سخت است پیش بینی کنیم که چه فیلم هایی در فرهنگ عمومی ماندگار شده و می توان به آن ها لقب «فیلم های برتر» یا «فیلم های ماندگار» داد. فیلمی مانند «مرد سوم» (The Third Man) با حضور ستاره ای مانند اروسون ولز هنوز بعد از دهه ها در یادها مانده و از آن به عنوان یک شاهکار سینمایی بی بدیل یاد می شود. اما فیلم های زیادی هستند که در برابر زمان کم می آورند و قائله را در برابر این حریف قدرتمند و بیرحم واگذار می کنند.
می توان گفت که در اغلب موارد آثار موفق و معروف ماندگار می شوند اما همیشه نیز این اتفاق رخ نمی دهد. گاهی اوقات فیلم هایی دوست داشتنی و دارای شایستگی تا مدت زیادی تماشاگر خود را پیدا نمی کنند و مدت ها بعد از آن ها به عنوان فیلم های برتر و شاهکارهای سینمایی یاد می شود. در ادامه این مطلب شما را با فیلم هایی آشنا می کنیم که در دهه ۹۰ ساخته شده وعلی رغم شکست در گیشه، بعدها فیلم های برتر دهه خود شدند.
۱- غول آهنی (۱۹۹۹)
برد بِرد کارگردانی است که انیمیشن های شاهکار زیادی را به تماشاگران این ژانر هدیه داده است. بدون او مطمئناً خبری از «شکفت انگیزان» (The Incredibles) و موزیک ویدیویی در سریال «خانواده سیمپسون» نبود. با این وجود شاهکار او نه انیمیشنی در استودیو پیکسار بود و نه یک موزیک ویدیو عجیب اما دوست داشتنی و جذاب، بلکه داستان یک مرد آهنی بود که قلبی از طلا داشت، «غول آهنی» (The Iron Giant). این فیلم به شدت مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و علاوه بر دریافت جوایز متعدد سینمایی، سبک جدیدی از صداپیشگی را توسط وین دیزل بنیان نهاد که هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرد. اما در کمال ناباوری این انیمیشن علی رغم دریافت نقدهای کاملاً مثبت و دریافت جوایز سینمایی متعدد، در باکس آفیس با شکست مواجه شد و کمتر از نیمی از بودجه ساخت خود را توانست بازگرداند.
در دوران اکران این فیلم تماشاگران تمایل بیشتری به تماشای انیمیشن های کاملاً کامپیوتری مانند «داستان اسباب بازی» (Toy Story) نشان می دادند تا انیمیشن هایی مانند «غول آهنی» که کاملاً با دست طراحی شده بود. با توجه به طراحی زیبای شخصیت ها، داستان گیرا و درگیر کننده و بازی های فوق العاده صداپیشگان همه انتظار داشتند که این فیلم در گیشه با موفقیت نسبتاً خوبی مواجه شود اما این اتفاق رخ نداد. بسیاری قصور مسئولین کمپانی برادران وارنر در بازاریابی برای این انیمیشن را دلیل شکست آن می دانستند که باعث شد این فیلم مانند یک تکه جواهر گم شده باقی بماند. با این وجود «غول آهنی» توانست خود را به عنوان یکی از فیلم های برتر دهه ۹۰ ماندگار ساخته و پایان آن بسیاری از تماشاگران را به گریه انداخت.
۲- باشگاه مشت زنی (۱۹۹۹)
لب های پاره، صورت های کثیف و برد پیت با نیم تنه ای عریان و خون آلود تنها بخشی از تصاویر دیدنی و تاثیر گذار از تریلر دیوانه کننده دیوید فینچر با عنوان نام آشنای «باشگاه مشت زنی» (Fight Club) بودند. این فیلم که اقتباسی سینمایی از معروف ترین رمان چاک پالانیوک به شمار می آید فیلمی پر از خشونت و درگیری در دنیایی مسموم و مردانه است که برد پیت، ادوارد نورتون و هلنا بونهام کارتر نقش آفرینی بی نظیری در آن داشته اند. در زمان کنونی فیلم «باشگاه مشت زنی» یکی از میراث فرهنگی غیر قابل انکار سینمای هالیوود به شمار می آید اما در دهه ۹۰ نتوانست نظر تماشاگران را به خود جلب کند.
اگر چه گروه خاص و کوچکی طرفدار دو آتشه این فیلم شده و همه جا در مورد آن سخن می گفتند اما فیلم فینچر نتوانست موفقیتی در گیشه کسب کند و تنها بعد از سال ها در زمره فیلم های برتر و شاهکارهای کلاسیک دهه ۹۰ قرار گرفت. اما شکست در باکس آفیس نیز نتوانست این واقعیت را انکار کنیم که سه بازیگر اصلی فیلم سه نابغه بازیگری بودند که در ترکیب با نابغه ای دیگر به نام فینچر فیلمی ساختند که برای همیشه در سینما ماندگار شد. حتی جارد لتو بزرگ نیز برای اولین بار استعداد خیره کننده خود را در این فیلم به نمایش گذاشت. داستان تاریک و پیچیده، فیلم برداری خیره کننده و بن مایه های ضد سرمایه داری همه مولفه هایی هستند که این فیلم امروزه نیز تازگی همان روزهای اول اکران خود را داشته باشد.
۳- لبوفسکی بزرگ (۱۹۹۸)
فیلم های انگشت شماری در دهه ۹۰ وجود دارند که به وضوح بتوان آن ها را فیلم های برتر این دهه نامید که بدون شک فیلم «لبوفسکی بزرگ» (The Big Lebowski) ساخته برادران کوئن که همزمان فیلمی نوآر کلاسیک و یک کمدی تلخ در مورد شخصی است که می خواهد چیزی که از او گرفته شده را بازپس بگیرد را باید یکی از آن ها نامید. همانند دیگر آثار برادران کوئن، این فیلم نیز دارای داستانی است که بخش زیادی از جامعه آن را دوست دارند (داستان فردی الکلی که درگیر یک توطئه می شود) و بن مایه تاریک و شریرانه بیشتری دارد.
این فیلم یک شاهکار هنری فراموش نشدنی است اما دیالوگ های عجیب و غریب و رازهای پیچیده داستان باعث شد که فیلم مورد استقبال تماشاگران و منتقدان قرار نگیرد. «لبوفسکی بزرگ» در نهایت نقدهای متفاوتی دریافت کرد و در باکس آفیس نیز شکست خورد. تنها با گذشت زمان بود که تماشاگران کاریزمای موجود در شخصیت دوست داشتنی جف بریجز، انرژی مردانه جان گودمن و عچیب و غریب بودن شخصیت جولین مور را درک کردند. علاوه بر این تماشای این فیلم بسیار لذتبخش است و به ندرت می توان چیزی در این فیلم یافت که با فرهنگ عامه دهه ۹۰ ارتباط نداشته باشد.
۴- مات و مبهوت (۱۹۹۳)
فیلم «مات و مبهوت» (Dazed and Confused) شاهکاری بود که متیو مک کانهی هیچ وقت نمی تواند از آن فرار کند و اگر هم بخواهیم عادلان قضاوت کنیم باید بگوییم این اولین فیلمی است که وی کارش را با آن آغاز کرد از این رو نباید از این نقش آفرینی خود نیز زیاد ناراحت باشد. هر دیدگاهی که در مورد این فیلم داشته باشید نمی توانید منکر این قضیه شوید که فیلم ریچارد لینکلیتر تعریف دوران خود از فیلم کمدی را تغییر داد. برخلاف فیلم های دهه های قبلی جان هیوز که سرعت زیادی به داستان های درام خود می دا، «مات و مبهوت» ساختاری کند و کاملاً متفاوت داشت.
«مات و مبهوت» ستایش شده ترین اثر لینکلیتر است که حتی امروزه از فیلم های دوست داشتنی دیگر او مانند «پیش از طلوع آفتاب» (Before Sunrise) یا «پسرانگی» (Boyhood) نیز بیشتر مورد ستایش قرار می گیرد. دیالوگ های مفرح و طبیعی و البته بازیگرانی مانند متیو مک کانهی، بن افلک و میلا جووویچ که در آینده ای نزدیک به ستاره تبدیل شدند نقش زیادی در به چشم آمدن این فیلم داشت اما ترکیب بی هدف خستگی و نگرانی که زندگی نوجوانان را بیش از هر چیزی دیگری تحت تاثیر قرار می دهد نکته ای بود که فیلم را ماندگار ساخت. فیلم «مات و مبهوت» تمامی تجربیات دوران نوجوانی را با تمام جزییات آن به تصویر می کشد. به همین دلایل علی رغم شکست در گیشه اکنون از آن به عنوان یکی از فیلم های برتر دهه ۹۰ میلادی یاد می شود.
۵- رهایی از شاوشنک (۱۹۹۴)
سال ۱۹۹۴ سال فراموش نشدنی برای علاقمندان به صنعت سینما بود. در این سال فیلم کمدی جنایی «داستان عامه پسند» (Pulp Fiction) وارد سینماها شد، سفر کند، دور و دراز اما دیدنی تام هنکس در فیلم «فارست گامپ» (Forrest Gump) همه را حیرت زده کرد و البته فیلمی درام و ناشناخته در مورد دو زندانی گرفتار با بازی مورگان فریمن و تیم رابینز و با عنوان «رهایی از شاوشنک» (The Shawshank Redemption) نیز اکران شد. البته ما می خواهیم اینجا در مورد مورد اخیر صحبت کنیم: «رهایی از شاوشنک». شاید امروزه باورنکردنی باشد اما در سال ۱۹۹۴ این فیلم با استقبال چندانی از جانب تماشاگران همراه نشد.
شاید بخش زیادی از مشکل نام فیلم بود که به یاد سپردن آن دشوار بود به خصوص در روزگاری که افراد بسیار کمی با داستان کوتاه استفن کینگ آشنایی داشتند که این فیلم بر اساس آن ساخته شده بود. حتی مورگان فریمن نیز بعد از مدتی با عنوان «The Shimshunk Reduction» یاد می کرد زیرا بسیاری نام فیلم را با عنوان اشتباهی بازگو می کردند. با این وجود، نقدهای مثبت منتقدان و نامزد شدن برای ۷ جایزه اسکار کافی بود نا نسخه ی وی اچ اس کرایه ای آن بعد از اکران به پرفروش ترین فیلم در این زمینه تبدیل شود. همچنین تکرار پخش آن در شبکه های تلویزیونی نیز نقش مهمی در به شهرت رسیدن این فیلم علی رغم شکست در گیشه داشت
۶- آخرین قهرمان اکشن (۱۹۹۳)
آرنولد شوارتزنگر در فیلم های اکشن فراموش نشدنی زیادی حضور داشته است اما چیزی که همواره در نقش های او به عنوان یک ماشین کشتار مرگبار و عضلانی نادیده گرفته می شود حس شوخ طبعی و کمدی نقش های اوست. این حس و بن مایه کمدی در هیچ کدام از فیلم های شوارتزنگر مانند فیلم «آخرین قهرمان اکشن» (Last Action Hero) به نمایش درنیامده، فیلمی که هجوی هوشمندانه از فیلم های اکشن دهه ۹۰ و همزمان نیز فیلمی کمدی و مفرح است. شاید همه انتظار داشتند با توجه به شهرت شوارتزنگر، کارگردانی جان مک تیرنان (جان سخت) و نویسندگی شین بلک (اسلحه مرگبار)، افراد زیادی برای تماشای این فیلم به سینماها هجوم ببرند.
شوارتزنگر خود تا آن زمان در باکس آفیس معجزه می کرد و فیلم هایش تماماً با موفقیت در گیشه همراه بودند اما در کمال ناباوری فیلم «آخرین قهرمان اکشن» با شکست در گیشه روبرو شد. بسیاری کپی برداری های متعدد در نوشتن فیلم نامه را عامل شکست فیلم دانستند اما شاید بتوان گفت که هنوز تماشاگران آن دوره برای هجو ژانر اکشن آمادگی نداشتند. با این وجود امروزه این فیلم یکی از بهترین فیلم های آرنولد شوارتزنگر و فیلم های برتر دهه ۹۰ تلقی می شود.
۷- محیط اداره (۱۹۹۹)
کار در محیط اداری می تواند انسان را از لحاظ روحی و جسمی فرسوده کند و هیچ فیلمی به خوبی «محیط اداره» (Office Space) ساخته مایک جاج نتوانسته این واقعیت را به زیبایی به تصویر بکشد. یکنواختی بی پایان، روسای بداخلاق و بیکار و بی اهمیت بودن کار شخص همه و همه بن مایه های خوبی برای ساخت یک فیلم کمدی ایجاد می کنند. فیلم داستان یک کارمند را روایت می کند که خشم او نسبت به مدیریت رفته رفته به دیگی جوشان تبدیل شده و مشکلاتی را در محل کار و خانه برای وی به وجود می آورد.
اگر چه این فیلم تا حدودی از فیلم های کمیک استریپ دیگری مانند «دیلبرت» (Dilbert) الهام گرفته است اما شوخ طبعی همراه با ترشرویی مایک جاج و جذابیت و واقعی بودن شخصیت ها باعث شد که این فیلم رفته رفته به یک فیلم کالت کلاسیک تبدیل شود در حالی که پس از اکران اولیه افراد بسیار کمدی برای تماشای آن به سینماها رفتند و فیلم هیچگاه نتوانست هزینه های ساخت خود را جبران کند.
۸- لرزش ها (۱۹۹۰)
هر کسی در هالیوود با دل به دریا زدن های کوین بیکن آشنایی دارد اما شاید بتوان گفت که با هر مقیاسی فیلم «لرزش ها» (Tremors) بهترین فیلم بیکن است. در واقع این فیلم «بیگانه» ای دیگر است دکه در فضایی دیگر در یک بیابان خشک رخ می دهد. اما باید بدانید که این فیلم یکی از بهترین و بی نظیرترین داستان ها و فیلمنامه ها را در میان فیلم های دهه ۹۰ به خود اختصاص داده است. شکل گیری رفته رفته کرم های هیولا و بهترین طراحی موجودات عجیب الخلقه پس از «غارتگر» (Predator) است که باورپذیری داستان فیلم و ترسی که به بیننده وارد می کند را در بر دارد.
البته همانطور که با قرار گرفتن این فیلم در لیست حاضر می توانید حدس بزنید، «لرزش ها» نتوانست بودجه ساخت خود را جبران کند و برای سال ها افراد بسیار کمی با مخلوقات ترسناک این فیلم آشنایی داشتند. البته این فیلم بعدها مقبولیت شایسته ای پیدا کرده و به عنوان یکی از فیلم های برتر دهه ۹۰ چندین دنباله و حتی یک سریال از روی آن ساخته شد که البته هیچکدام به پای فیلم اصلی نمی رسند.
۹- قدیسان بونداک (۱۹۹۹)
کوئنتین تارانتینو با ساخت «سگ های انباری» (Reservoir Dogs) در سال ۱۹۹۲ استاندارد جدیدی را برای فیلم های جنایی تعریف کرد و در این میان هیچ کسی به اندازه تروی دافی سبک تارانتینو را به طور کامل در پیش نگرفت. فیلم پر از خشونت «قدیسان بونداک» (The Boondock Saints) با نویسندگی و کارگردانی دافی داستان دو برادر را روایت می کند که شروع به کشتن افراد خلافکار و جانی در شهر بوستون می کنند. نورمن ریدوس با ان چهره بچگانه و معصوم و ویلم دفو در پرانرژی ترین نقش خود فیلمی ساخته اند که خونسردی در صحنه های کشتار و تیراندازی آن موج می زند.
چه این فیلم را دوست داشته باشید و چه از آن خوشتان نیاید باید بدانید که با تماشای آن دیگر فراموشش نخواهید کرد. اما در کمال ناباوری تماشاگران بسیاری شانس تماشای این فیلم را نداشتند.علاوه بر مشکلات فراوان در مرحله تولید و عدم پشتیبانی مناسب از طرف کمپانی میراماکس، نقدهای عمدتاً منفی منتقدان باعث شد که این فیلم دیده نشده و در باکس آفیس شکست بخورد. اما جالب است بدانید که بعدهد فروش فیلم به صورت نسخه دی وی دی به بیش از ۵۰ میلیون دلار رسید. این فیلم جزو فیلم های برتر دهه ۹۰ بوده و یک دنباله از آن ساخته شده و دنباله ای دیگر از آن نیز در راه است.
۱۰- ترس و نفرت در لاس وگاس (۱۹۹۸)
تری گیلیام را به خاطر فیلم های فراموش نشدنی که ساخته می شناسیم؛ از فیلم آینده نگرانه ی «برزیل» (Brazil) گرفته تا آخرین فیلمی که هیث لجر در آن بازی کرد با عنوان «تخیلات دکتر پارناسوس» (The Imaginarium of Doctor Parnassus). در این میان فیلم های وی به ندرت با موفقیت تجاری روبرو شده اند اما همواره جزو فیلم های برتر و کالت سینما لقب گرفته اند که بهترین آن ها را می توان فیلم «ترس و نفرت در لاس وگاس» (Fear and Loathing in Las Vegas) در سال ۱۹۹۸ دانست.
در یک اتفاق باورنکردنی این فیلم که در مورد تولید و فروش مواد مخدر در بیابان های لاس وگاس است به یک بمب باکس آفیس تبدیل شد و به سختی توانست درصدی از بودجه تولید خود را جبران کند. اما این فیلم نیز مانند مورد قبلی در بخش سینمای خانگی تماشاگران بسیاری یافت و بدین ترتیب زیبایی های هنری آن بعد از سال ها دیده شده و تاثیر خود را بر سینما گذاشت. کمتر فیلمی در مورد قاچاق مواد مخدر یافت می شود که از این فیلم الهام نگرفته باشد.
اگر به موضوعات سینمایی و برترین فیلم های هالیوود علاقه دارید به شما توصیه می کنیم که لینک های زیر را نیز مطالعه نمایید.
بدون نظر