصی کشور استفاده کنند.

تجربه انگلیس نشان می دهد که در ایران، همیاری بین سازمان های کشاورزی و میراث فرهنگی هر استان، می  تواند فرصت هایی را برای توسعه و مدیریت گردشگری روستایی در کشور فراهم کند.

اگر بریتانیا سرزمینی کاملا حاصل خیز و سبز دارد و ما از این فرصت بهره مند نیستیم، در عوض ما نیز بیابان ها، کویرها و نخلستان هایی داریم که جذابیت های فوق العاده برای گردشگران بین المللی دارد. فعالان این عرصه به خصوص محققان، می توانند با الگوبرداری و ارائه راهکارهای بومی سازی تجارب موفق گردشگری در دنیا به خصوص بریتانیا، راه را برای فعالان اجرایی و علاقمندان به سرمایه گذاری هموار کنند.

بومی سازی تجربه های بریتانیا در ایران

۱- تجربه های گردشگری در انگلیس نشان می دهد که حتی گردشگران در یکی از پیشرفته ترین نقاط اروپا، به دنبال جلوه هایی از زندگی سنتی و مناطق غیر شهری هستند.

۲- تجربه بریتانیا نشان دهنده اهمیت گردشگری مجازی در معرفی مقصد های گردشگری روستایی است.

۳- گردشگری روستایی در کشورمان می بایست در مجلس و سازمان میراث فرهنگی به نوعی فصل خاصی در گردشگری ایران مورد توجه قرار بگیرد.

۴- توسعه و رونق بخشی به مزارع گردشگری همان طور که در انگلیس رواج دارد، در مناطق روستایی ایران نیز با همت وزارت کشاورزی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در دستور کار قرار بگیرد.

۵- کمیته گردشگری روستایی در سازمان میراث فرهنگی راه حلی برای آسیب شناسی این عرصه و توان افزایی آینده آن خواهد بود.

۶- راهنماهای گردشگری مکتوب در تهران و مراکز استان ها، فرصت های گردشگری روستایی اطراف را نیز معرفی کنند.

۷- ظرفیت های اطلاع رسانی گردشگری روستایی چند زبانه در کشور ایجاد شود.

۸- ترغیب کارگردانان سینمای ایران برای قرار دادن طبیعت بکر روستا های کشور به عنوان لوکیشن فیلم برداری، در معرفی این مناطق به مخاطبان داخلی و خارجی موثر خواهد بود.

به امید آن که گردشگری روستایی در ایران بتواند در رونق صنعت گردشگری ایران برای رسیدن به آرمان جذب ۲۰ میلیارد دلار درآمد ارزی تا افق ۱۴۰۴ کمک کند.

گردشگری روستایی در این را جدی بگیریم.  . .

[ منابع: پارلمان انگلستان، گاردین، دیلی تلگراف، سایت بازدید از انگلیس ]