بالاخره زنان عربستانی به قولی که به آن ها داده شده بود و از سال ها پیش آرزوی آن را داشتند رسیدند. این زنان که سال ها برای داشتن حق رانندگی تلاش کرده و هر بار با بدترین عکس العمل ها از طرف خانواده و دولت و به خصوص روحانیون کشور مواجه شده بودند، اواخر سال میلادی گذشته توانستند حق رانندگی خود را در پی اصلاحات بی سابقه در عربستان بدست آورند و از چند روز پیش نیز با اجرایی شدن این قانون توانستند با خودروهای شخصی و به عنوان راننده وارد خیابان ها شوند.
زنان در سراسر عربستان سعودی برداشته شدن قانون تبعیض آمیز، متحجرانه و دیرپای منع رانندگی زنان را به شیوه های مختلف مورد استقبال قرار داده و آن را جشن گرفته اند. خیلی از زنان عربستان سعودی که دارای گواهینامه رانندگی بودند برای اولین بار بدون ترس و لرز با خودروهای خود به خیابان آمدند. یکی از آن ها هر چهار راهی که رد می شد دسته های گل رز در خیابان رها می کرد. یکی دیگر پدرش را سوار کرده و به جبران همه جاهایی که پدرش او را رسانده بود به گشت زدن در خیابان ها پرداخت. احد العریفی که یک راننده تاکسی زن کمپانی اوبر است وارد برنامه این کمپانی شده و انتظار اولین مسافر خود را می کشید.
احد العریفی
برداشتن قانون منع رانندگی زنان یکی از دیرین ترین و سرسختانه ترین قوانین تبعیض و نابرابری جنسیتی در عربستان سعودی را از بین برد و به عنوان گامی مهم و رو به جلو در زمینه استیفای حقوق زنان عربستانی در این کشور مورد تمجید قرار گرفته است. همچنین این موضوع باعث افزایش فرصت های شغلی شده است که می تواند کمکی بزرگ در جهت دستیابی به اهداف تعیین شده توسط شاهزاده ۳۲ ساله و قدرتمند این کشور، شاهزاده محمد بن سلمان، باشد که بر اساس آن زنان باید تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۳۰ درصد نیروی کار کشور را تشکیل دهند.
با ملغی شدن این قانون، دیگر زنان عربستانی برای رفتن به محل کار به شوهران یا پدران خود وابسته نیستند یا دیگر لازم نیست که بخش قابل توجهی از درآمد خود را صرف داشتن راننده تمام وقت بکنند. و برخی دیگر نیز مانند العریفی خود به رانندگان حرفه ای تبدیل شده اند. هم اوبر و هم رقیب آن در خاورمیانه، کمپانی «Careem» از فرصت هایی که با برداشته شدن این مانع قانونی حاصل شده است استقبال کرده اند. اوبر به همین زودی یک مرکز را در ریاض به نام «گرین لایت هاب» راه اندازی کرده که در زمینه آموزش و حمایت از رانندگان زن جدید فعالیت می کند در حالی که کمپانی کریم از قبل نیز توانسته بیش از ۲.۰۰۰ زن را آموزش داده است تا به محض برداشته شدن موانع قانونی بتوانند هر چه سریع تر گواهینامه خود را دریافت کنند.
زنان عربستانی که گواهینامه رانندگی خود را در خارج از عربستان کسب کرده اند توانسته اند در ماه های گذشته آن ها را با گواهینامه های عربستانی جایگزین کنند هر چند این رویه بسیار کند بوده است. کسانی که گواهینامه رانندگی ندارند نیز باید یک دوره آزمایشی غیرعملی ۳۰ ساعته را طی کرده تا بتوانند وارد مرحله آموزش های عملی رانندگی شوند. العریفی که گواهینامه رانندگی خود را در کالیفرنیا بدست آورده است اولین زنی بود که در عربستان سعودی به عنوان راننده شرکت اوبر ثبت نام شد هر چند نقش او به عنوان مدیریت بازاریابی این شرکت در عربستان بسیار کمک کننده بوده است.
وقتی که او بعد از نیمه شب برنامه اوبر خود روی گوشی اش را روشن کرد، به عنوان یک راننده زن اوبر این کار را انجام داد تا شانس خود برای گرفتن مسافر را امتحان کند. اولین مسافر او نیز یک زن بود. العریفی ۲۵ ساله در این باره چنین می گوید:” او بسیار هیجان زده بود. نمی توانست این موضوع را باور کند، بخصوص از این بابت که تنها چند ساعت از الغای قانون مذکور گذشته بود”. به گفته العریفی، مسافر مذکور روی صندلی جلو نشسته و از او در مورد نحوه ثبت نام کردن در بخش رانندگان اوبر پرسید. کمپانی کریم که یک کمپانی شبکه ای فعال در حوزه حمل و نقل بوده و مرکز آن در دوبی است نیز تبلیغاتی را برای جذب رانندگان زن جدید انجام داده است.این کمپانی تاکنون ۱۰۰.۰۰۰ فرصت شغلی برای مردان سعودی فراهم کرده و اکنون نیز قصد دارد به همین تعداد فرصت شغلی در اختیار زنان عربستانی قرار دهد.
اگر چه شاهزاده محمد بن سلمان با دستور خود ممنوعیت رانندگی زنان عربستان سعودی را در کشور ملغی کرده است، زنان این کشور می دانند که بسیاری از زنانی که در ماه های قبل از اعلام ملغی شدن این ممنوعیت برای حق رأی زنان تلاش کرده و کمپین های خیابانی و رسانه ای براه انداخته بودند با اتهاماتی واهی و گاه نامشخص دستگیر شده بودند. به برخی دیگر از فعالان این حوزه گفته شده است که در مورد ملغی شدن این قانون در عربستان سعودی تبلیغ و سخنرانی نکنند. بدین ترتیب پیام های متناقضی که به این زنان ارسال می شود باعث شده که زنان عربستانی هنوز به طور کامل با تغییری چنین بزرگ کنار نیامده و به دوام آن اطمینان کامل نداشته باشند.
برخی خانواده های مذهبی و سنتی نیز این قانون را مغایر با تعالیم اسلام دانسته و دوست ندارند زنان خانواده رانندگی کرده یا سوار خودروهای دیگر زنان شوند. اما بسیاری از زنان عربستان سعودی مانند العریفی نیز به این تغییر امیدوار بوده و آن را پیش درآمدی بر آزادی های بیشتر زنان و برقراری عدالت و برابری میان مردان و زنان سعودی می دانند.
بدون نظر