واکنش های مغزی زنان و مردان هنگام کمک به دیگران با هم فرق دارد

در ارائه و دریافت کمک همیشه لذت زیادی نهفته است. اما آیا تاکنون فکر کرده‌اید که جنسیت می‌تواند در این حس رضایت تاثیرگذار باشد؟

در زنان، هنگامی که پولی را به کسی قرض می‌دهند، بخش خرسندی مغزشان واکنش بیشتری نشان می دهد. اما همین ساختار در مغز مردان زمانی شکل می‌گیرد که نقدینگی‌شان را برای خودشان نگه می‌دارند.

این ادعا در تحقیقات جدیدی به اثبات رسیده که نتیجه آن در روز دوشنبه در نشریه «رفتارهای طبیعی انسان‌ها» منتشر شده است.

مطالعه روی واکنش‌های مغزی انسان برای یافتن پاسخ

در مطالعات پیشین ثابت شده بود که زنان بیشتر از مردان حس بشردوستانه و دگردوستی دارند. در همین راستا، «فیلیپ توبلر»، همکار نویسنده این تحقیق، بیان داشته که: «زنان برای رفتارهای اجتماعی ارزش و اعتبار ویژه‌ای قائل هستند اما برای مردان، رفتارهای خودخواهانه بسیار مهم تر و ارزشمندتر است.»

وی همچنین افزوده: «اگرچه هنوز در مورد چگونگی شکل‌گیری این تفاوت در مغز زنان و مردان هیچ اطلاعاتی در دست نیست. اما در هر دو جنسیت، سیستم دوپامین مغز است که ارزش‌ها را رمزگذاری می کند.»

منظور از «رمزگذاری» در سخنان توبلر، استادیاد علوم عصب‌شناسی و عصب‌شناسی اجتماعی در دانشگاه زوریخ، فعالیت های مغزی است که موجب تغییر درجه ارزش‌گذاری تجربه های اجتماعی می شوند.

به دنبال یافتن این پاسخ که چرا زنان و مردان، درجه خودخواهی برابری ندارند، دکتر توبلر و تیم همراهش بیشتر تمرکز خود را روی سیستم دوپامین مغز قرار دادند.

دوپامین مسئول پاداش‌دهی در مغز است و در مواقع لذت، شادی و رضایت تولید می شود و در روند ارزشیابی ذهنی نیز به کمک انسان می آید. این توانایی مغز توسط بخشی از مغز انجام می شود که «استریاتوم» نام دارد.

«جسم مخطط» یا «استریاتوم» از واژه لاتین «استرایپد» گرفته شده و رشته ای از فیبرهاست که سیگنال ها را از غشا مغزی، تالاموس و دیگر بخش های مغز دریافت و ارسال می کند. این اندام از نورون های گوناگون تشکیل شده است.

دکتر توبلر و همکارانش برای انجام آزمایشات اینکه چگونه دوپامین می تواند روی رفتار زنان و مردان تاثیر بگذارد، فعالیت های ویژه ای را طراحی کردند. به دنبال این آزمایش، به ۵۶ زن و مرد شرکت کننده در این تحقیق این اختیار داده شد تا پاداش مالی ای که دریافت می کنند را نزد خود نگه دارند یا آن را با دیگران سهیم شوند.

فقط قبل از تصمیم گیری به آن ها گفته شد که زنان با خودخواهی کمتری نسبت به مردها این کار را انجام می دهند و در اغلب مواقع، پول خود را با دیگران شریک می شوند. اما، هنگامی که به این افراد دارویی به نام «آمیسولپراید» (نوعی داروی ضد روان‌پریشی) داده شد، پس از بررسی میزان ترشح دوپامین مشخص گشت که زنان بسیار خودخواهانه تر از مردان این کار را انجام داده و در مقابل، مردان بسیار دست‌ودل‌باز می شوند.

این دارو عموما برای درمان و پیشگیری از شیزوفرنی تجویز می شود.

دکتر توبلر در این رابطه گفته: «مطابق بر تضادهای اولویت‌بندی زنان و مردان با هم، دستکاری در سامانه دوپامین نیز تاثیر متضاد داشت.»

در آزمایش دوم، تغییرات مغز ۸ زن و ۹ مرد را با استفاده از MRI مورد بررسی قرار دادند. در مقایسه با مردان، استریاتوم در زنان هنگام انجام فعالیت های بشردوستانه، واکنش بیشتری نشان داد.

در همین راستا بد نیست به تحقیقات دیگری اشاره کنیم که در همین رابطه صورت پذیرفته است. «آن زی مورفی»، استادیار علوم عصب‌شناسی در دانشگاه ایالت جورجیا در تحقیقی دیگر ثابت کرده که زنان نوع‌دوست‌تر از مردان هستند. همچنین وی اعلام داشت که با دستکاری میزان دوپامین در مغز زنان و مردان می توان این رفتار آن ها را زیاد و کم کرد، به گونه ای که مثلا مردان کمتر خودپسند باشند.

با این تفاسیر می توان نتیجه گرفت که واقعا کارکرد مغز زنان و مردان با هم متفاوت است و بسیاری از مردم می توانند برخی از رفتارها که کاملا مردانه هستند را به مسائل زیست‌شناسی ربط دهند. از جمله می توان به خودپسندی، سخت‌کوشی و پیشرفت و شخصیت سخت‌گیر اشاره کرد.

شاید با درک این تفاوت زیستی بتوان بسیاری از اختلافات را از میان برداشته و دنیا را به جایی بهتر برای زندگی تبدیل کرد. به طور مثال، وقتی که زنان تا این اندازه نوع‌دوستی در وجودشان هست نباید کمتر از مردانِ خودبین و خودخواه مورد حمایت و تشویق قرار بگیرند.

دانشمندان متوجه شدند که تفاوت مغزی زنان و مردان، در ساختار مغز آن ها، مثلا در اندازه یا فرم مغز نیست. بلکه این تفاوت تحت تاثیر عوامل دیگر است. به این مفهوم که میزان تولید دوپامین در مغز، ممکن است واکنش های متفاوتی در زنان و مردان ایجاد کند.

دکتر توبلر در این باره گفته که: لازم است اشاره کنیم که این تفاوت ها می توانند اکتسابی هم باشند اما در یک دوره از زندگی یک فرد به دست نیامده اند. بلکه تاریخ در این راستا نقش مهمی داشته است. وقتی از گذشته نقش های متفاوتی برای زن و مرد در نظر گرفته شده، مردم آن ها را پذیرفته اند.

البته تفاوت زن و مرد در حیوانات دیگر همانند موش ها هم مشاهده می شود. موش های ماده احساسات یاری‌رسانی بیشتری نسبت به نرها دارند. حتی این تفاوت را در تاثیر داروها هم می توان مشاهده کرد. مثلا زنان نسبت به مردان به دو برابر مورفین بیشتر برای تسکین درد نیاز دارند.