از دیدگاه روانشناسان، اطرافیان افراد مبتلا به افسردگی چگونه می توانند به آن فرد کمک کنند؟

یادمان باشد که افسردگی هم همانند سرطان یک بیماری است

اینکه در میان اطرافیان شما فردی وجود داشته باشد که به افسردگی مبتلا باشد، به خودی خود دشوار است. اینکه نمی دانید چطور با او برخورد کنید می تواند نوعی سردرگمی را در شما نیز به وجود آورد.

افسردگی که از آن به بیماری قرن یاد می شود، گریبانگیر بسیاری از افراد در جوامع مختلف است. اگرچه تاریخچه خانوادگی و ژنتیک افراد در آن بی تاثیر نیست اما عوامل محیطی و مشکلات و معضلات اجتماعی هم می تواند نقش موثر خود را ایفا کند.

در این نوشته به بررسی راهکارهایی پرداخته خواهد شد که نوع برخورد شما با فرد مبتلا به افسردگی را با توصیه های علمی روانپزشکان همراه می سازد. با پی گیری این راهکارها خواهید توانست با آن فرد رفتارهای مناسب تری داشته و تاثیرات منفی این بیماری در روند زندگی را کاهش دهید. با این راهکارها با ما همراه باشید:

فقط گوش کنید

شاید در مواقع عادی زمانی که یکی از اعضای خانواده و یا دوستان تان با مشکلی دست و پنجه نرم می کند، بهتر باشد که به او راهکارهایی را نشان دهید اما زمانی که آن فرد به افسردگی مبتلا باشد بهتر است که فقط به او گوش دهید.

پروفسور «دبورا سرانی» نویسنده کتاب «زندگی با افسردگی» و استادیار روانشناسی دانشگاه «آدلفی» در این باره می گوید: “گوش دادن و همدردی کردن با فرد مبتلا به او این اجازه را می دهد که جنبه های جسمی و روحی افسردگی را بیان کند. سپس با پرسیدن اینکه از دست من چه کاری برمی آید؟ چه کاری می توانم انجام دهم تا حال تو بهتر شود؟ من کنارت هستم و از تو حمایت خواهم کرد، می توانید حمایت خود را اعلام کنید. با تمامی این کارها می توان به آن فرد این اجازه را داد تا خودش را آشکار سازد.”

متوجه این موضوع باشید که شما واقعا نمی دانید که فرد مبتلا چه حسی را تجربه می کند

افسردگی بالینی با آنچه از آن به ناراحتی یاد می شود متفاوت است. بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی، خودشان را چندان برای دیگران آشکار نمی کنند. دکتر «سوزان فلچر» می گوید: “در بسیاری از مواقع دوستان نزدیک تلاش می کنند که فرد مبتلا به افسردگی احساس بهتری داشته باشد و می خواهند این کار را با گفتن اینکه می دانم که چه احساسی داری بیان کنند.”

وی ادامه می دهد: “اما این نوع برخورد به فرد افسرده این حس را می دهد که مشکلاتش کوچک شده است. به جای این کار این پیام را به آن فرد برسانید “ممکن است که من ندانم تو واقعا چه حسی را تجربه می کنی اما می خواهم که در مورد آن حس بیشتر بدانم.”

با آنها در تماس باشید

اینکه به دوست خود بگویید که در کنارش هستید وقت چندانی از شما نمی گیرد. این کار شما به او کمک می کند که در انزوای کمتری قرار گیرد. دکتر سرانی می گوید: “اینکه برای آن فرد یادداشتی یا کارتی یا پیامکی بفرستید می تواند باعث شود که او روز بهتری را شروع کند.”

همچنین می توانید در آن پیام ها، لبخند، امید و عشق را نیز همراه کنید. سرانی ادامه می دهد: “اینکه به او پیامکی دهید و بگویید که در فکر تو هستم خصوصا زمانی که او تازه شروع به حضور پیدا کردن در میان جمع کرده، می تواند تا اندازه فراوانی وضعیت او را بهبود بخشد. یک تماس تلفنی، ملاقات و یا حتی فرستادن یک ایمیل می تواند موثر باشد.

 درک کنید که شما نمی توانید او را درمان کنید

به عنوان کسی که از فرد مبتلا حمایت می کنید باید بدانید که وظیفه شما درمان و معالجه آن فرد نیست. باید این را بدانید که فرد مبتلا به افسردگی به اشاره ای ممکن است تحریک شود و این وضعیت می تواند سبب خستگی شما نیز بشود.

دکتر سرانی می گوید: “اگر تلاش کنید نقشی بیشتر از یک حمایت کننده را ایفا کنید آن وقت، استرس بیشتری به جهان اطراف خود نیز خواهید داد. بنابراین ایده خوبی به نظر می رسد که در این کار تعادل را رعایت کنید.”

مطالعات نشان داده است که حمایت های اجتماعی در روند درمان می تواند نقش موثری داشته باشد بنابراین همین که دوست شما بداند که همراه هستید کفایت می کند. کافی است که بداند تنها نیست.

در انجام فعالیت های بدنی با او همراه شوید

نشانه های جسمی افسردگی می تواند خستگی و از دست دادن انرژی باشد. مطالعات نشان داده که تحرک می تواند در بهبود افسردگی نقش داشته باشد. دکتر فلچر هم بر نقش این تحرک صحه می گذارد. وی می گوید: “فعالیت های جسمی می تواند انتقال دهنده های عصبی را در بدن تولید و به تبع آن باعث بهتر شدن وضعیت روحی شود.”

هورمون هایی که در بدن سبب داشتن احساس خوب می شوند عبارتند از «دوپامین» و «سروتونین» که با انجام فعالیت های بدنی، افزایش پیدا می کنند. هورمون «اکسیدوکین» هم با بودن در میان دیگران در بدن فزونی می یابد.

می توانید با دوست مبتلا به افسردگی خود به پیاده روی بروید یا با کمک هم یک وعده غذایی را آماده کنید. فعالیت های بدنی می توانند برای او بسیار مفید باشند. دکتر فلچر می گوید حتی یک پیاده روی ۱۲ دقیقه ای هم حال آنها را بسیار بهبود خواهد بخشید.

از موفقیت های هرچند کوچک آنها نیز تقدیر کنید

اگر دوست مبتلا به افسردگی شما آمادگی انجام فعالیت های بزرگ را ندارد، روی انواع کوچک تر آن تمرکز کنید. زمانی که موفقیتی را در همان کارهای کوچک بدست می آورد نیز او را تشویق کنید.

دکتر سرانی می گوید: “برای دوست تان که به افسردگی مبتلا است، در مواقعی حتی دوش گرفتن، لباس پوشیدن و آماده شدن، انجام کارهای خانه و رفتن به رختخواب هم می توانند کارهای مفیدی تلقی شوند و می توانید به او بگویید که من می دانم که انجام همگی این کارها چقدر دشوار است اما تو همه آنها به خوبی انجام دادی.

می توانید او رادر آغوش بگیرید، با علامت رضایت بر پشت او بزیند و یا دست هایش را در دست های تان بگیرید. همچنین این حس را به آن فرد انتقال دهید که از کارهایی که انجام داده شاد هستید.

باید بدانیم که برای افراد مبتلا به افسردگی حتی انجام کارهای آسان روزمره هم دشوار و گاه نشدنی است.

مراقب باشید که باعث خجالت دوست تان نشوید

مراقب باشید نوع رفتار شما با فرد افسرده در او ایجاد خجالت و شرمندگی نکند. حتی زمانی که به او می گویید که به سمت مثبت جریان نگاه کن، او ممکن است این حس را تجربه کند که چقدر اشتباه فکر می کرده.

دکتر فلچر می گوید: “برای فرد مبتلا به افسردگی چندان عجیب نیست که گمان کند، من چیزهایی زیادی برای تشکر و قدرانی کردن از داشتن آنها دارم اما چرا از داشتن آنها قدردان نیستم. چرا هنوز هم افسرده ام و احساس گناه می کنم.”

بنابراین چون او به خودی خود چنین احساسی را تجربه می کند بهتر است شما هم آن را در او تشدید نکنید. پس به فرد مبتلا چه بگویید که وضعیت او را بدتر نکنید؟ به او بگویید که می دانم که چقدر وضعیت دشوار است اما تو قوی هستی و من هم در کنارت هستم تا از تو حمایت کنم تا بهتر از پس جریان برآیی.

از عشق های افراطی پرهیز کنید

دکتر سرانی می گوید، شما گاهی گمان می کنید که در حال کمک کردن به دوستان هستید اما باید بدانید که افسردگی یک بیماری است و ضعف شخصیت به شمار نمی آید یا اینکه نوع رفتار فرد به دلیل تنبلی او و پرهیز از انجام کارها نیست.

شما هرگز به یک مریض سرطانی نمی گویید که تلاش بیشتری کن، خوب می شوی. البته در مورد افرادی که با اختلالات خلقی مواجه هستند چنین برخوردی می کنیم. اما در مورد بیماران افسرده چنین برخوردی درست نیست چرا که باید آن را یک بیماری تلقی کنیم.

رفتار بد و کج خلقی آنها را با رفتاری مشابه پاسخ ندهید

کج خلقی یکی از نشانه های افسردگی است. بنابراین زمانی که چنین حالتی را در دوست تان  مشاهده کردید مثلا او بی ادبی کرد در صدد تلافی نباشید.

دکتر فلچر در این باره می گوید: زمانی که حرکتی ناشایست را از او دیدید به او بگویید که من می دانم که تو این کار را از روی عمد انجام ندادی. می دانم که شرایط سختی را می گذرانی و من می خواهم بدانی که من با تو صادق هستم. می دانم که دوستی ما برای هردوی ما بسیار ارزشمند است و ما کاملا با هم رو راست هستیم. این بهترین کاری است که به جای انتقام گیری از رفتار آن فرد می توانید انجام دهید.

او را تشویق کنید تا از یک متخصص کمک بگیرد

زمانی که در او آمادگی می بینید از او بخواهید که از یک متخصص کمک بگیرد. دکتر ایکس که متخصص درمان افسردگی است می گوید: “برای اینکه آن فرد را مجاب کنید تا به یک متخصص مراجعه کند به او بگویید که سلامتی تو برای من اهیمت فراوانی دارد و بسیار خوشحال می شوم اگر بتوانم متخصص خوب و خبره ای را برای بهبود تو پیدا کنم. آیا می خواهی که برایت از یک متخصص باتجربه وقت ملاقات بگیرم؟”

دکتر سرانی می گوید: “عکس العمل دوست شما، قدم بعدی را به شما نشان خواهد داد.” دکتر فلچر می گوید حتی می توانید با او به مطب پزشک بروید و در اتاق انتظار بمانید. در مسیر بازگشت به خانه هم می توانید در مورد صحبت های پزشک با او حرف بزنید. اگر هم دوستان تان آمادگی رفتن به پزشک را هم ندارد مشکلی نیست. حداقل شما چنین پیشنهادی را در ذهن او قرار داده اید.

خودتان هم کمک بگیرید

دشوارترین بخش مراقبت از فردی که به افسردگی مبتلا است این است که از خودتان هم مراقبت کنید. دکتر سرانی می گوید: “زمانی که با فرد مبتلا به افسردگی در ارتباط هستید دائم نگران وضعیت سلامتی خودتان نیز هستید. دائم این استرس را دارید که تا چه اندازه می توانید از آن فرد کمک بگیرید که روابط و تعهدات فردی خودتان هم به مخاطره نیفتد.

برای این کار شما هم بهتر از حمایت یک مشاور یا یک گروه یا انجام فعالیت های مذهبی برخوردار شوید.

حواس تان به وضعیت های اضطرار باشد

دکتر سرانی می گوید در بیش از ۷۰ درصد از بیماران مبتلا به افسردگی ممکن است برخی از رفتارهای مخاطره آمیز همچون اقدام به خودکشی وجود داشته باشد. بنابراین همواره باید حواس تان باشد که اقدامات لازم برای موارد اضطرار را در نظر داشته باشید.

یعنی باید بدانید که در صورت بروز حادثه ناخوشایند با چه کسی تماس بگیرید و یا اطلاعات یک مرکز درمانی یا اورژانس را برای سرعت بیشتر داشته باشید. حتما تلفن یک درمانگر را داشته باشید تا در مواقع لزوم از او نیز کمک بخواهید.