برای مسافران نوروزی استانبول، پایتخت اقتصادی و گردشگری ترکیه، یکی از جاهایی که استفاده از ان قطعا خاطره انگیز خواهد بود و حس spa گردی القا میکند، حمام تاریخی خرم سلطان ایاصوفیه استانبول بوده که سالانه مورد بازدید ده ها هزارگردشگر از سراسر جهان قرار میگیرد. سایت حمام خرم سلطان در این نشانی قرار دارد.
سر در حمام خرم سلطان ایاصوفیا
این حمام در واقع از قدیمی ترین و زیباترین حمام های تاریخی این شهر بوده که در منطقه پر توریست فاتح واقع شده است. قدمت این حمام به قرن شانزدهم میلادی و زمان سلطان سلیمان، پادشاه معروف عثمانی باز می گردد. همه چیز از آن جا شروع شد که خرم سلطان، ملکه امپراتور عثمانی به معمارِ دربار دستور داد تا حمامی را برای جمعیت مذهبی شهر و در نزدیکی مساجد معروف استانبول بسازند. معمار دربار نیز کسی نبود جز، معمار سنانِ معروف، هنرمند و خالق بناهای به یادماندنی چون مسجد سلیمانیه، مسجد مهروماه، مسجد رستم پاشا و … .
معمار سنان برای ساخت این حمام جایی میان ایاصوفیه و مسجد آبی را در نظر گرفت و اتفاقا انتخاب این مکان، بی ارتباط با این دو ساختمان مهم نبود؛ چرا که بسیاری از مردم شهر برای عبادت و راز و نیاز به سراغ یکی از این دو مکان مهم شهر، یعنی ایاصوفیه و مسجد آبی می رفتند. در نتیجه وجود حمامی در این محدوده، دسترسی بسیار مناسبی برای مردم داشت. ساخت حمام خرم سلطان در سال ۱۵۵۵ میلادی شروع شد و در همان سال درهایش به روی عموم مردم گشایش یافت.
با وجود آن که زمان ساخت حمام خرم سلطان به اوایل امپراتوری عثمانی بر می گردد و به سبک سنتی این دوره ساخته شده است؛ اما باز هم می توان ابعاد خلاقانه معماری را در این حمام ترکی به وضوح دید. به طور مثال بخش بانوان و آقایان حمام به طور کاملا متقارن و با زوایایی یکسان ساخته شده، به گونه ای که تصویرِ آینه ای یک دیگر هستند.
امروزه حمام خرم سلطان ایاصوفیه به مانند سابق، در مرکز توجه قرار دارد و در کنار دیگر جاذبه های شهر استانبول می تواند بخشی از لیست بازدید و گشت و گذار شما در این شهر باشد. با انتخاب حمام خرم سلطان می توانید علاوه بر بازدید از یکی از زیباترین حمام های تاریخی، به سبک سنتی ترک ها استحمام کرده و پاکیزگی و آرامشی بسیار را به خود هدیه بدهید.
جالب است که بدانید حمام خرم سلطان ایاصوفیه را در مکان سابق حمام های باستانی زئوکسیپوس ساخته بودند. زئوکسیپوس، سازه هایی هزار ساله و متعلق به امپراتوری روم شرقی بوده و در واقع حمام های عمومی شهر قسطنطنیه (نام پیشین استانبول) محسوب می شدند. البته گذشته افتخار آمیز موقعیت حمام خرم سلطان به همین جا محدود نمی شود و باید بدانید همچنین روزگاری معبد زئوس در این نقطه قرار داشته است.
پس از ساخت و برپایی این سازه تاریخی و زیبا، حمام خرم سلطان تا اوایل قرن بیستم هنوز مورد استفاده بود تا آن که در سال ۱۹۱۰ میلادی بسته و کارکردش سال ها به دست فراموشی سپرده شد. در گذر زمان حمام خرم سلطان بارها به حال خود رها شد و در مواقع ضروری کارکردهای دیگری پیدا کرد.
به طور مثال مدتی از این حمام تاریخی برای اسکان زندانیان استانبول استفاده شد. داستان از آن قرار بود، زندان سلطان احمد که در نزدیکی حمام خرم سلطان قرار داشت، دیگر ظرفیتی برای جای دادن زندانیان و خلافکاران زمانه خود نداشت و به این ترتیب مسوولان وقت تصمیم گرفتند تا از حمام متروکه خرم سلطان به عنوان زندانی موقت استفاده کنند.
پس از آن نیز حمام ملکه امپراتور عثمانی چند وقتی به عنوان انبار روغن و فلفل مورد استفاده قرار می گرفت. این شرایط تا اواسط قرن بیستم ادامه داشت تا آن که برای داستان حمام خرم سلطان، فصل تازه ای نوشته شد.
ویژگی حمام خرم سلطان
یکی دیگر از ویژگی های متمایز حمام خرم سلطان از دیگر حمام های ترکی، وجود یک راهروی ستون دار و گنبد دار در مرکز بخش آقایان است. اگر به سقف راهرو و گنبد این بخش دقت کنید، خواهید دید که از آجر ساخته شده و با ورقه ای سربی پوشیده شده است. وقتی وارد اتاق تعویض لباس آقایان می شویم، می بینیم سقفی گنبدی شکل دارد و بر روی آن نقاشی های تزیینی از برگ ها به چشم می خورند. در هر یک از ۴ گوشه این اتاق نیز طاقچه ای قوسی شکل دیده می شود.
از اتاق تعویض لباس به اتاق گرم می رویم و این بار در کنار اتاق با سرویس های بهداشتی و اتاق اصلاح رو به رو می شویم که همگی سقفی گنبدی دارند. در نهایت وارد سالن داغ می شویم که در آن چهار غرفه جهت استراحت و نشستن وجود دارد. در میانه اتاق، سطحی وسیع، مرمرین و هشت ضلعی توجه را به خودش جلب می کند که با نام گوبک تاشی یا سنگ شکم شناخته می شود. نام «سنگ شکم» را از آن رو برای این سطح مرمرین انتخاب کرده اند که مراجعان حمام با شکم بر روی این بخش دراز می کشند.
کافه رستوران حمام خرم سلطان
البته باید بدانید پیشترها این سطح هشت ضلعی حمام خرم سلطان ایاصوفیه از موزاییک پوشیده شده بود. اگر در همین حال که بر روی سنگ شکم دراز کشیده اید، برگردید، بر روی سقف گنبدی اتاق، پنجره های شیشه ای کوچکی خواهید دید که نور اتاق را تامین می کنند. باید بدانید که معماری بخش بانوان حمام نیز به همین شکل بوده با این تفاوت که اتاق تعویض لباس خانم ها قدری کوچک تر است.
یکی از نکات جالب توجهی که در ساخت حمام خرم سلطان و در کل حمام های سنتیِ رومی دیده می شود، سیستم گرمایشی آن هاست. گرمای این حمام ها به روش زیر سوز یا اصطلاح لاتین آن (Hypocaust) تامین می شود. این سیستم گرمایشی که در بخش زیرین ساختمان، زیر کف حمام تعبیه شده، ابتدا هوای گرم تولید می کند و سپس با سیستم مشخصی، باعث گردش هوای گرم در بخش های مختلف حمام و در نتیجه گرم شدن ساختمان می شود. همچنین به کمک این سیستم، لوله های آب داغ از میان دیوارها عبور می کند که آن ها نیز در گرم شدن حمام نقش دارند.
در مجموع حمام خرم سلطان وسعتی در حدود ۳ هکتار دارد و امروزه علاوه بر اتاق های حمام و ماساژ، شامل بخش های دیگری نیز می شود.
بزرگ ترین بخش حمام خرم سلطان پیش روی شماست. با ورود به سالن داغ، فضایی مرمرین و وسیع را می بینید که در اطراف با غرفه های بزرگ و کوچکی احاطه شده است. این غرفه ها با فرش پوشیده شده اند و امکانش را دارید تا در آن ها بنشینید. خوب که به اطراف نگاه کنید، کاسه های مرمرین و شیرهای آب را می بینید که در دسترس تمام افراد قرار می گیرد. باید بدانید که دمای هوا در سالن داغ در حدود ۴۲ تا ۴۷ درجه سانتیگراد است، در حالی که این دما در غرفه ها بیشتر هم می شود و تا نزدیک ۶۰ درجه سانتیگراد نیز می رسد.
بدون نظر