چرا تاکنون واکسنی برای بیماری سرما خوردگی ساخته نشده است؟

پیشرفت علم باعث شده است که بیماری هایی مانند آبله ریشه کن شده و امید به زندگی افزایش یابد. با وجود دستاوردهای زیاد و علی رغم درمان برخی از کشنده ترین بیماری ها، سرماخوردگی هنوز از بین نرفته است. ما در این مقاله قصد داریم به علت این مسئله بپردازیم.

«دوگانه بودن» کوتاه ترین جوابی است که می توان برای آن یافت کرد.

در وهله نخست، ویروس های بسیار زیادی وجود دارند که می توانند بیماری که ما آن را به عنوان سرما خوردگی می شناسیم را به وجود آورند. حتی ویروس «rhinovirus» که شناخته شده ترین نژاد محسوب می شود نیز انواع مختلفی دارد. برای درمان کامل سرما خوردگی باید طیف وسیعی از ویروس های تنفسی که باعث ایجاد بیماری های مشابه می شوند را ریشه کن نمود.

آن ها کاری می کنند که سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با آن ها فعال گردد. این مسئله می تواند التهاب در گلو و گرفتگی بینی را به همراه داشته باشد.

با وجود آن که سرفه کردن و عطسه آزار دهنده است، اما سرما خوردگی در لیست بیماری هایی که باید ریشه کن شوند، جایگاه خاصی ندارد. این مریضی می تواند برای کودکان، سالمندان و یا افراد دارای مشکلات تنفسی مسئله ساز شود، اما برای بیشتر ما سرما خوردگی تنها آزاردهنده است و تهدیدی به شمار نمی رود.

در سال ۲۰۰۲ میلادی، محققان دریافتند که بهره وری از دست رفته ناشی از این بیماری، به بیش از ۲۵ میلیارد دلار می رسد. موسسه ملی سلامت آمریکا اعلام کرده است که مردم این کشور، سالانه بیش از ۱میلیارد بار سرما خوردگی را تجربه می کنند.

چرا واکسن سرما خوردگی وجود ندارد؟

هر سال نمونه های مختلفی از ویروس آنفولانزا پخش می شود. اگر ما قادر هستیم برای این بیماری واکسن تهیه کنیم، باید توانایی انجام این کار برای سرما خوردگی را نیز داشته باشیم. اما نمی توان این گونه درباره اش فکر کرد.

در هر فصل، تنها سه نوع ویروس آنفولانزا وجود دارد، در حالی که این رقم برای ویروس «rhinovirus» به ۲۰ الی ۳۰ می رسد. نکته اینجاست که تنها ۱۰ درصد آن ها سال بعد نیز مشاهده می شوند. به همین دلیل، متخصصان امر نمی توانند نوع سرما خوردگی در فصل زمستان پیش رو را پیش بینی کنند.

به علاوه، اگر حتی بتوان ۱۰۰ نژاد از این ویروس ها را در یک جا جمع کرد، تنها فراگیرترین آن ها قابل درمان هستند. بیش از ۲۰۰ نمونه ویروس از جمله آنفولانزا می توانند علت سرما خوردن یک فرد باشند. نژادهای مختلفی وجود دارند که واکسن «rhinovirus» نمی تواند آن ها را درمان کند. با این حال، عده ای از دانشمندان در دانشگاه «ایموری»، برای ساخت واکسن سرما خوردگی تلاش می کنند و به نظر می رسد داروی به دست آمده توانسته بر روی میمون ها موثر عمل کند.

ساخت واکسن برای افرادی که دارای بیماری های تنفسی هستند نیز می تواند به عنوان یک ایده در این زمینه مطرح گردد.

درمان های موثر در این زمینه در چه شرایطی قرار دارند؟

یکی دیگر از دلایل نداشتن واکسن، بیماری های کوتاه مدت و خفیف است. با این حال، توسعه داروها برای درمان «rhinovirus» گاهی اوقات با چالش هایی مواجه می شود. برخی روش هایی که در این زمینه امتحان شده اند، توانسته اند موفق عمل کنند؛ حداقل در شرایط آزمایشگاهی. با وجود موثر بودن این ترکیبات بر روی تعداد زیادی از گونه ها، برخی ویروس ها از این دایره خارج هستند.

یافتن واکسنی که بتواند بر روی تمامی ۱۶۰ نوع این ویروس موثر عمل کند، کار بسیار سختی است. چالش پیش رو به همین جا ختم نمی شود. تنها انسان ها علائم ابتلا به «rhinovirus» را نشان می دهند. همین امر باعث می شود که نتوان واکسن ها و داروها را بر روی گونه های جانوری آزمایش کرد.

اگر کسی بتواند واکسنی برای این بیماری پیدا کند، بسیار موفق خواهد بود. کشورهای زیادی وجود دارند که توانسته اند بر بیماری های خطرناکی غلبه کنند و حالا قصد دارند بر روی از میان برداشتن سرما خوردگی تمرکز کنند.

آیا می توان تمام ویروس ها از جمله سرما خوردگی را نابود کرد؟

محققان زیادی بر روی واکسن های «طیف گسترده» کار می کنند. این داروها قرار است شمار زیادی از ویروس ها را هدف قرار دهند. با وجود آن که تحقیقات در این زمینه هنوز مراحل اولیه خود را سپری می کند، اما می توان به آینده و ساخته شدن چنین واکسنی امیدوار بود. «تام رایدر» دانشمند ارشد سابق آزمایشگاه دانشگاه «MIT» و محقق آزمایشگاه کمبریج، یکی از این داروها به نام «DRACO» را توسعه داده است.

این واکسن هنگام معرفی در سال ۲۰۱۱، سر و صدای زیادی به پا کرد، اما از آن زمان تاکنون، آقای رایدر نتوانسته پروژه اش را پیش ببرد. به نظر می رسد که برای امیدوار شدن کمی زود است و باید منتظر آینده بمانیم. «DARCO» به منظور پیشگیری یا درمان بیماری هایی که توسط طیف وسیعی از ویروس ها ایجاد می شوند ساخته شده؛ همانند آنتی بیوتیک هایی که می توانند بیماری های ناشی از باکتری ها را درمان کنند.

این ترکیب توانسته بر روی ۱۵ ویروس در بدن موش ها تاثیرگذار باشد. نحوه عملکرد به این شکل است که ترکیب به تمام سلول ها وارد شده و آن هایی که آلوده شده اند را نابود می کند. آقای رایدر در این رابطه می گوید: “دراکو می تواند در برابر تمامی انواع «rhinovirus» به خوبی عمل کند و بدون آن که سلول های سالم را تحت تاثیر قرار دهد، سلول های آلوده را از میان بردارد.”

با این وجود، به نظر می رسد آزمایشات و اقدامات زیادی در آینده نیاز است تا بتوان درباره عملکرد صحیح این گونه واکسن ها در بدن انسان، با اطمینان سخن گفت.

در حال حاضر چه کاری می توان انجام داد؟

شستن دست ها، خواب کافی و مناسب و دوری از افراد سرما خورده می تواند جلوی ابتلای شما به این بیماری را بگیرد.غرغره کردن آب نمک، خوردن عسل و مصرف ویتامین سی نیز توصیه های قدیمی در این زمینه هستند که البته هیچ کدام از آن ها تاثیر چندان زیادی ندارند.