نشانه ‎های خاموش اختلال خود زشت انگاری را بشناسید

افراد مبتلا به اختلال خود زشت انگاری همواره مشغول بررسی و نقد ظاهر خود هستند. آن ها همیشه به نقص هایی در ظاهر خود فکر می کنند که خانواده و دوستان شان آن ها را جزئی می دانند یا حتی معتقدند اصلا وجود ندارند. برخلاف تصور رایج این اختلال مختص به جنسیت خاصی نیست و مردان و زنان هر دو به این اختلال دچار می شوند. در مردان، این اختلال می تواند به شکل وسواس درمورد هیکل، تناسب اندام و قد آن ها بروز کند.

از نقطه نظر روانشناسی، این بیماران احساس شرمی عمیق و عزت نفس پایینی دارند و دچار خود بیزاری هستند. اگرچه این موارد علائم اختلال خود زشت انگاری هستند، اما نشانه های دیگری هم وجود دارد که از این اختلال خبر می دهد.

۱- توجه بیش از اندازه به خود

افراد مبتلا به اختلال خود زشت انگاری هر روز ساعت های زیادی را صرف فکر کردن درباره ی نقص های واقعی خود یا عیوبی می کنند که تنها در تصور آن ها است. برای مثال آن ها تصور می کنند بینی ای بد شکل یا شکمی بزرگ دارند و برخی دیگر از آن ها در مجموع از کل بدن خود ناراضی هستند. این مسأله با مواقعی که آرزو می کنید موها یا اندام زیبای یک بازیگر خاص را داشته باشید متفاوت است. این اختلال نوعی وسواس است که موجب می شود فرد مبتلا ساعت های زیادی را در مقابل آینه یا در حال بررسی عکس های خودش سپری کند.

۲- داشتن تصوری غیر واقعی از بدن خود

برای مثال ممکن است زنی خودش را چاق بداند در حالی وزن او به نسبت قدش کاملا طبیعی باشد. تصوری که افراد مبتلا به این اختلال از خود دارند مطابق با واقعیت ظاهر آن ها نیست. وقتی از این افراد خواسته می شود طرحی کلی از بدن خود ترسیم کنند، تصویر آن ها از واقعیت دور و مطابق تصوری است که شخص از خود دارد.

۳- رفتار وسواسی

افراد مبتلا به اختلال خود زشت انگاری، دچار وسواسی هستند که می تواند به شکل ذهنی یا فیزیکی باشد. این اشخاص ممکن است خود را بیش از اندازه آراسته کنند، برآمدگی های صورت شان را مداوم لمس کنند یا دائماً خود را در آینه چک کنند. آن ها همیشه اطرافیان شان را بررسی و خود را با دیگران مقایسه می کنند. ممکن است این رفتارها به طور موقت احساس نگرانی آن ها را کم کند، اما این مسأله مانند اختلال وسواس فکری-عملی است.

۴- بروز مشکل در روابط شخصی و حرفه ای

در مجموع بین ۳ تا ۸ ساعت از روز فرد مبتلا صرف نشانه های این اختلال می شود. تلاش فرد برای تغییر یا پنهان کردن عیب هایی که تقریبا مثل غریزه ی نجات در ذهن او تثبیت شده اند، به شغل، تحصیلات، روابط عاطفی و حتی خانوادگی او صدمه می زند؛ به ویژه زمانی که فرد از کمک گرفتن برای حل مشکل خود امتناع می کند.

۵- نیاز به تأیید دیگران

اگر چنین شخصی در بین اطرافیان تان وجود داشته باشد، بارها و بارها به او می گویید که چاق یا بینی اش زشت نیست اما او ها باز هم قادر نیست واقعیت را ببیند. وسواس این افراد در خصوص نقص های بدن شان تأثیر زیادی روی روابط آن ها می گذارد چون نگرانند دیگران آن ها را قضاوت کنند و از صمیمی شدن پرهیز می کنند چون می ترسند شریک عاطفی شان آن ها را پس بزند. این ترس منجر به احساس نیاز به تأیید مکرر دیگران می شود که در نهایت باز هم آن ها را چندان راضی نخواهد کرد.

۶- صرف هزینه های فراوان برای عمل های زیبایی

عمل های زیبایی مثل جراحی زیبایی بینی، عمل لیپوساکشن شکم و تزریق بوتاکس از نشانه های شایع این اختلال هستند. این جراحی ها باعث وخامت بیشتر علائم اختلال خود زشت انگاری می شوند و سلامتی شخص در اثر افراط در جراحی به خطر می افتد. در میان افرادی که برای جراحی های زیبایی مراجعه می کنند افرادی دیده می شود که به شکلی افراطی ذهن خود را به بخشی از بدن شان مشغول کرده اند. برای مثال، شخصی مصر است تحت جراحی لیپوساکشن قرار بگیرد اما چربی ای برای برداشتن ندارد، یا فردی که به دنبال جراحی بینی اش است، تمام توجه خود را به بخش های کوچکی از بینی اش معطوف کرده که کاملا نرمال است.

۷- افراط در ورزش و رژیم

با شدت گرفتن ویژگی خود انتقادی، افراد مبتلا تلاش می کنند تمام عیوبی که در تصور خود دارند را اصلاح کنند. این مسأله ممکن است به شکل ورزش بیش از اندازه یا رژیم هایی سخت برای کم کردن اضافه وزنی باشد که در تصور آن ها است. یا برای مثال مردی شروع به خوردن پروتئین و بالا بردن وزن خود می کند تا به اندازه ی کافی درشت هیکل شود، حتی اگر از نظر دیگران او مرد بسیار عضلانی ای باشد. این نگرش می تواند به سرعت باعث بروز اختلالاتی در غذا خوردن شخص مثل آنورکسی (بی اشتهایی عصبی) و بولیمیا (پرخوری عصبی) و/یا ورزش افراطی شود.

۸- بروز مشکل در زندگی کاری و اوقات فراغت

نشانه های اختلال خود زشت انگاری به قدری پر رنگ هستند که بر زندگی خانوادگی، تحصیلی و کاری شخص تأثیر می گذارند. اگر زمانی که فرد صرف آراستن خود می کند به حدی باشد که دائماً دیر به محل کار خود می رسد، یا وسواسی که درمورد وزن خود دارد باعث دوری کردن او از خانواده و دوستانش می شود، چنین فردی در معرض خطر قرار دارد. مشغولیت مداوم ذهنی درباره ی نقص هایی که تنها در تصور شخص هستند، توانایی او را برای تمرکز روی مسائل دیگر مختل می کند و باعث می شود فرد نتواند به طور کامل به فعالیت های روزانه اش بپردازد. در این صورت زمان آن رسیده که شخص تحت درمان قرار بگیرد.

درمان اختلال

توانایی تشخیص آنکه مسأله ی آراستگی ظاهری برای شما تبدیل به یک وسواس شده است، گامی دشوار اما مهم در جهت درمان اختلال خود زشت انگاری است. اما از نقطه نظر روانشناختی، درمان این اختلال به شیوه ی رفتار درمانی شناختی انجام می شود. در این روش فرد آموزش می بیند تا عوامل محرک اختلال خود زشت انگاری را تشخیص دهد و افکار منفی خود را تبدیل به افکاری مثبت کند.