روش های ساده برای ترک سیگار: آیا سیگاری ها خودخواه هستند؟

ایرانی ها سالانه ۶۰ میلیارد نخ سیگار مصرف میکنند

سیگار سالانه میلیارد ها تومان به اقتصاد ایران آسیب وارد میکند. هم به دلیل خروج ارز و هم به دلیل چالش هایی که سیگاری ها برای صنعت بهداشت و سلامت کشور به ارمغان آورده و هزینه نهایی سالانه بهداشت کشور را افزایش می دهند. افیونی که متعلق به قشر خاصی از جامعه نیست و این روزها از کوچک تا کهنسال را در برگرفته و متاسفانه در فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیونی نیز توسط چهره های شاخص به نمایش در می آید. اگر چه تبلیغ سیگار در رسانه ها ممنوع است، اما فروش آن توسط دکه داران مطبوعات کشور، به عنوان کسب و کاری پر سود شناخته می شود.

فردی که سیگاری می شود را میتوان هم بیمار خطاب کرد و هم خودخواه. بیمار به این خاطر که کالایی مصرف میکند که حتی یک پک آن، به سیستم بدن آسیب می رساند و هیچ دلیل منطقی برای فواید سیگار کشیدن و استعمال دخانیات ارائه نشده است. سیگاری ها حتما آدم های خودخواهی هستند. چرا که دود سیگار، تاثیری به مراتب بد تر از سیگار کشیدن دارد و وقتی این کار در محیط سربسته و عمومی انجام بگیرد، انتقال بیماری به افرادی است که هیچ علاقه ای به تنفس دود آلوده سیگار ندارند. سیگاری ها حتما افراد خودخواهی هستند چرا که میدانند استعمال دخانیات برای خود و اطرافیان و اقتصاد کشور مضر است اما همچنان این کار ناپسند را انجام داده و به انجام آن اصرار دارند!

مطالعات نشان می دهند زندگی با یک فرد سیگاری به طور متوسط به منزله مصرف مستقیم سالانه ۸۰ نخ سیگار است و شانس ابتلا به سرطان ریه را ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش می دهد. سالانه میلیاردها تومان خرج ترک سیگار می شود و موسسات و کلینیک های بسیاری در این زمینه تاسیس شده است. اگر شما هم به سیگار معتاد باشید، احتمالا می‌دانید ترک سیگار کار سختی است. ماده اصلی اعتیاد آور در سیگار ماده‌ ای شیمیایی به نام نیکوتین است. هنگامی‌که سیگار می‌کشید، فقط در چند ثانیه مولکول‌های نیکوتین به مغز شما می‌رسند.

نیکوتین سیگار چیست؟ 

نیکوتین به گیرنده‌هایی خاص روی سلول‌های مغزی متصل می‌شود و به‌دنبال این اتصال، مقدار زیادی از یک ناقل عصبی به نام دوپامین در مغزتان آزاد می‌شود و احساس لذت و خوشی در شما ایجاد خواهد کرد. نیکوتین به‌جز دوپامین باعث آزاد شدن ناقل‌ های عصبی دیگری هم در مغز می‌شود، ازجمله مواد شیمیایی که اصطلاحا به آنها «ترکیبات شبه‌افیونی درون‌زا» گفته میشود.

آزاد شدن این مواد طبیعی در مغز باعث می‌شود فرد احساس راحتی و خوشی کند و احساسات منفی‌اش مهار شود. هنگامی‌که سیگار کشیدن را ترک می‌کنید، در نبود نیکوتین، گیرنده‌های آن دیگر در سلول‌های مغزی شما فعال نمی‌شوند و به‌این‌ترتیب ناقل عصبی دوپامین که احساس لذت در شما ایجاد می‌کرد، به میزان قبلی که به آن عادت داشتید، آزاد نمی‌شود، درنتیجه احساس افسردگی و تنش می‌کنید یا به‌اصطلاح دچار علائم ترک می‌شوید.

درمان‌های جایگزینی نیکوتین

اگر معتاد به سیگار هستید و قصد دارید سیگار را ترک کنید، باید برنامه منظمی را دنبال کنید که شامل روش‌ های رفتاری و نیز درمان‌های جایگزینی نیکوتین و درمان‌ های دارویی است. در ادامه به چگونگی استفاده از درمان‌ های جایگزینی نیکوتین می‌پردازیم. درمان جایگزینی نیکوتین درواقع شامل تجویز دوزهای کم‌ نیکوتین از طریق فراورده‌ های گوناگون در طول دوره ترک است. به‌ این‌ ترتیب شما سایر سموم دود سیگار را دریافت نمی‌ کنید.

هدف از این درمان این است که به‌تدریج میل به نیکوتین را از دست بدهید و علائم ترک سیگار در شما مهار شود. این درمان جایگزینی نیکوتین معمولا برای سیگاری‌ هایی تجویز می‌شود که به میزان متوسط تا شدید سیگار می‌کشند؛ یعنی افرادی که میزان مصرف سیگارشان بیش از ۱۵ نخ در روز است. بررسی‌ها نشان می‌دهند اگر از همان روز اول ترکتان فراورده‌ های جایگزینی نیکوتین را به‌درستی استفاده کنید، احتمال اینکه به‌طور دائم سیگار را ترک کنید، ۱۰ برابر می‌شود.

توجه داشته باشید درمان جایگزینی نیکوتین بخشی از برنامه کلی ترک سیگار شماست و همراه کردن آن با سایر روش‌ها تاثیربخشی آن را بیشتر می‌کند. نکته مهم دیگر این است که هنگام مصرف جایگزین‌ های نیکوتین دیگر نباید سیگار بکشید، در غیر این صورت نیکوتین سیگار هم به نیکوتین دریافتی‌ تان از فراورده‌ های جایگزین اضافه می‌شود و ممکن است دچار مسمومیت با نیکوتین شوید.

نگرانی دیگر افراد سیگاری چاق شدن پس از ترک سیگار است. تا هنگامی‌که فراورده‌های جایگزین نیکوتین را مصرف می‌کنید، دچار اضافه‌وزن نمی‌شوید، اما پس از کنار گذاشتن نهایی این فراورده‌ها در انتهای دوره ترک ممکن است اضافه‌وزن پیدا کنید. ابتدای دوره ترک برحسب تعداد نخ سیگاری که می‌کشید، میزان نیکوتین دریافتی روزانه‌ شما محاسبه می‌شود و مقدار معادل آن از این فراورده‌های جایگزین استفاده می‌کنید. بعد به‌ تدریج میزان مصرف این فراورده‌ها را کاهش می‌دهید تا هنگامی‌ که دوره ترکتان تمام شود و دیگر میلی به مصرف نیکوتین نداشته باشید.

فراورده‌های جایگزین نیکوتین

فراورده‌های جایگزینی نیکوتین به اشکال گوناگون در دسترس هستند؛ آدامس،‌ شکل استنشاقی، قرص مکیدنی، افشانه بینی و برچسب پوستی. انواع فراورده‌ها در صورت مصرف مناسب موثر هستند.

برچسب پوستی نیکوتین‌ دار: شیوه کلی استفاده از انواع این برچسب‌های پوستی مشابه است. هرروز یک برچسب روی پوست قرار دهید و بعد از ۲۴ ساعت آن را تعویض کنید. برای اینکه از تحریک شدن پوست جلوگیری کنید، برچسب‌ها را در قسمت‌های بی‌موی پوست در نقاط متفاوت در بالای مچ و پایین گردن قرار دهید. اگر کمتر از ۱۰ نخ سیگار در روز می‌کشید، باید از برچسب‌های دارای دوز پایین‌تر نیکوتین مثلا برچسب ۱۴ میلی‌گرمی استفاده کنید.

آدامس و قرص مکیدنی نیکوتین‌ دار:‌ این آدامس‌ها و قرص‌های مکیدنی را می‌ توانید بدون نسخه از داروخانه بخرید. برای برخی افراد استفاده از آدامس یا قرص‌های مکیدنی مناسب‌ تر است چرا که با این روش بهتر می‌توانند دوز مصرفی نیکوتینشان را کنترل کنند. اگر ترک سیگار را تازه شروع کرده‌ اید،‌ هر ساعت ۱ یا ۲ قطعه آدامس بجوید. توجه داشته باشید شمار کلی آدامس مصرفی‌ تان در روز نباید به بیش از ۲۰ قطعه برسد.

توجه کنید که آدامس را باید به آهستگی بجوید تا زمانی که مزه‌ای نعنایی احساس کنید. بعد آدامس را بین لثه و داخل گونه‌تان بگذارید تا نیکوتین آن جذب شود. برنامه کلی این است که پس از ۶ ماه بتوانید مصرف آدامس را هم قطع کنید. اگر قهوه، چای، نوشابه‌ های گازدار و نوشابه‌ های ترش نوشیده‌اید، ۱۵ دقیقه صبر کنید و بعد آدامستان را بجوید.

نیکوتین استنشاقی: اشکال استنشاقی نیکوتین درواقع همان سیگارهای الکترونیکی است که امروزه رایج شده است. شما کارتریج حاوی مایع نیکوتین‌ دار را درون بخش استنشاقی که شبیه یک چوب سیگار پلاستیکی است، می‌گذارید و برای ۲۰ دقیقه به آن پک می‌زنید.

اسپری بینی نیکوتین‌ دار: این اسپری بینی به‌سرعت میزان نیکوتین خون را بالا می‌برد و در ۵ تا ۱۰ دقیقه آن را به حداکثر می‌رساند و میل فرد به سیگار کشیدن را از بین می‌ برد. استفاده از این اسپری ممکن است بینی،‌ چشم و گلوی شما را تحریک کند، اما در اغلب موارد می‌توانید آن را تحمل کنید و این عوارض احتمالی هم معمولا طی مدت کوتاهی برطرف می‌شود.

نکاتی درباره ترک سیگار

• ترک سیگار، یک اقدام ضروری برای سیگاری ها است. اصرار بر آن مغایر با مسئولیت اجتماعی شهروندان است.
• ترک سیگار، به اراده و اعتماد به نفس نیاز دارد.
• ترک سیگار اعضای خانواده نیاز به حمایت خانوادگی و مشوق های لازم دارد.
• ترک سیگار، کمک به اقتصاد ملی و افزایش سلامت جامعه است.
• ترک سیگار نیازمند به مشورت با پزشکان مجرب ترک سیگار دارد.
• بخشی از فرآیند ترک سیگار، روانی است و استفاده از روانشناسان خانواده توصیه میشود.
• فراورده‌ های جایگزین نیکوتین ممکن است باعث عوارض جانبی مانند سردرد، تهوع و سایر مشکلات گوارشی و نیز بی‌ خوابی در چند روز اول شود. این بی‌ خوابی که به‌ خصوص هنگام استفاده از برچسب پوستی ممکن است بروز کند، معمولا موقت است و خود به‌ خود برطرف می‌شود.
•  اگر دوزهای بسیار بالای این فراورده‌ ها را مصرف کنید،‌ با احتمال بیشتری ممکن است دچار این عوارض جانبی شوید. کاهش دادن دوز مصرفی می‌تواند این عوارض را برطرف کند.

تجربه های خود از ترک سیگار را در اختیار سرویس سلامت روزیاتو قرار دهید. به امید جامعه بدون سیگار در جهان.

حتما بخوانید: مضرات انواع سیگار و سیگار کشیدن چیست؟