از دعوت «ساره بیات» تا طوفان «هفت»؛ متن و حاشیه جشنواره فیلم فجر [قسمت سوم]

موج بی سابقه اعتراضات سینمای ایران به داوری جشنواره ۳۵

همانطور که در قسمت های اول و دوم سلسله گزارش های مربوط به مرور اتفاقات سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر اشاره شد، جشن بزرگ سینمای ایران در سال پر فراز و نشیب ۹۵، از ۱۲ بهمن با اکران عمومی فیلم ها آغاز شد و تا ۲۱ بهمن که برندگان سیمرغ بلورین  در برج میلاد تهران در حضور محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه معرفی شدند، ادامه یافت.

برای آگاهی مخاطبان گرامی از متن و حاشیه این رویداد هنری پر بیننده کشور در روزهای سرد بهمن ماه، در قسمت سوم گزارش فجر گردی ما همراه باشید.

طوفان “هفت” با اعتراض به داوران

در پی اعلام فهرست نامزدهای نهایی دریافت سیمرغ بلورین سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر که چند روز پیش صورت گرفت، موج گسترده ای از انتقادات به داوری ها و اسامی فیلم های نامزد شده که به نظر فعالان سینمای ایران، انتظارات را از جنبه های مختلف برآور نکرد به راه افتاده است. حجم اعتراضات  به قدری زیاد است که برخی از رسانه ها، ان را بی سابقه ترین اعتراضات سینمای ایران به هیات داوران در تاریخ جشنواره فیلم فجر دانستند.

بهروز افخمی همانطور که در ویدیوی ۴ دقیقه زیر مشاهده می کنید، به صورت زنده، به انتقاد از اسامی نامزدهای جشنواره امسال پرداخت.

علی معلم، از کارگردانان و فعالان سینمایی کشور نیز چندی پیش با حضور در این برنامه، به مدیریت جشنواره و برگزاری ان به شدت اعتراض کرده بود.

شامگاه چهارشنبه بیستم بهمن ماه، ویژه برنامه “هفت” شبکه سوم سیما که با مجری گری بهروز افخمی و کارشناسانی چون مسعود فراستی به مرور رویدادهای جشنواره امسال می پردازد، با دعوت از حجت الله ایوبی، رییس سازمان سینمایی وزارت ارشاد اسلامی، یکی از جنجالی ترین برنامه های سینمایی چند وقت اخیر را بر روی آنتن زنده شبکه سوم سیما برد.

در این برنامه، بهروز افخمی، کارگردان سینما، با پخش کلیپی از مصاحبه جمععی از سینماگران با این برنامه که به انتقاد گسترده از سطح داوری ها و معیارهای انتخاب فیلم های نامزد شده در روز اختتامیه پرداخته بودند، به نقد داوری امسال پرداخت.

شاید این برای نخستین بار در یک برنامه هنری زنده شبکه سه بود که مقوله داوری در جشن امسال با حضور مسئولان جشنواره مورد انتقاد قرار می گرفت. ۲ مقوله: داوری داوران دو تابعیتی (۴ داور مقیم کانادا و ۱ داور مقیم آمریکا) و همچنین معیارهای ضعیف هیات داوران برای انتخاب فیلم های نامزد شده، توسط مجری برنامه مطرح شد که دیالوگ داغ و تندی را بین ایوبی و افخمی راه انداخت.

در نهایت، ایوبی همه انتقادات به هیات داوران را مردود دانست و جشنواره امسال را در ۱۵ سال اخیر، بی نظیر دانست و ابراز امیدواری کرد که اکران ۹۶، انتظارات منتقدان را برآورده خواهد کرد.

البته وزیر اطلاعات قبلا گفته بود که داشتن گرین کارت آمریکا، مصداق تابعیت نیست . این در حالی است که صالحی امیری، وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت روحانی، پیش از برگزاری جشنواره، از دو تابعیتی بودن داوران اظهار بی اطلاعی کرده بود و با ذکر این موضوع که سینما در تخصص او نیست، از اظهار نظر درباره جشنواره امسال خودداری کرد.

با این حال، دبیر کمیسیون فرهنگی مجلس شواری اسلامی اخیرا اعلام کرد که این کمیسیون، مقوله دو تابعیتی بودن شماری از هیات داوران جشنواره فیلم فجر امسال را در دستور بررسی قرار خواهد داد.

برنامه ۱۲۰ دقیقه ای هفت شبکه سوم، بازتاب گسترده ای در اینستاگرام و تلگرام ایرانیان و همچنین خبرگزاری ها در ۲۴ ساعت اخیر داشته است و به نظر می رسد این وضعیت تا روزهای آینده نیز در شبکه های اجتماعی ادامه داشته باشد.

طوفان کارت دعوت ساره بیات

خبر داغ بعدی از جشنواره سی و پنجم فیلم فجر، مربوط به جنجالی ترین کارت دعوت در میان اهالی سینمای ایران بود که کاخ جشنواره را شوکه کرد. ساره بیات، بازیگر فیلم سینمایی بیست و یک روز بعد، در نشستی خبری اعلام کرد که با وجود انکه در لیست نامزدهای سیمرغ امسال نبود، اما از سوی هیات داوران برایش کارت دعوت در مراسم اختتامیه ارسال شده است.

بخش هایی از اعتراضات شدید ساره را در ویدیو زیر تماشا کنید.

او در یازدهمین روز جشنواره فیلم فجر در برج میلاد اظهار داشت: خودم را معرفی می کنم. من ساره بیات هستم. شاید مرا نشناخته اید که این کارت را برایم فرستاده اید. این چه مسخره بازی است؟ اصلا شوخی با مزه ای نبود.

وی که کارت دعوت را روبروی دوربین رسانه های حاضر در جشنواره قرار داد گفت: من تا امروز صبر کرده و موضوع را اعلام نکردم. شاید با من تماس بگیرند و عذرخواهی کنند. اما اکنون دلم بسیار شکسته است چرا که این کارت به شدت توهین آمیز است

او، از اینکه فیلمش در فهرست نامزدهای نهایی قرار نگرفته، از عوامل فیلم بیست و یک روز بعد، عذرخواهی کرد.

با این حال ، دبیر سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در پاسخ به انتقاد ساره بیات درباره ارسال کارت کاندیدا برای او، بیان کرد: مراسم جشن نامزدها سال گذشته نیز در روز ۲۰ بهمن‌ماه برگزار شد.

امسال نیز این آیین مانند سال گذشته در ۱۹ بهمن برگزار شد اما نمی‌دانم چرا برخی سال گذشته از این مراسم تقدیر و امسال از آن انتقاد می کنند. در مراسمی که نامزدها را در آن دعوت کردیم از ۵۰ نفر از سینماگران نیز دعوت شد که خانم ساره بیات نیز یکی از آن‌ها بود. این دعوت‌نامه مربوط به حضور او در این مراسم بوده است.

۳ نامزد انصراف دادند

حاشیه های سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر، فقط به طوفان تلویزیونی “هفت” و جنجال کارت دعوت “ساره بیات” ختم نمی شود. روز گذشته مطلع شدیم که با شدت گرفتن اعتراضات نسبت به عملکرد داوران، سه نامزد ردیافت سیمرغ بلورین از داوری نهایی انصراف دادند.

عوامل فیلم‌های «خفه‌گی» ساخته فریدون جیرانی، «سدمعبر» به‌کارگردانی محسن قرایی، «ماجرای نیمروز» ساخته محمدحسین مهدویان، «ویلایی‌ها» ساخته منیر قیدی، «بیست و یک روز بعد» به کارگردانی محمدرضا خردمندان، «فصل نرگس» ساخته نگار آذربایجانی و «به کارگر ساده نیازمندیم» به کارگردانی منوچهر هادی در طی کمتر از ۲۴ ساعت، اعتراضات خود را مبنی بر نادیده گرفته شدن عوامل این آثار از سوی هیات داوران در رسانه‌ها و فضای مجازی اعلام کرده‌اند.

منیر قیدی کارگردان فیلم «ویلایی‌ها» از نامزدی در بخش بهترین فیلمنامه انصراف داده است. خانم قیدی با انتشار نامه‌ای در خبرگزاری‌ها این مساله را اعلام کرده است.

در متن نامه این کارگردان آمده: «حضور در هر رقابتی و تن دادن به قواعد داوری بخشی مهم از روحیه کمال طلبی و حتی جاه طلبی هر هنرمندی است؛ اما این حضور هنگامی ارزش دارد که در مواجهه با حسادت، جهالت و بلاهت و حذف، قربانی نشود.»

در همین رابطه، مسعود سلامی و محسن نصراللهی، مدیر فیلمبرداری و طراح‌صحنه فیلم «خفه‌گی» که به ترتیب برای فیلم‌های «گشت ۲» و «بدون تاریخ، بدون امضاء» نامزد دریافت سیمرغ بودند، به‌خاطر بی‌توجهی به فیلم «خفه‌گی»از ادامه داوری انصراف داده‌اند.

در متن نامه این دو سینماگر به دبیر جشنواره فجر آمده است: « با احترام و کسب اجازه از دو کارگردان و تهیه‌کننده فیلم‌های “گشت ۲” و “بدون تاریخ، بدون امضا”به دلیل نه فقط ناداوری و اعمال سلیقه‌ هیات داوران بلکه به دلیل نادیده گرفتن و چشم بستن بر روی فیلمی که همه عوامل آن در نطفه دچار “خفه‌گی” شدند، بدین وسیله انصراف خود را از بخش داوری جشنواره اعلام می‌داریم.»

فیلم سینمایی «خفه‌گی» ساخته فریدون جیرانی، تنها در رشته بهترین عکس و همچنین جلوه‌های ویژه میدانی نامزد دریافت جایزه شده است.

به هر حال، این برای نخستین بار در تاریخ جشنواره است که نامزدهای دریافت سیمرغ بلورین، از حضور در مراسم اختتامیه انصراف می دهند.

دبیر جشنواره فجر: حاشیه ها، سیاسی است

در پی بلا گرفتن انتقادات از نحوه داوری جشنواره امسال و انصراف برخی از فیلم ها جهت حضور در مراسم اختتامیه، دبیر جشنواره فجر، برخی از حاشیه سازی ها را سیاسی دانست.

دبیر جشنواره فیلم فجر گفت: به عنوان دبیر این رویداد نظرم بر این است که هرکس پذیرفته اثرش وارد جشنواره فجر شود، کارش داوری خواهد شد و انصراف اصلا معنایی ندارد.

محمد حیدری در آخرین روز سی‌وپنجمین جشنواره فیلم فجر درباره حاشیه‌های پیش آمده و اینکه گفته می شود کمیته‌ای برای بررسی آرا هیات داوران تشکیل می‌شود، گفت: پس از جشنواره فیلم فجر قرار بر این است که در کمیته‌ای همه موارد بررسی شود و اصولا چنین کار کارشناسی باید انجام شود.

تمام آن‌چه در این باره منتشر شده چیزهایی است که در فضای رسانه ای پیچیده همانند زمانی که اسامی هیات انتخاب و فیلم‌های راه‌یافته به جشنواره پیش از اعلام رسمی منتشر می‌شدند. این در حالی است که ما نتیجه نظر داوران برای انتخاب کاندیداها را حتی به صبح روز بعد موکول نکردیم و وقتی ساعت ۲۲ دو شب قبل جلسه داوران تمام و صورت جلسه امضا شد، نتیجه را سریع اعلام کردیم.

وی خاطر نشان کرد: به نظرم فضا غیرحرفه‌ای است و این شیوه به سینما آسیب می‌رساند چرا که گاهی گمانه زنی و شنیده‌ها مطرح می‌شود اما اینکه به طور قطعی خبری اعلام شود که رسمی نیست، در واقع به سینما آسیب زده می‌شود.

جشنواره سی و پنجم از نگاه دوربین