از «سفیر» تا «ذوالفقار» با خودروهای تهاجمی ایران آشنا شوید

گزارش دیدنی روزیاتو از ۱۰ خودرو نیروی زمینی ارتش

بعد از معرفی گزارش عملیات هوایی ایران در حمله به H3، معرفی موشک های پدافند هوایی کشور و بررسی ۳ ناوشکن موشک انداز نیروی دریایی ارتش، بر آن شدیم تا نگاهی به خودروهای تهاجمی کشور بیاندازیم تا با این تجهیزات بومی سازی شده بیشتر آشنا شویم.

گزارش امروز روزیاتو نگاهی دارد به ۱۰ خودرو تهاجمی نیروی زمینی که می تواند با قدرت مانور بالا، در پیچیده ترین عملیات به کار گیری شود.

با گزارش امروز همراه ما باشید و ابتدا در ۱۰ دقیقه، مستندی جالب از خودروهای تهاجمی و تانک هایی که کشورمان بعد از انقلاب طراحی و تولید کرده است را در ویدیوی زیر تماشا کنید.

 خودروهای تهاجمی و یک واقعیت

کشوری که در سال ۱۳۹۵ در بسیاری از عرصه های نظامی به خصوص نیروی زمینی، از تجهیزات عملیاتی پیشرفته ای برخوردار نبود، اکنون که در نیمه دوم دهه نود هجری شمسی به سر می بریم، یکی از قدرت های نظامی آسیا و در فهرست کشورهای صادر کننده تجهیزات نظامی سبک و سنگین قرار دارد.

یکی از قدرت های تهاجمی کشور، خودروهای سبک تهاجمی از جنس سمندر و خودروهای فرماندهی از جنس ارس است که در نبردهای زمینی با توجه به موقعیت ژئو استراتژیک کشور و متناسب با پلن دفاع سرزمینی موازییکی ایران که در ۳۶ هزار نقطه پدافند هوایی دارد، به کار گیری می شود.

نیروی زمینی ایران همانطور که حتما می دانید، متشکل از نیروهای زمینی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. نیروی زمینی سپاه، هم از نظر استعداد انسانی ماهر و متخصص و همچنین از نظر تجهیزات، قوی ترین نیروی زمینی خاورمیانه به شمار می رود.

در کنار توان نیروی انسانی آموزش دیده و نیروی بسیج که قدرتی موثر در دفاع سرزمینی کشور به شمار می رود، قرارگاه های سازندگی و عملیاتی و پدافندی، به عنوان هسته مرکزی و هماهنگ کننده قوی زمینی نیروی های مسلح بوده و تجهیزات مدرن بومی سازی شده نیز، بر توان افزایی نیروهای زمینی کمک کرده است.

خودروها و جنگ افزارهای زرهی سبک و سنگین، نیمه سنگین و دو زیست (هاورکرافت)، امروز در ابعاد  وسیع در نیروهای زمینی به کار گیری می شود که در این گفتار، به ۱۰ مورد آن اشاره می کنیم.

تلاش می کنیم در سلسله گفتارهایی، به معرفی ظرفیت های نظامی بومی سازی شده کشور در سالی که به اقتصاد مقاومتی شهرت دارد، اشاره کنیم.

خودرو سفیر؛ خودرو تاکتیکی موشک انداز

نخستین خودرو تهاجمی که در این گفتار به آن اشاره می کنیم، خودرو سفیر است. این خودرو، در واقع جیپ ۱.۵ تنی بوده که از خودروهای تاکتیکی موشک انداز به شمار می رود.

جعبه دنده آن از نوع مکانیکی سینکرونایز بوده و دو فرمان هیدرولیکی و معمولی دارد. انواع تسلیحات به خصوص موشک های ضد تانک مانند طوفان و توسن را حمل می کند.

طراحی این خودرو در داخل کشور  به گونه ای انجام شده است که با اندکی تغییرات در ظاهر خودرو، امکان نصب و استفاده از انواع سلاح از جمله موشک انداز ۱۰۶ میلیمتری و موشک انداز هدایت گر تاو و راکت انداز ۱۰۷ میلیمتری مالیوتکا و نارنج انداز gmg را دارا است.

گفتنی است با نصب تجهیزات مختصری روی خودرو سفیر، این خودرو به صورت خودرو فرماندهی در آمده و حتی از آن می توان به عنوان آمبولانس، در میدان های رزم و عملیات استفاده کرد.

موتور پر توان و سیستم انتقال قدرت بسیار توانمند در کنار شاسی فولادی و بدنه محکم بومی سازی شده سبب می شود تا این خودرو تهاجمی با قابلیت مانور بالا بتواند ماموریت های مختلفی را در میدان رزم، به ثمر برساند.

خودرو تهاجمی سمندر

یکی از خودروهای تهاجمی ایران که در برابر کویر نوردهای آمریکایی، قدرت مانور خوبی دارد، خودرو تهاجمی سمندر است. طراحی این خودرو به صورتی انجام شده که امکان نصب و استفاده از انواع تسلیحات و موشک های ضد زره مانند طوفان، توسن و دهلاویه را دارد. همچنین می توان تفنگ ۱۰۶ میلیمتری و موشک انداز تاو دارد.

خودرو تهاجمی و تاکتیکی سمند، خودرویی سریع بوده که برای نخستین بار در رژه نیروهای مسلح در ۳۱ شهریور سال ۱۳۹۰ هجری شمسی رونمایی شد. قابلیت اجرای ماموریت در زمین های همواره و ناهموار را دارا بوده و همانطور که قایق های تندر و در آب به اجرای ماموریت های فوری و ضربتی می پردازد، این خودرو نیز به همان ترتیب در خشکی و هنگام مواجهه با تهدیدات زمینی عمل می کند.

این خودرو که به طور معمول توسط یگانهای واکنش سریع مورد استفاده قرار میگیرد، قابلیت نصب سلاحهای سبک و نیمه سنگین آفندی و پدافندی را دارد؛ که در بخش تسلیحات ضد زره میتوان به انواع سامانههای موشکانداز اشاره کرد؛ هم چنین تجهیز این خودرو به تیربار پرقدرت “اخگر” بر قابلیتهای رزمی آن در اجرای ماموریتها افزوده است.

اخگر، با کالیبر ۷.۶۲ میلیمتری و ۶ لوله آتش و همچنین بیشینه شلیک ۴ تا ۵ هزار گلوله بر دقیقه، تیرباری قدرتمند محسوب میشود.

از خودرو تهاجمی سمندر به عنوان خط شکن هم اید می شود و ماموریت آن را در خشکی مانند ماموریت قایق های تند رو در آب می دانند. این خودرو همانطور که در بالا گفته شد، قابلیت نصب سلاح های سبک و متوسط و موشک انداز توفان را دارد. دانش فنی بالایی برای طراحی خودرو نیاز است که خوشبختانه در جهادهای خودکفایی نیروهای مسلح این قابلیت نهادینه شده است.

خودرو تهاجمی ارس

از دیگر خودروهای تهاجمی ایران می توان به خودرو ارس اشاره کرد که در واقع خودرو فرماندهی بوده و برای کنترل و نظارت در رزم استفاده می شود. خودرو تاکتیکی و فرماندهی ارس با ۳.۴ تن و توان ۱۳۳ اسب بخار با دو کابین یکپارچه به عنوان خودرو حامل فرماندهان، خودرویی هجومی بوده و قابلیت مانور در پشت خاکریز را دارد.

جعبه دنده این خودرو سنگین، دستی بوده و قابلیت زرهی، پوشش تلفیقی، گرم کن گازوییلی و محافظ پشت سر از مهم ترین قابلیت های این خودرو محسوب می شود.

خودرو تهاجمی کویران

خودرو سنگین تاکتیکی کویران از دیگر خودرو های تهاجمی نیروی های مسلح کشور است که اخیرا توسط متخصصان پر تلاش نیروهای مسلح، طراحی و به تولید انبوه رسیده است. این خودرو همچون خودرو فرماندهی ارس، ۳.۴ تن وزن دارد و قابلیت مانور پذیری بالا و چابکی منحصر به فرد دارد.

خودرو کویران به دلیل قابلیت بهره برداری در مناطق ناهموار و صعب العبور، تحرک عملیاتی نیروهای زمینی را در حوزه رزم زمینی افزایش می دهد. شعاع عملیاتی پانصد کیلوکتری و توانایی عبور از مناطقی با شیب هفتاد درصد، از جمله ظرفیت های عملیاتی کویران اعلام شده است.

گذر از رودخانه هایی با عرض هفتاد سانتیمتر و همچنین قابلیت حمل راکت انداز ۱۰۷ میلیمتری و خمپاره انداز ۱۲۰ میلیمتری از جمله قابلیت های فنی این خودرو به شمار می رود.

کامیون نینوا

کامیون در میدان رزم برای حمل و نقل نفر و تجهیزات، اهمیت بسیار دارد. خودرو تاکتیکی ۲.۵ تنی ۴ در ۴ نینوا ، ماشین نظامی است که بر اساس نیازهای عملیاتی نیروهای مسلح و با توجه به اقلیم ایران و طراحی میدان رزم، طراحی و ساخته شده است.

این خودروی تاکتیکی با طول ۷ متر، عرض ۲.۵ متر و ارتفاع ۲.۸ متر و با قدرت موتور ۲۴۰ اسب بخار، دارای قابلیت‌هایی چون تحمل ظرفیت حمل ۵ تن بار در جاده و ۲.۵ تن بار در ۲.۵ تن در کلیه شرایط تاکتیکی در زمین‌های با شیب ارضی ۳۰ درصد و شیب طولی ۶۰ درصد است.

این خودرو قادر است تا در مناطق صعب‌العبور، کوهستانی، ناهموار، دشت، بیابان، کویر و رودخانه‌های کم عمق با سهولت حرکت کند. وظیفه اصلی این خودرو گشت‌زنی و شناسایی است ولی می‌توان با نصب تسلیحات از آن به عنوان یک خودروی پشتیبانی نیز استفاده کرد. مستند زیر شما را با کامیون نینوا و سلاح شاهر آشنا می کند.

خودرو نینوا را برگ برنده ایران در جابجایی نفرات در میدان نبرد می دانند.

خودرو تاکتیکی سپهر

خودرو تاکتیکی سپهر، ۴ تن وزن دارد که بر اساس نیازهای نیروهای مسلح به تولید انبوه رسید. از قابلیت های این خودرو تاکتیکی، حمل ۱۰ نیروی نظامی با تجهیزات کامل است. این خودرو قادر است در مناطق صعب العبور و ناهموار حرکت کند.

خودروی سپهر برای جنگ های نامتقارن و همچنین کلاسیک طراحی شده اند و این توان را دارد که از روی عوارض سنگی یا غیرسنگی چه به صورت طبیعی وچه به صورت مصنوعی موجود در طبیعت عبور کرده و با قدرت شدید سوپاپی و دور موتور عالی آن این توان را دارد.

سپهر در صنایع نظامی شهید کلاهدوز تهران به تولید انبوه رسیده است . این خودرو در زمان وزیر دفاع محمد نجار رونمایی گردید. به استناد منابع نظامی این خودرو جهت استفاده در پروسه ی عملیاتهای نا متقارن کماندویی طراحی گشته است .

از قابلیت های مهم خودروی سپهر حفظ تعادل در موقعیت های کوهستانی با شیب بسیار تند می باشد . علت حفظ تعادل بسیار مطلوب اینست که کمک فنرهای این خودرو طوری طراحی گشته است که هنگام عبور از مناطق تخته سنگی و ناهموار به صورت خودکار کمک فنرهای آن کوتاه و بلند شده و خودرو در یک حالت متعادل قرار می گیرد که این امر باعث عدم چپ نمودن یا انحراف ناخواسته می گردد.

تخصص حرفه ای این خودروی کماندویی حمل نیرو و انتقال به ارتفاعات بلند می باشد . همچنین امکان نصب دوشکا و توپ های ۲۵ م م با قابلیت شلیک از داخل خودرو می باشد .

از قابلیت‌های مهم خودروی سپهر حفظ تعادل در موقعیت‌های کوهستانی با شیب بسیار تند است. علت حفظ تعادل بسیار مطلوب این است که کمک‌ فنرهای این خودرو طوری طراحی شده که هنگام عبور از مناطق تخته سنگی و ناهموار به صورت خودکار کمک‌فنرهای آن کوتاه و بلند شده و خودرو در یک حالت متعادل قرار می‌گیرد که این امر باعث عدم چپ کردن یا انحراف ناخواسته می‌شود.

تخصص حرفه‌ای این خودروی کماندویی حمل نیرو و انتقال به ارتفاعات بلند است. همچنین امکان نصب دوشکا و توپ‌های ۲۵ میلیمتری با قابلیت شلیک از داخل خودرو است. سرعت حرکت این خودرو در زمان حمل تجهیزات به ۱۳۰ کیلومتر بر ساعت نیز می‌رسد که در تصویر بالا مشاهده می کنید.

خودروی سپهر برای جنگ‌های نامتقارن و همچنین کلاسیک طراحی شده‌اند و این توان را دارد که از روی عوارض سنگی یا غیرسنگی چه به صورت طبیعی وچه به صورت مصنوعی موجود در طبیعت عبور کند.

خودرو رزمی چهار چرخ ATV

 خودرو تهاجمی دیگری که در این گفتار به آن اشاره می کنیم، موتور چهار چرخ مدل ATV-500 است که توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح طراحی و ساخته شده است. اکنون این خودرو تهاجمی که تیربارهای دو طرفه بر روی آن نصب شده، تولید انبوه شده و برای اجرای ماموریت در شرایط اقلیمی مختلف به کار می رود.

اول بار در رژه نیروهای مسلح در سال ۱۳۸۹ رونمایی شد. این سلاح اکنون، پای ثابت رژه های نیروهای مسلح در تهران و شهرستان ها به شمار می رود.

این وسیله که به دلیل برخورداری از قدرت تحرک بالا و قابلیت نصب انواع تیربارها، در میدان رزم همچون خط آتش متحرکی عمل میکند، تاکنون در رزمایشهای مختلفی مورد استفاده و تست عملیاتی قرار گرفته است. ای-تی-وی برای درگیریهای سبک و نیمهسنگین توأم با جابجایی سریع، خصوصاً در مناطق صعبالعبور بسیار مناسب است.

از این رو با ایجاد آرایشهای تسلیحاتی مختلف جدید متناسب با مأموریتهای متنوع زمینی این وسیله جای خود را بیش از پیش تثبیت کرده است. ATV-500 قابلیت نصب انواع نارنجکانداز ۳۰ و ۴۰ میلیمتری، تیربار در کالیبرهای مختلف همچون اخگر، محرم و دوشکا، پرتابگر موشک ضدتانک توفان و دهلاویه، راکتانداز اس-پی-جی-۹ و آر.پی.جی ۲۹، را دارد.

از ذوالفقار تا صمصام

تانک ذوالفقار، از معروف ترین خودروهای تهاجمی نیروهای مسلح کشورمان است که در رسانه ها درباره اش بیشتر شنیده ایم.

این تانک در مجتمع صنعتی شهید کلاهدوز ساخته شده و یکی از نقاط اتکا نیروهای مسلح در رزم زمینی به شمار می رود. در بهمن ۱۳۹۱، از نمونه ارتفا یافته ذوالفقار به طور رسمی رونمایی شد. به گفته فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش (امیر پور دستان)، این تانک با نمونه تانک T72S روس ها رقابت می کند. این تانک اکنون برای تولید انبوه، در اختیار وزارت دفاع قرار گرفته است.

رییس سازمان خودکفایی نیروی زمینی ارتش در دی ماه ۱۳۹۵، جزییات بیشتری از تانک ذوالفقار و نسل های مختلف آن را تشریح کرد.

اولین پیش‌نمونه تانک ذوالفقار در سال ۱۳۷۲ طراحی شد و خط تولید آن در تابستان ۱۳۷۶ در مجتمع صنعتی شهید کلاهدوز افتتاح شد و از سال ۱۳۷۷ تاکنون مورد استفاده نیروهای مسلح ایران است. ذوالفقار از توپ ۱۲۵ میلی‌متری بدون خان تانک تی۷۲اس، سیستم تعلیق مشابه مدل‌های اولیه ام۶۰، سیستم کنترل آتش اسلوونیایی ای‌اف‌سی‌اس-۳ با قابلیت شلیک در حرکت استفاده می‌کند و نمای ظاهری آن مشابه با سلسله تانک‌های ام۴۸، ام۶۰ و ام۱ آبرامز ارتش آمریکاست.

برخی از اجزای این تانک نیز با تانک سفیر مدل بهینه‌شده ایرانی تانک‌های تی-۵۴ شوروی و تایپ ۵۹ چین یکسان است. وب‌گاه رسمی وزارت دفاع ایران این تانک را نوع بهینه‌سازی شده تانک روسی تی-۷۲ معرفی کرده که به سیستم مدرن کنترل آتش تجهیز شده و مهمات ۱۲۵ میلیمتری آن در داخل کشور تولید می‌شود.

آماری از تعداد تانک‌های ذوالفقار تولید شده اعلام نشده اما بنا بر برآوردها در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۰۰ دستگاه ذوالفقار در اختیار نیروهای مسلح ایران بوده‌است. در ذوالفقار ۳ که مدل نهایی این تانک است از یک موتور دیزلی ۱۲ سیلندر با قدرت ۱۰۰۰ اسب بخار که با وزن حدود ۴۰ تنی تانک امکان حداکثر سرعت ۷۰ کیلومتری حرکت در جاده را برای آن فراهم می‌کند.

ظاهر کلی ذوالفقار به سلسله تانک‌های آمریکایی ام۴۸، ام۶۰ و ام۱ آبرامز شباهت دارد و برخی ویژگی‌های آن از تانک معروف تی-۷۲ شوروی برداشت شده‌است. از جمله سلاح اصلی تانک که توپ بدون خان ۱۲۵ میلی‌متری ۲آام۴۶ با قابلیت شلیک اتوماتیک مشابه با تی-۷۲اس است.

سیستم تعلیق ذوالفقار مشابه با تانک‌های غربی ام۴۸ و ام۶۰ طراحی شده اما وزن حدوداً ۴۰ تنی آن قابل مقایسه با تانک‌های شرقی (بسیار کمتر از تانک‌های مدرن غربی) است. تی۷۲اس آخرین مدل تی-۷۲ است که ۴۲۲ دستگاه از آن بین سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۱ از شوروی خریداری شد که ۳۰۰ دستگاه آن در ایران مونتاژ شدند.

تانک‌های ام۴۸ و ام ۶۰ نیز پیش از انقلاب ۱۳۵۷ به ایران فروخته شدند.ذوالفقار ۱ اولین مدل این تانک بود که تا سال ۲۰۰۱ حدود ۱۰۰ دستگاه از آن ساخته شد. این مدل از یک موتور دیزلی با قدرت ۷۸۰ اسب بخار استفاده می‌کند و از سیستم کنترل آتش اسلوونیایی ای‌اف‌سی‌اس-۳ برخوردار است که امکان شلیک در حرکت را برای تانک فراهم می‌کند. همین سیستم بر روی تانک سفیر (مدل بهینه‌شده تی-۵۴) نیز نصب شده‌است.

ذوالفقار ۲ یک مدل آزمایشی بود و ذوالفقار ۳ نتیجه آخرین بهینه‌سازی بر روی این تانک است که در خط تولید قرار گرفت. در ذوالفقار ۳ از یک موتور دیزلی با قدرت ۱۰۰۰ اسب بخار استفاده شده که حداکثر سرعت تانک در جاده را به ۷۰ کیلومتر در ساعت می‌رساند. همچنین با افزودن سیستم کنترل آتش و شلیک اتوماتیک تی-۷۲اس نیاز به خدمه چهارم تانک از بین رفته و خدمه به ۳ نفر (فرمانده، راننده و توپچی) کاهش یافته‌است.

زره آن را برخی منابع زره کامپوزیتی و برخی دیگر زره غیرفعال ذکر کرده‌اند اما با توجه به وزن ۴۰ تنی تانک بایستی از زره غیرفعال استفاده شده باشد.

تانک ذوالفقار، مجهز به مسافت‌یاب لیزری است و برجک آن نیز دارای سیستم برقی می‌باشد و طراحی آن در جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش صورت گرفته‌است.

موتور این تانک در مدل‌های اولیه از اوکراین خریداری می‌شد ولی امروزه به طور کامل در داخل کشور ساخته می‌شود. همانند سایر تانک‌ها، رانندهٔ ذوالفقار نیز در سمت چپ بدنه قرار می‌گیرد. رانندهٔ تانک می‌تواند با بازکردن دریچه دید بالای سر خود، به سمت راست به هدایت چشمی تانک بپردازد و یا اینکه از پیرابین استفاده نماید.

ذوالفقار مجهز به سیستم دید در شب و سیستم تهویه هوا برای خارج کردن گاز ناشی از شلیک توپ است. صنایع نظامی ایران، کار مقاوم‌سازی تانک‌های نیروی زمینی ارتش را در برابر حملات میکروبی و شیمیایی آغاز کرده که این تغییرات و بهسازی‌ها، شامل حال مدل‌های جدید ذوالفقار نیز شده‌است.

امیدواریم این گفتار شما را با بخشی از توانمندی های دفاعی کشور آشنا کرده باشد.