احتمالا میدانید که برخی از جزایر جهان در حال ناپدید شدن هستند؛ مثلا ۵ جزیره از مجمعالجزایر سلیمان در اقیانوس آرام جنوبی به علت بالا آمدن سطح آب برای همیشه زیر اقیانوس رفتند. اما خبر جالب این است که زمین هم بیکار ننشسته و در عوضِ هر جزیرهای که از دست میدهد، یکی دیگر در منطقهای دیگر میسازد.
برخی از این جزایر در نتیجه فورانهای آتشفشانی پدیدار میشوند و بعضی دیگر از رشد تپههای شنی در اقیانوس سر بر میآورند.
البته هستند جزیرههایی که از عقبنشینی یخچالهای طبیعی شکل گرفتهاند. این پدیدههایِ زمینیِ جدید بعضا موقتی هستند و پس از گذشت زمان از بین میروند، اما برخی از آنها از موادی تشکیل شدهاند که ماندگاریشان را اثبات میکند.
مساله حائز اهمیت این است که شکل گرفتن جزیره در دل دریاها و اقیانوسها یک پدیده بسیار جذاب زمینی است و مملو از راز و رمزهای گوناگون است.
در همین راستا ما در ادامه به معرفی ۱۰ جزیرهای پرداختهایم که در طول دو دهه گذشته در کره زمین ظاهر شدهاند و عمرشان از ۲۰ سال تجاوز نمیکند. برای آشنایی با این جزیرههای تازه متولد شده در ادامه با روزیاتو همراه باشید.
۱- هونگا تونگا (Hunga Tonga)
در نهم دسامبر سال ۲۰۱۴ میلادی، یک آتشفشان زیر دریایی موسوم به «هونگا تونگا-هونگا هاآپای» در جنوب اقیانوس آرام برای دومین بار در عرض ۵ سال فوران کرد.
این فوران با بخارهای سفید رنگی که از اقیانوس بیرون میآمدند شروع شد. چند هفته بعد، این واقعه با فوران خاکستر تا ارتفاع ۹ هزار و ۱۴۵ متری تشدید شد و سنگهای بزرگ و خاکسترهای غلیظ تا چندین متر در هوا پرتاب میشدند.
در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۵، یک جزیره سنگی جدید در آن منطقه شکل گرفت که حدود یک کیلومتر و ۶۰۰ متر وسعت دارد و ۹۱.۵ متر بالاتر از سطح دریا ساخته شده است.
در انتهای ماه ژانویه آن سال، این جزیره به جزیرهای در نزدیکی خود متصل شد و دهانه آتشفشان در مرکز آن با آبهای سبز سولفوری پر شد. دو ماه بعد، گردشگران گزارش کردند که این جزیره هنوز هم گرم است و پرندهها روی آن لانه میسازند.
۲- جزایر شولان و جدید (Sholan and Jadid)
پس از یک فوران ۲۵ روزه آتشفشان در زیر آبهای دریای سرخ در سال ۲۰۱۱، یک جزیره کوچک به نام «شولان» در مجمعالجزایر زبیر متولد شد. این زنجیره کوچک از جزیرههای آتشفشانی بین قاره آفریقا و شبهجزیره عربستان واقع شده است و در حال حاضر به یمن تعلق دارد.
به گزارش امریکن ساینتیفیک، دریای سرخ بستر زمینلرزهها و فعالیتهای آتشفشانی است که توسط یک شکاف عظیم در پوسته زمین ایجاد شده است و در آن دو صفحه تکتونیکی هر سال حدود ۲.۵ سانتیمتر از هم فاصله میگیرند.
در سال ۲۰۱۳ میلادی، جزیره دیگری موسوم به «جدید» پس از یک فوران ۵۴ روزه در دل دریا پدیدار شد. هر دو جزیره در نتیجه فرسایش حاصل از امواج دریا در حال کوچک شدن هستند.
۳- نیشینوشیما (Nishinoshima)
در نوامبر سال ۲۰۱۳ میلادی، یک فوران آتشفشانی زیر دریایی در نزدیکی جزیره نیشینوشیما، که در فاصله یکهزار کیلومتری از جنوب شهر توکیو واقع شده است، یک جزیره کوچکتر با نام «نیجیما» تشکیل داد.
اما در انتهای آن سال، این جزیره کوچک توسعه یافته و به نیشینوشیما وصل شد؛ جزیرهای که خودش هم در نتیجه فوران آتشفشانی زیر دریایی در دهه ۱۹۷۰ میلادی شکل گرفته بود. جزیرههای متصل شده به هم در نتیجه جریان داشتن گدازهها همچنان در همه جهات و به شکلهای عجیب لولهای و تیوبی در حال توسعه یافتن است.
بهطوری که در مارس سال ۲۰۱۴ اندازه این جزیره سه برابر بزرگتر اندازه پیشین خود بود و روند توسعه مساحت آن همچنان تا اکتبر سال ۲۰۱۵ میلادی ادامه داشت.
۴- زلزلهکوه (Zalzala Koh)
در بیستوچهارم سپتامبر سال ۲۰۱۳ یک زمینلرزه با بزرگی ۷.۷ ریشتر در استان بلوچستان کشور پاکستان منجر به کشته شدن صدها نفر و دهها هزار انسان بیخانه شد. این زمینلرزه همچنین موجب تولد یک جزیره کوچک دایرهای در نزدیکی خلیج گواتر شد.
به گزارش محققان، این جزیره گلافشان است و از انتشار گاز متان که گل و لای و سنگهای کف دریا را به بالا پرتاب میکند، شکل گرفته است.
محلیها این جزیره را با نام «زلزلهکوه» یا «جزیره زلزله» یاد میکنند. لازم است بدانید که احتمال داده میشود این جزیره کوچک بلافاصله پس از سرد شدن انتشار گازهای متان از بین برود.
۵- هومریف (Home Reef)
برخی از جزیرهها متولد میشوند که برای همیشه باقی بمانند، اما بعضی دیگر پس از مدتی از بین میروند. البته نوع سومی هم برای جزیرهها وجود دارد و آن شامل نمونههای میشود که میآیند و میروند. هومریف یکی از این جزیرههایی است که قایمباشکبازی دوست دارد. در طول ۱۵۰ سال گذشته این جزیره آبسنگی بارها به سطح آبها آمده و دوباره در زیر آب مخفی شده است.
این جزیره با هر بار فوران آتشفشان پدیدار میشود.
آخرین فوران تونگا در سال ۲۰۰۶ میلادی نه تنها یک جزیره موقتی ایجاد کرد بلکه دسته وسیعی از سنگهای شناور را روانه جزایر فیجی کرد و از آنجا به استرالیا رسید. در سال ۲۰۰۸ میلادی هومریف بار دیگر گم شد.
آتشفشان جدید در سال ۲۰۱۵ هومریف را به سطح آب نیاورد اما گفته میشود شاید بدنبال فوران بعدی آتشفشان این جزیره دوباره پدیدار شود.
۶- نوردروگسند (Norderoogsand)
در سال ۲۰۰۳ میلادی، محققان متوجه شکلگیری یک ساحل شنی کوچک در فاصله حدود ۲۶ کیلومتری از ساحل آلمانی دریای شمال شدند. در طول ۱۰۰ سال، یک ساحل به یک جزیره با وسعت ۱۳۷.۵ متر مربع و زیستگاه ۵۰ گونه گیاهی مختلف و انواع گوناگون پرندهها تبدیل شد.
از جمله پرندههایی که در این جزیره ساکن هستند میتوان به غازهای خاکستری و شاهین اشاره کرد. این جزیره نونوار چندان طبیعی نیست زیرا بیشتر سواحل شنی در بخشهای کمعمق کرانه دریای شمال در نتیجه بادهای شدید زمستانی از بین میروند.
۷- Tugtuligssup Sarqardlerssuua
در طول ۶۰ سال گذشته، یخرود استینستراپ در شمال غربی گرینلند نزدیک به ۱۰ کیلومتر عقبنشینی کرده است و عامل آن هم تغییرات جوی زمین در دهههای اخیر بوده است. ذوب شدن این یخچالها سبب پدیدار شدن چندین جزیره جدید در منطقه شد.
محققان بر این باور هستند که جزیرهای موسوم به Tugtuligssup Sarqardlerssuua میتواند به ثابت نگه داشتن یخرود کمک شایانی کند.
در حال حاضر که این یخرود آزاد شده، ممکن است با سرعت بیشتری عقبنشینی کرده و جزایر بیشتری را نیز در کرانه گرینلند پدیدار کند.
۸- کاواچی (Kavachi)
به عنوان یکی از فعالترین آتشفشانهای زیر دریایی در اقیانوس آرام، کاواچی هر چند سال یکبار فوران میکند. این آتشفشان در جنوب ونگونو در جزایر سلیمان واقع شده است و از سال ۱۹۳۹ میلادی تاکنون دستکم ۹ جزیره موقتی ایجاد کرده است.
آخرین جزیرهای که به واسطه فورانهای این آتشفشان ایجاد شده به سال ۲۰۰۲ میلادی باز میگردد که در نتیجه فرسایش موجهای دریا از بین رفته و ناپدید شد. فورانهای سالهای ۲۰۰۴، ۲۰۰۷ و ۲۰۱۴ نتوانستند جزیره کاواچی را دوباره تشکیل داده و به سطح آب بیاورند اما محققان اخیرا کشف بسیار مهمی کردهاند. دوربینهای زیر آبی آنها نشان داده که کوسهها، ماهیهای پهن برقی و دیگر موجودات غیرمنتظره در این منطقه در آبهای اسیدی و داغ در حال زیاد شدن در اطراف آتشفشان هستند.
۹- جزیره مرموز دریاچه پینتو (Pinto)
طوفان شدید El Niño-fueled در کالیفرنیا در بهار سال ۲۰۱۶ میلادی منجر به پدیدار شدن سازهای عجیب در دریاچه پینتو شد. در واقع یک جزیره مرموز متولد شد. یک زمین نیم آکری (بیش از دو هزار مترمربع) که با چمن و درختان پوشیده شده است و به صورت زیگزاگ در دریاچه ۴۸۶ هزار متر مربعی در نزدیکی Watsonville حرکت میکند.
مقامهای رسمی این جزیره متحرک را با نام «جزیره رومبا» یاد میکنند زیرا کارشناسان محیط زیست امیدوار هستند ریشههای آن به جذب مواد مغذی کودها کمک کند که سبب رشد جلبکهای سمی شدهاند.
در حال حاضر این جزیره در نزدیکی ساحل آرام گرفته و بهنظر میرسد تا زمان تجزیه کاملش در همان جا باقی بماند.
۱۰- زیر آبکوه لویهی (Loihi)
کوه زیر دریایی Loihi هنوز به عنوان یک جزیره کامل شناخته نمیشود اما بهنظر میرسد یکی از جزایر آینده هاوایی شود. این کوه آتشفشانی فعال در نزدیکی بیگآیلند هاوایی واقع شده است و تا ۳ کیلومتر از سطح دریا بالاتر است.
همانند همه جزایر هاوایی، لویهی یک آتشفشان «هات اسپات» است. به این معنی که به واسطه دمای بسیار زیاد زیر پوسته زمین شکل گرفته است نه صفحههای تکتونیکِ دیگر آتشفشانهای جهان.
فوران گدازههای این آتشفشان میتواند به تدریج و با سرعت ۳۰.۵ سانتیمتر در هر سال موجب شکلگیری جزیره لویهی بشود.
بدون نظر