چگونه خلبان هواپیمای مسافربری شویم؟ با شرایط آموزش خلبانی آشنا شوید

خلبان شدن، بیش از ۳۰ میلیون تومان در سال ۹۷ هزینه دارد

خلبان شدن یا دکتر شدن یا معلم شدن یا پلیس شدن، آرزوی بسیاری از خردسالان است که در دوران خوش کودکی، سقف  آمال های آنها خلبانی یا معلمی یا پزشکی یا پلیسی است و البته شماری از این کودکان نیز در دو دهه بعد، به این آرزو دست پیدا می کنند. هر ۴ رشته، از جمله رشته های شریف، حساس و مهم مشاغل کشور است که امر سلامت، امنیت و حمل و نقل و تربیت را بر عهده دارند. برای خلبان شدن که شاید آرزوی خیلی ها باشد اما از گفتنش و اقدام برای آن، هراس داشته باشند، راه خیلی سختی پیش روی شما نیست. اگر چه برای خلبانی و پزشکی و پلیسی، شجاعت و پشتکار، الفبای کار است، اما مهارت و اخذ صلاحیت حرفه ای منطبق بر استانداردهای ملی و بین المللی نیز الزامی است. برای خلبان شدن، سازمان هواپیمایی کشوری باید صلاحیت شما را احراز کند. اخذ مجوز پزشکی  و حراست از این سازمان پیش از مراجعه به مدارس آموزش خلبانی پایتخت الزامی است.

گزارش امروز سرویس دانستنی های روزیاتو شما را با آنچه برای اخذ مدرک صلاحیت حرفه ای خلبانی هواپیماهای نظامی  نیاز دارید آشنا میکند. با ما همراه باشید و سعی کنید گفتاری که درباره معرفی سازمان هواپیمایی کشوری در سرویس دانستنی ها منتشر شده است را مطالعه کنید. یادتان باشد که برای تحصیل رشته خلبانی در خارج از کشور، مراکزی را انتخاب کنید که مورد تایید اداره کل دانش آموختگان وزارت علوم باشد تا مدرک شما ارزشیابی و معادلسازی گردد.

آنچه برای خلبانی هواپیمای غیر نظامی نیاز دارید

در زمینه خلبانی  هواپیمای غیر نظامی، کار سختی پیش روی متقاضیان نیست. چرا که به نسبت خلبانی شکاری بمب افکن های ارتش، خلبانی هواپیمای تجاری (بار و مسافر) از حیث آموزش و سختی کار، آسان تر است. اگر چه الزامات و شرایط و چالش های خاص خود را دارد. به دلیل عدم نیاز به انجام مانورهای دشوار و وارد آمدن فشار کمتر به بدن انسان در مسافرت‌های هوایی، استانداردهای سلامت جسمانی برای انتخاب خلبانان می‌تواند کمی پایین‌تر از بخش نظامی بوده و صرفا سطح دانش و سلامت خلبانان برای تصدی این شغل کافی باشد.

بعضی ها فکر میکنند که برای خلبانی هواپیماهای غیر نظامی (تجاری)، می بایست مدرک مهندسی خاصی داشت و حتی  یک دندان پوسیده هم در دهان نداشته باشیم! در حالی که این گونه نیست. برای تحصیل در رشته خلبانی کافی است به یکی از مدارس خلبانی که اغلب در پایتخت متمرکز شده‌اند، مراجعه کنید و با بررسی حداقل‌های لازم برای شروع این رشته ثبت‌نام کنید

لازم به یادآوری است که رشته خلبانی جز در یکی از دانشگاه‌های کشور، در هیچ یک از مراکز آکادمیک تدریس نمی‌شود. در نتیجه متأسفانه جزو رشته‌های دانشگاهی به حساب نیامده و برای دانشجویان پسر مشکلات نظام وظیفه سربازی را در پی دارد. یعنی یا باید خدمت سربازی را پشت سر بگذرانند و وارد این رشته شوند یا در غیر این صورت هیچ معافیتی از سوی وزارت علوم برای تحصیل در این رشته نخواهند داشت. بنابراین شما امکان ادامه تحصیل در خارج از کشور در رشته خلبانی و اخذ معافیت تحصیلی و ارز دانشجویی ۴۲۰۰ تومانی را نخواهید داشت.

خلبانی غیرنظامی به سه مرحله آموزشی تقسیم می‌شود که هرکدام از این مراحل پس از گذراندن یک مرحله تئوری و میزان ساعات مشخص پروازی ادامه پیدا می‌کند.

• گواهینامه خلبانی شخصی با ۵۰ ساعت پرواز
• گواهینامه خلبانی بازرگانی با صد ساعت پرواز
• یک دوره پرواز با ابزارآلات دقیق پروازی با حدود ۵۰ ساعت پرواز واقعی

این ها تمام مراحلی است که برای آمادگی جهت فعالیت در یک شرکت هواپیمایی نیاز دارید. برای گرفتن هر یک از این مدارک حتما باید آزمونی را در سازمان هواپیمایی کشوری بگذرانید و پس از آن توسط یک استاد خلبان چک پروازی شوید. بعد از همه این مراحل، خلبانان می‌توانند با آموختن سیستم‌های تخصصی یک هواپیمای مسافربری، قابلیت فعالیت در شرکت‌های مختلف هوانوردی را پیدا کنند. همه مواردی  که ذکر کردیم نیاز  به اخذ تاییدیه فنی از سازمان هواپیمایی کشوری است.

پرواز با گواهینامه

بر اساس آیین‌نامه سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران، متقاضی صدور گواهینامه پرسنل پروازی در صورت با موفقیت گذراندن دوره آموزشی مصوب در مرکز آموزش مورد تائید، اثبات دانش علمی، اثبات مهارت پرواز در سیمولاتور، اثبات مهارت پرواز با وسیله پرنده، اثبات توانایی صحبت‌کردن و فهمیدن زبان مورد نیاز برای مکالمات رادیویی و دارا بودن سلامت پزشکی مناسب می‌تواند گواهینامه مدنظر را از سازمان دریافت کند.

مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی یک مرکز دولتی است که دوره‌های آموزشی خلبانی را به صورت ترکیبی از آموزش مجازی تئوری و آموزش حضوری پرواز را برگزار می‌کند. دانشجویان پس از پایان دوره خلبانی و دیسپچری برای دریافت گواهینامه به سازمان هواپیمایی کشوری معرفی خواهند شد و پس از موفقیت در آزمون سازمان هواپیمایی گواهینامه بین‌المللی برای دانشجو صادر خواهد شد.

نام‌نویسی در آموزشگاه‌های آزاد هم شرایط خود را دارد اما شاید برای بسیاری مهم‌ترین مساله هزینه دست‌کم ۳۰ میلیون تومانی است که برای گذراندن این دوره باید بپردازید. البته پیشتر شرکت‌های هواپیمایی هم خود در جذب خلبان اقدام می‌کردند، اما اکنون اغلب ترجیح می‌دهند هزینه‌ها در آموزشگاه‌های خصوصی انجام شود و خلبان که آماده شد به شرکت‌های هواپیمایی بیاید.

نکته مهم دیگر درباره آموزشگاه‌های آزاد این است که برای نام‌نویسی در آنها شرایط جنسیتی وجود ندارد یعنی خانم‌ها نیز می‌توانند در این آموزشگاه‌ها نام‌نویسی و مدرک دریافت کنند. هم اکنون در شهرهای شیراز، تهران، تبریز، اهواز و مشهد مراکزی برای آموزش خلبانی به دختران وجود دارد، اما هنوز اقدامی برای اشتغال به کار ایشان انجام نشده است.

شرایط عمومی خلبانی

• داشتن مدرک دیپلم
• حداقل ١٨ سال سن
• حداقل قد ١۶۵ سانتی‌متر
• قبولی در آزمون و مصاحبه ورودی (شامل زبان انگلیسی، هوش و اطلاعات عمومی درخصوص هوافضا)
• احراز صلاحیت پزشکی طبق استاندارد سازمان هواپیمایی کشوری
• تدین به یکی از ادیان رسمی کشور
• عدم اعتیاد
•  عدم سوء‌پیشینه
•  داشتن کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت دائم غیرپزشکی یا معافیت تحصیلی برای آقایان

این ها شرایط پذیرش در آموزشگاه‌های آموزش خلبانی است. پس از قبولی در آزمون ورودی نیز باید در مصاحبه حضوری شرکت کنید و سلامت جسمانی‌تان تائید شود.

معاینات پزشکی برای خلبان شدن

معاینات پزشکی لازم برای دریافت گواهینامه پرسنلی، شامل موارد زیر است:

• سلامت فیزیکی و روانی
• دید و تشخیص رنگ و شنوایی
• تست پزشکی در بخش هواپیماهای غیر نظامی (Civil) شامل ۲ گواهینامه کلاس ۱ و کلاس ۲ است. گواهینامه کلاس ۲ برای دانشجویان PPL، خلبانان دارای گواهینامه PPL، مهندس پرواز و ناوبر است و گواهینامه کلاس ۱ برای دانشجویان CPL و IR و خلبانان دارای گواهینامه CPL و IR خواهد بود.

خلبان باید مرتب از شرایط جسمی و روحی خودش با خبر باشد و بر اساس آیین‌ نامه‌ها و دستور العمل‌ های سازمان هواپیمایی کشوری قوانین سختگیرانه‌ای برای بررسی سلامت خلبانان در کلاس‌های مختلف وجود دارد. در صورت ایجاد وقفه‌ در خدمت‌رسانی خلبانان، هرخلبان تا تقریبا ۴۰ سالگی باید هر سال یکبار و بعد از ۴۰سالگی هر شش ماه یکبار مورد آزمایش‌ های ویژه قرار گیرد.

آیا به پرواز درآوردن پهپاد (هواپیمای بدون سرنشین) و یا هواپیمای کنترلی نیازمند اخذ مجوز پرواز از سوی سازمان هواپیمایی کشوری است؟

بهره برداری از پهپادها میبایست براساس دستورالعمل اجرایی وسایل پرنده فوق سبک (CAD 9808) صورت پذیرد. براین اساس استفاده از پهپادها تنها در صورت اخذ مجوزهای مربوط به پرنده، توسط افراد دارای گواهینامه و در مناطق غیر ممنوعه مجاز است. برای کسب اطلاعات تکمیلی و دریافت فایل دستورالعمل اجرایی وسایل پرنده فوق سبک (CAD 9808) می‌توانید به سامانه قوانین و مقررات سایت سازمان هواپیمائی کشوری، بخش مقررات مصوب سازمان، زیر بخش صلاحیت پرواز، به این نشانی مراجعه نمائید.

چگونه میتوان خلبان شد؟ 

حوزه خلبانی به ۲ بخش نظامی و غیرنظامی تقسیم میگردد. متقاضیان خلبانی در بخش نظامی باید از طریق آزمون ورودی دانشگاه شهید ستاری اقدام به گذراندن دوره‌های خلبانی نظامی نمایند. متقاضیان خلبانی غیرنظامی نیز میتوانند با مراجعه به مراکز آموزش خلبانی معتبر و پرداخت هزینه‌های مربوطه، اقدام به گذراندن دوره‌های آموزش نظری و عملی نمایند و پس از احراز شرایط عمومی، شرایط لازم در معاینات پزشکی و قبولی در آزمون جامع سازمان هواپیمائی کشوری، موافق به اخذ گواهینامه خلبانی غیرنظامی خواهند گردید.

آیا برای پرواز با هواپیمای فوق سبک نیز گواهینامه یا لایسنس خلبانی الزامی است؟ 

بله: سازمان هواپیمایی کشوری براساس CAD 2808 اقدام به ارائه گواهینامه خلبانی در حوزه فوق سبک مینماید.

از کجا می توان اطلاعاتی پیرامون چگونگی اخذ گواهینامه مهمانداری هواپیما به دست آورد؟

با توجه صدور گواهینامه‌های مهمانداری توسط موسسات آموزشی، علاقه‌مندان می توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر به مراکز آموزشی معتبر مهمانداری مراجعه نمایند. همچنین فایل مربوط به الزامات مهمانداران برای فعالیت در صنعت هوایی نیز از طریق سامانه قوانین و مقررات سایت سازمان هواپیمائی کشوری قابل دریافت است.

الزامات سازمان هواپیمایی کشوری برای کروی پروازی و زمان خدمت و استراحت آنان چیست؟ 

الزامات ساعات پروازی استراحت خدمه پروازی براساس CAD 2306 از طریق سامانه قوانین و مقررات سایت سازمان هواپیمایی کشوری قابل دریافت است.

اگر شما هم با مطالعه این گفتار علاقمند به آشنایی با مدارس آموزش خلبانی در پایتخت و طی کردن مسیر خلبانی هستید و با پرسشی مواجه شدید، سوالات خود را از طریق  روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری جویا شوید.