۷ مهارت تقویت حافظه برای اینکه به انسانی باهوش تر بدل شویم

مهارت یادگیری را می توان یکی از مهم ترین توانائی های انسان برشمرد. به گفته نویسنده های کتاب «آن را ماندگار کنید: دانش یادگیری موفق»، انسان ها در تمام طول عمر خود به یادگیری و به خاطر سپاری نیاز دارند. هنری رودریگر، پیتر براون و مارک مک دنیل، در این رابطه بیان داشته اند که به طور مثال، برای پیشرفت در کار باید در آن حوزه مهارت کسب نموده و دوره های آموزشی یا تحصیلی مرتبط را پشت سر گذاشت. اگر یادگیرنده خوبی باشید، بدون شک از مزیت های آن در بخش های مختلف زندگی خود در آینده بهره خواهید گرفت.

نخستین مساله مربوط به آموزش، به خاطرسپردن آموزه هاست. متاسفانه تکنیک هایی که اصولا در مدارس به کار گرفته می شوند چندان کاربردی نیستند و به همین خاطر، بیشتر دروسی که در این دوره یاد می گیرید، پس از مدتی از خاطرتان خواهد رفت.

برای مقابله با چنین عادات بدی، می توانید از برخی از ترفندهای یاد شده در کتاب «آن را ماندگار کنید» بهره بگیرید که تعدادی از آنها در ادامه این مطلب ذکر شده اند.

بازیابی: بازیافت از حافظه

برای به یاد آوردن یک ایده، روش یا تکنیک همیشه به حافظه خود رجوع کرده و آن را بازیابی می کنید. فلاش کارت ها دقیقا مصداق همین امر هستند: آنها شما را مجبور می کنند موضوع موردنظرتان را از پستوی حافظه بیرون بکشید، نه اینکه مثل تکنیک های هایلایت کردن آنها را در ذهنتان دفن کنید. دلیل تاکید بر موثربودن بازیابی این است که موجب تقویت هر چه بیشتر مجراهای عصبی که مسوول پردازش ایده در ذهن هستند، می شود.

روانشناسان این مقوله را «تاثیر آزمایشی» می نامند: «هنگامی که سعی در یادآوری اطلاعات دارید، به خاطر آوردن آن در آینده آسان تر خواهد بود.» نویسنده های یاد شده همچنین بیان داشته اند که امتحان گرفتن از دانش آموزان فقط وسیله ای برای ارزیابی دانش آنها نیست، بلکه ابزاری مفید برای یادگیری به شمار می رود.

شرح دادن: ارتباط دادن ایده های جدید با دانش موجود

هنگامی که سعی دارید ایده های جدید را به زبان خود مطرح کنید، در واقع در حال شرح مساله هستید.

«اینکه بتوانید در مورد روش یادگیری جدید خود بیشتر توضیح دهید، به دانش قبلی شما بستگی دارد. هر چه قدرت یادگیری شما بالاتر باشد و بتوانید آن را به موضوعات گوناگون ربط دهید، به شما کمک خواهد کرد تا آن موضوع را در آینده بهتر به یاد بیاورید.»

به طور مثال، هنگامی که در کلاس درس فیزیک حضور دارید و معلم در حال آموزش مبحث انتقال گرماست، سعی کنید مفهوم آن را به زندگی واقعی خود ربط دهید. به این صورت که مثلا، در ذهن خود تداعی کنید که وقتی یک فنجان قهوه در دست دارید چگونه گرمای آن به دستان شما هم منتقل می شود.

جایگزین کردن: تفکیک موضوعات مختلف

هنگامی که به طور همزمان روی چند موضوع مختلف کار می کنید، در واقع در حال جایگذاری هستید. هنگامی که در حال یادگیری یک موضوع تازه هستید، اگر آن را با مثال های گوناگون همراه کنید، بهتر آن را یاد خواهید گرفت.

جایگزین کردن به شخص کمک می کند تا در زندگی واقعی خود، اول به دنبال تشخیص نوع مشکلی که با آن روبه رو هست بگردد و سپس به دنبال راهکار برای حل آن باشد.

تولید: پاسخ دادن پیش از یادگیری

هنگامی که به مساله ای پاسخ می دهید پیش از آنکه پاسخ آن به شما آموزش داده شده باشد، در واقع در حال تولید هستید. وقتی در مورد پرسش یا موضوعی که هیچ اطلاعاتی در رابطه با آن ندارید، کنکاش کرده و به دنبال جواب باشید، پاسخ درست آن را بهتر یاد خواهید گرفت و برای مدت طولانی تری هم در ذهنتان باقی خواهد ماند.

پیرو تحقیقی که روی دانش آموزان انجام شده است، مشخص شد آنهائی که از ابتدا دو کلمه مرتبط در اختیار آنها قرار داده شده، مثل «پا-کفش» در به یادآوری کلمه دوم با مشکل  بیشتری مواجه بوده اند تا کسانی که این ترکیب به صورت جای خالی، یعنی «پا – ک…» در اختیارشان گذاشته شده بوده.

در زمینه تحصیلی بهترین کار این است که پیش از ورود به کلاس، درس آینده را مطالعه کرده و پاسخ های احتمالی آن را پیدا کنید. در مسایل کاری هم می توانید از این مقوله بهره گرفته و مثلا ایده های خود را در ذهن مرور کرده و سپس آنها را با مدیرتان در میان بگذارید.

انعکاس: تفسیر رویدادها

هنگامی که در ذهن خود رویدادهای پیش آمده در کار یا ملاقات ها را مرور می کنید، در اصل به آنها فکر کرده و منعکسشان می کنید. ممکن است از خود چندین سوال بپرسید که: چه چیزی خوب پیش رفت؟ کدام بخش را می توان درست کرد؟ چه چیزی را به یاد تو می آورد؟

محققان دانشکده تجارت هاروارد متذکر شده اند که نوشتارهای انعکاسی به قدرت بیشتر فرد در یادگیری کمک شایانی می کنند. به این صورت که با در نظر گرفتن ۱۵ دقیقه از وقت خود در انتهای روز، رویدادهای آن روز را بنویسید. به این صورت، تا ۲۳ درصد می توانید کارکرد خود در محیط کار را افزایش دهید.

کمک حافظه: استفاده از میان برها برای یادآوری

هنگامی که از حروف مخفف یا عکس برای یادآوری موضوعی استفاده می کنید، در واقع از کمک حافظه ها کمک می گیرید. البته لازم به یادآوری است که ابزار کمکی حافظه فی نفسه وسیله ای برای آموزش محسوب نمی شوند اما برای ایجاد یک ساختار ذهنی که می تواند روند یادآوری را تسهیل کرده و تسریع ببخشد، گزینه خوبی خواهد بود.

متعادل سازی: آگاهی از مسائلی که نمی دانید

هنگامی که بتوانید به جهالت خود در باب موضوعی پی ببرید در واقع به ذهنتان تعادل بخشیده اید. درجه بندی و ایجاد توازن در اصل، استفاده از ابزارهای قابل مشاهده برای شفاف سازی توهمات ذهنی است که داوری شما در مورد مسائل گوناگون زندگی را بهبود بخشیده و موجب می شود تا واقعیت ها را بهتر ببینید.

این مساله زمانی نمود پیدا می کند که ما از «توهمات شناختی» رنج می بریم: ما تصور می کنیم که موضوعی را فهمیده ایم اما در واقع این طور نیست. بنابراین با پرسش سوال یا نظرخواهی از دیگران می توان به این نقاط تاریک ذهن خود واقف شد.