سناریوهای احتمالی آینده بازار نفت چگونه است؟

نفت هم چنان طلای سیاه است. اگر چه دارندگان و صادرکنندگان نفت همچنان در فهرست کشورهای ضعیف جهان بوده و اقتصاد تک محصولی آنها، جایگاه خاصی برایشان در اقتصاد قرن بیست و یکم متصور نمی کند، اما هنوز کشورهای صادر کننده این کالای بد بو، نقش تاثیرگذار در اقتصاد جهانی دارند. چه کسی از نفت بالای ۱۰۰ دلار می ترسد؟ گزارشی که در ادامه میخوانید، تحلیلی از کریستینا لیند بلاد- تحلیلگر نفت بلومبرگ-بیزینس ویک است. قیمت لحظه ای نفت را اینجا ببینید.

قیمت هر بشکه نفت خام در سال ۲۰۱۴ میلادی به زیر ۱۰۰ دلار امد و از آن موقع زیر این خط مرزی که از نظر روانی در بازارها اهمیت دارد باقی مانده است. به نوعی قیمت تکنیکال نفت. با این حال، نفت برنت که معیار بین المللی نفت به حساب می آید، در ۱۲ ماه گذشته ۴۶ درصد افزایش یافته و در هفته های اخیر به بشکه ای ۸۰ دلار رسیده  است. بخشی از این افزایش قیمت به خاطر  قدرت گرفتن دوباره اقتصاد جهانی بوده است.

صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است که رشد اقتصادی جهان امسال به بالای ۴ درصد می رسد که قوی ترین رشد از سال ۲۰۱۱ بوده  است. با وجود این، آنچه نگران کننده است این است که تولید کنندگان نفت بیش از گذشته در تگنا قرار دارند و هر نوع وقفه در تولید می تواند به سرعت از چاه نفت تا پمپ بنزین ها منعکس شود.

تاثیر بر اقتصاد جهان

با این که درست است که قیمت  های بالاتر نفت عموما تاثیر منفی بر رشد اقتصادی جهان که یک اقتصاد به اصطلاح نفت  بر است می شود. اما باید گفت که اقتصاد جهان کمتر از گذشته به نفت اتکا دارد. طبق آخرین تحقیقات، میزان نفتی که برای مقدار معینی از رشد اقتصادی در جهان نیاز است ۷ درصد کمتر از نفت مورد نیاز برای همین میزان  رشد در  سال  ۲۰۰۷ است. البته تاثیر قیمت های بالاتر نفت کشور به کشور متفاوت است. کشورهایی که نفت وارد می کنند خسارت بیشتری می خورند اما کشورهای صادر کننده نفت تکان می خورند.

اثر روی بیرون آمدن آمریکا از  برجام

قیمت نفت در نیمه اول امسال ۱۸ درصد افزایش یافته که نیمی از افزایش آن ناشی از تقاضای بیشتر جهانی بوده است. بقیه آن احتمالا به خطر شوک عرضه بوده است. تقریبا روزانه یک میلیون بشکه تولید نفت خام با تصمیم ترامپ برای تحریم  ایران کم می شود. اما برخی از تحلیل گران می گویند که کشورهای رقیب ایران در منطقه با استخراج بیشتر نفت ممکن است این کمبود تولید را جبران کنند.

برندگان قیمت بالاتر

واضح است که عربستان سعودی  که بزرگ ترین  تولید کننده نفت جهان است و در اوپک هم نقش پر رنگی دارد و با روسیه بر سر محدود نگهداشتن  تولید توافق کرده اند، می تواند از قیمت های بالای نفت در امدهای بیشتری کسب  کند. نفت بیش از یک پنجم رشد تولد ناخالص داخلی این کشور را در سال ۲۰۱۶ ایجاد کرده است. دیگر برندگان ممکن است نیجریه  و کلمبیا باشند که افزایش درامدشان از صادرات نفت می تواند اقتصاد لرزان دولت های آن ها را تقویت کند و به  شرکت های دولتی نفتی  اجازه  بدهد که سرمایه گذاری های بیشتری انجام دهند.

بازندگان که هستند؟

وارد کنندگان محض نفت، مثل مصر، هند، ترکیه و اوکراین، با قیمت های بالاتر نفت بیشترین ضرر را متحمل می شوند. اجبار با پرداختن پول بیشتر برای نفت باعث می شود که کسری تجاری این کشورها بیشتر شود و این بازارهای نوظهور در معرض خطر قرار بگیرند که افزایش نرخ بهره در آمریکا، خروج سرمایه های خارجی را در این کشور ها کلید بزند.

اروپا نیز که سرعت رشدش آسیب پذیر و فعالیت های اقتصادی اش در حد معمول است از جمله بازندگان خواهد بود. جالب اینکه روسیه هم که در کنار عربستان و آمریکا عنوان بزرگ ترین تولید کنندگان را یدک می کشد، ممکن است از قیمت ها بالای نفت آسیب ببینند، چون در ازای فروش نفت به ارز های خارجی، تعادل ارز روبل آن هم به هم می ریزد. در ونزوئلا هم که صادر کننده نفت است، اما به دلیل کمبود سرمایه گذاری ونبود فاوری های به روز در استخراج نفت مشکل دارد، قیمت های بالای نفت می تواند تولید نفت این کشور را به کمترین میزان در ۳۰ سال گذشته برساند.

قیمت بالاتر به معنی تورم بیشتر است؟

پاسخ به این سوال بشتر  بستگی به این دارد که چطور هزینه انرژی درهزینه های کالاهای مصرفی یک کشور نقش بازی می کند. برای مثل در اندونزی، مالزی و نیوزلند قیمت سهم  انرژی در تولید دو رقمی است. در چین، که بزرگ ترین  وارد کننده نفت جهان است،‌ تورم، کمی بالا خواهد رفت. قیمت ها همین حالا هم در سال ۲۰۱۸، ۲ درصد افزایش یافته است. در صورتی که در سال  ۲۰۱۷ به اندازه ۲ درصد بالا می رود. در امریکا، قیمت های بالاتر نفت، قیمت کالاها را کمتر از انچه در افزایش های گذشته نفت بالا برد اضافه خواهد کرد. بخشی از اتفاق به این دلیل است که سهم انرژی در ترکیب تولید کالها در این کشور کاهش پیدا کرده است.

نقش بانک های مرکزی

اگر قیمت های نفت در ماه های آینده بالاتر رود و به طور چشمگیری نرخ تورم نیز رشد یابد، بانک های مرکزی دلایل کمتری خواهند داشت برای این که سیاست های پولی را در وضعیت فعلی نگه دارند. همین حالا هم بانک های مرکزی کشورهایی مثل هندوستان، اعلام کرده اند که در صورت افزایش نرخ تورم، به علت زیاد شدن قیمت نفت ، نرخ بهره بانکی را زیاد خواهند کرد. بانک های مرکزی دیگر نیز باید برای ایجاد تعادل در بازار دست به چنین کارهایی بزنند.