چرا سال نو میلادی از اول ژانویه شروع می شود؟

بیشتر کشورهای جهان از تقویم میلادی پیروی می کنند. بر اساس این گاهشمار بین‌المللی، مردم در قاره‌های اروپا، آمریکا، استرالیا و بخش‌هایی از آسیا و آفریقا ساعت ۱۲:۰۰ شب ۳۱ دسامبر هر سال را به عنوان  انتقال سال قدیم به سال جدید جشن می‌گیرند.

جشن سال نو میلادی همیشه با آتش‌بازی یا گردهمایی‌هایی در مجالس و مهمانی‌ها برگزار می شود.

شاید برایتان این سوال پیش بیاید که بر چه مبنایی روز اول ژانویه را به عنوان آغاز سال نو میلادی جشن می‌گیرند؟ این در حالی است که روز ۲۵ دسامبر هر سال به مناسبت زادروز حضرت مسیح در سراسر جهان جشن گرفته می شود و کریسمس نام دارد. شب سال نو همچنین به عنوان هفتمین روز کریسمس در مسیحیت غربی شناخته می شود.

در پاسخ به پرسش بالا باید بگوییم که بر خلاف تعطیلات فصلی و رسمی، سال نو میلادی، مناسبتی است که توسط خود انسان ها خلق شده و به طبیعت و نجوم و مذهب ربطی ندارد. البته، شایان ذکر است که اول ژانویه بازتابی از یک واقعیت وابسته به ستاره شناسی است؛ زمین هر ۳۶۵.۲۵ روز یک‌بار یک دور کامل دور مدار خورشید می چرخد. اما این پدیده مختص اول ژانویه نیست و ممکن است این امر در اول ماه مارس یا بیست و چهارم اوت پدیدار شود.

تقریبا همه کشورهای جهان از گاه‌شمار گریگوری استفاده می کنند که پاپ گریگوری در سال ۱۵۸۲ میلادی آن را ایجاد کرد. این امر برای تصحیح تاریخ، اعتدال بهاری و سال های کبیسه بود که به موجب آن ده روز از تقویم ژولینی حذف شد. به این صورت که روزِ پس از پنجشنبه ۴ اکتبر ۱۵۸۲ ژولینی، جمعه ۱۵ اکتبر گریگوری است. یعنی عملاً ده روز از تاریخ میلادی حذف‌شده قلمداد می‌ شود. اما در عوض، گاه‌شماری میلادی، هر چهار سال یک‌بار (سال‌های مضرب ۴) کبیسه است.

تقویم گریگوری یا همان میلادی به تدریج مورد قبول کشورهای مختلف جهان قرار گرفت. به طور مثال، ایتالیا در سال ۱۵۸۲ میلادی، انگلستان در سال ۱۷۵۲ و روسیه در سال ۱۹۱۸ میلادی به استفاده از این تقویم اقدام کردند.

اما ریشه انتخاب اول ژانویه به عنوان اولین روز از سال جدید به زمان های دور و حتی پیش از میلاد مسیح باز می گردد. ژولیوس سزار در سال ۴۶ قبل از میلاد، برای خلاص شدن از پیچیدگی های تقویم رومی، دستور داد تا اول ژانویه به عنوان نخستین روز از آغاز سال نو انتخاب شود. دلیلش هم  همنانی ماه «ژانویه» با «ژانوس» – خدای آغازها و پایان‌ها – بود.

اما پس از پدیدار شدن دین مسیحیت، اروپا تا چندین قرن این موضوع که انتخاب اول ژانویه به عنوان سال نو به دستور سزار بوده را رد کرده و آن را جعلی برشمرد. آن ها تاریخ هایی همچون کریسمس و ۲۵ مارس که به عنوان روز زن یا عید تبشیر نیز نامیده می شوند، را منسوب به تحویل سال می دانند. این در حالیست که اول ژانویه همچنان یک مناسبت غیرمذهبی شناخته می شود.

گفتنی است که اول ژانویه برای همه کشورهای جهان آغازکننده سال نو نیست. مثلا در چین، بین ۲۱ ژانویه تا ۲۱ فوریه جشن سال نو برپا می شود. سال نو در کشور و فرهنگ چینی با پدیدار شدن ماه در نخستین روز سال آغاز می‌شود و به همین علت گاه به آن سال نوی قمری هم گفته می‌شود. جشن سال نو، عموما پانزده روز به طول می‌انجامد و با جشن فانوس پایان می‌یابد.

یا در گاهشمار یهودی‌ها، سال نو در فصل پائیز آغاز می‌شود.

با اینکه تقریبا همه مردم جهان با این تقویم و تاریخ‌های آن موافق هستند و مشکلی ندارند، اما برخی از مردم دوست دارند تغییراتی در آن ایجاد کنند. به طور مثال، دو مرد بیش از ۶ سال از زندگی خود را صرف لابی‌گری برای تغییر دادن تقویم با حفظ روز اول ژانویه به عنوان آغازگر سال جدید کردند که طرحشان موفقیت‌آمیز نبود.