نگاهی به فیلم زمانی دیگر ساخته ناهید حسن زاده

یک درام اجتماعی که خوب دیده نشد

در هوای داغ تابستان، با تماشای فیلم زمانی دیگر در سرمای زمستانی سخت فرو می‌روید. فیلم در تاریکی با صدای گریه نوزادی تازه به دنیا آمده و مادر نوجوانی که در بهت فرورفته آغاز می شود؛ تولد او، سرآغاز مشکلاتی است که گریبانگیر مادر جوانش و خانواده او می شود. همین سکانس اول شاید تا حدی برای ما روشن کند که قرار است با چه فیلمی مواجه شویم و چه داستانی را بشنویم اما با گذشت زمان، شاید داشته های ذهنی مان تا حدی به هم بریزد چرا که کارگردان تنها در پی نشان دادن ظلم هایی نیست که در جامعه به زنان می شود بلکه او در پی نشان دادن بستری است که در آن زیست می کنیم.

فیلم از زاویه نگاه تمام اشخاص ماجرای به دنیا آمدن یک فرزند نامشروع در خانواده ای سنتی را بررسی می کند و شاید مخاطب در پایان نتواند حق را به یک کاراکتر خاص بدهد. اگرچه فیلم دارای ضعف هایی به خصوص در حیطه بازیگری است.

ما تلاش ناهید حسن زاده برای دوری جستن از نگاه جنسیتی که در میان کارگردانان زن به وفور دیده می شود، ستودنی است.
در سکانسی دیگر سمیه را می بینیم که برای یافتن پدر فرزندش به سربازخانه ای که در آن مشغول خدمت است می رود اما به او اجازه ورود نمی دهند و ناامیدانه به خانه باز می گردد. مادر، به دختر تازه زایمان کرده اش می گوید: «می خوای چیکار کنی؟ پدرت می کشدت!».

قدیر (پدر خانواده)، کارگری است که در اعتراض به نبودِ عدالت با همکاری سایر کارگران، کارخانه را به آتش می کشد و به زندان می افتد. در این مدت همسرش و سه دخترش به تنهایی زندگی می کنند و در ادامه فیلم متوجه می شویم خانواده مرد، در این مدت هرگز به سراغ این خانواده نیامده و آن ها را با مشکلاتشان تنها رها کرده اند. حالا پس از گذشت یک سال، دختر نوجوان خانواده که به نظر نمی رسد بیش از هجده سال سن داشته باشد باردار شده و فرزندش به دنیا آمده است و مرد با ورود به خانه، با شرایط عجیبی روبه رو می شود.

فیلم زمانی دیگر به نویسندگی و کارگردانی ناهید حسن زاده، درامی اجتماعی است که در بستر یک خانواده سنتی اتفاق می افتد. فیلم به دور از قضاوت، نگاه ها و برخوردهای یک خانواده سنتی را در شهرستانی کوچک روایت می کند. «قدیر»، پدر خانواده پس از یک سال آزادی به خانه بازمی گردد این در حالی است که دختر نوجوانش به طور نامشروع باردار شده و کودکش را به خانه آورده است!
هوا سرد و زمستان سخت است که پسر کوچکی زاده می شود با سرنوشتی مبهم. رنگ و فضای فیلم همانند داستانی که درگیرش می شویم بسیار سرد است.

قدیر با نگاه سنتی و تعصب زده اش، دختر نوجوان را در انباری سرد و نمور زندانی می کند و مدام از او نام و نشان پدر کودک را می خواهد اما سمیه که به شدت از پدرش می ترسد، به سکوت خود ادامه می دهد. او در این مدت که اجازه شیر دادن به دخترش را ندارد و با حضور در آن فضای سرد و نمور بیمار شده و به اجبار در بیمارستان بستری می شود. تونالیته آبی فیلم به ایجاد فضای دلهره آوری که با بیمار شدن سمیه و گرسنه ماندن کودک و همچنین تهدید برادرهای قدیر و مادرش، لحظه به لحظه بیشتر می شود، کمک بسیار زیادی کرده است.

خانواده قدیر (برادرها و مادرش) به شکل های مختلف از قدیر تقاضا می کنند دخترش را بکشد و این لکه ننگ را از خانواده پاک کند! این در حالی است که طی مدت زندانی بودن قدیر، هیچ کدام از آن ها به خانواده قدیر سر نزده و کمکی به آن ها نکرده اند. یکی از نکاتی که در فیلم –به خصوص در سکانس های پایانی-روی آن تاکید شده، همدلی است که به مرور، مابین پدر و دختر شکل می گیرد.

ناهید حسن زاده، پس از ساخت تعدادی مستند که برخی از آن ها به جشنواره های بین المللی نیز راه پیدا کرده اند، اولین فیلم بلند سینمایی خود را ساخته است که اگرچه در قصه و مضمون و ایجاد موقعیت های دراماتیک می توان نمره خوبی به آن داد اما لحن و صدای بازیگران، به خصوص در سکانس های حساس، توی ذوق می زند. لحن بازیگران یک دست و روان نیست و در مواقع زیادی تصنعی است و این تصنعی بودن را در همه بازیگران به خصوص در بازی کودکان شاهد هستیم. سمیه که به نوعی ایفاگر نقش اصلی فیلم است هم به همین وضعیت دچار است. شاید تنها بازی درخشان- آن هم در برخی سکانس های خاص مانند لحظه پرتاب کردن دختر به دره- را از مجید پتکی (قدیر) شاهد باشیم.

با تمام این ها اما می توان فیلم زمانی دیگر را اثری جسورانه در انتخاب سوژه و از همه مهمتر پرداخت آن دانست اما فیلم چنان که باید و شاید حقش بود دیده نشد. متاسفانه فیلم های هنر و تجربه، به واسطه نبود تبلیغات مناسب، چندان دیده نمی شوند. شاید اگر فیلم زمانی دیگر در سینمای در گروه هنر و تجربه اکران نمی شد، شانس بیشتری برای دیده شدن داشت.