بحران آب آیا بدست خورشید حل خواهد شد؟

وقتی آفتاب آب را شیرین می کند!

برای شهری در صحرا، یعنی دوبی، شگفت آور است که به خوبی آبش تامین شود. چمن کاری های سبز و کناره های دریاچه ها که با قلوه سنگ پوشیده شده اند، در کنار محله هایی واقع شده اند که به آنها فواره ودریاچه میگیوند. در سراسر امارات متحده عربی، تعداد زیادی از مسیرهای آبی، پارک های آبی و آب نماهای موزیکال ساخته شده است. با این حال، بحران آبی در حال ظهور در امارات متحده است و همسایگان این کشور در حاشیه خلیج فارس، یکی از بحرانی ترین مناطق جهان از نظر آب هستند.

با این حال، کشورهای عربی حاشیه خلیح فارس به مجتمع های آب شیرین کن که با سوخت فسیلی کار می کنند متکی هستند تا بیشتر آب مورد نیاز جمعیت رو به رشد خود و آبی را که صنایع در حال گسترش آن ها نیاز دارند تامین کنند. امروزه آن ها در حال انتخاب فنناوری های پاک تر هستند و شروع به بهره گیری از نور خورشید فراوان خود کرده اند تا با آن آب آشامیدنی فراهم  کنند.

چطور آب دریا آشامیدنی می شود؟

کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس ، برای تامین بیشتر آب غیر کشاورزی خود از آب بطری گرفته تا لوله کشی خانه های مسکونی، به آب های شیرین شده دریا وابسته هستند. عربستان سعودی بزرگ ترین تولید کننده آب شیرین شده است و منطقه وسیع تر خاورمیانه و آفریقای شمالی ، میزبان ۴۸ درصد ظرفیت آب شیرین کن های در حال کار کنونی است.

بیش از یک سوم آب مصرفی سالانه در ابوظبی که بزرگ ترین امیر نشین امارات متحده عربی است از مجتمع های آب شیرین کن تامین می شود که برای پر کردن تقریبا ۴۵۰ هزار استخر به اندازه استخر بازی های المپیک کافی است.

چطور آب شیرین می شود؟

در حال حاضر بیشترین عملیات شیرین کردن آب دریا توسط سوزاندن گاز طبیعی یا نفت یا به جوش آوردن آب دریا انجام می شود و سپس بخار آب با عملیات میعان به آب تازه تبدیل می شود. این فرآیند تحت عنوان آب شیرین کن گرمایی  شناخته می شود.

مشکلات آب شیرین کن های کنونی چیست؟

مساله اینجاست که شیرین کردن آب دریا به روش جاری گران قیمت و دارای آلودگی زیاد است. حتی اگر آبی که در انتها به  دست می اید آب پاک باشد. استفاده از سوخت فسیلی در فرآیند شیرین کردن آب دریا به این معناست که این مجتمع ها به افزایش گازخانه گلخانه ای کمک می کنند و همین گازها هستند که باعث تغییرات اقلیمی شده اند. مجتمع های آب شیرین کن هم چنین آب نمک غلیظ و گرمی را به دریا پس می دهند.

این شیرابه حاوی آلاینده های فلزی و شیمیایی است و یک تهدید جدی برای اکو سیستم آبی در خلیج نیمه بسته فارس به شمار می رود. طبق یکی از تخمین هایی که انجام شده، تولید یک متر مکعب آب شیرین شده می تواند به اندازه  ۷۰ سنت یا یک دلار هزینه داشته  باشد. در حالی که همان اندازه آب که از چاه های عمیق استخراج می شود بین ۱۵ تا ۴۰ سنت هزینه دارد. یک مجتمع آب شیرین کن روزانه در حدود ۷میلیون گالن آب تولید می کند و می تواند به اندازه  یک پالایشگاه نفت یا یک کارخانه کوچک فولادی انرژی مصرف کند.

آیا راه بهتری وجود دارد؟

کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به سرعت در حال جایگزین کردن فناوری های پاک تر مثل فرأیند اوسمز معکوس هستند تا مواد آلاینده کمتری را وارد جو کنند. این فرآیند یک چهارم انرژی کمتری از روش آب شیرین کن های حرارتی مصرف می کند. این روش به روش اول آب شیرین کن های بیشتر کشورهای جهان از جمله آمریکا تبدیل شده است. آمریکا  دومین کشور بزرگ تولید کننده آب شیرین در جهان است. اما فرآیند اوسمز معکوس نیز مانند روش آب شیرین کن های  حرارتی، در کنار دریا قراردارد و مواد باقی مانده از شیرین کردن آب را به دریا باز می گرداند که مانند روش حرارتی باعث به هم خوردن اکو سیستم دریا می شود.

آیا روش جایگزینی برای شیرین کردن آب دریا وجود دارد؟

کشورهای حاشیه خلیج فارس می توانند تقاضای آب خود را با رفتار بهتر در مصرف و نیز تصفیه آب کاهش دهند. اما این کار بعید است که با رشد تقاضای کنونی باعث شود که فرآیندهای شیرین کردن آب کاهش یابد. دولت ها در حال حاضر  تلاش می کنند که مصرف آب را با کاهش یارانه هایی که به آب می پردازند کم کنند. ولی این کار در عمل از نظر سیاسی  کاری دشوار خواهد بود. تلاش های دیگری نیز انجام شده است. مثل باروری ابرها یا روش های دیگری که تولید باران  کنند. اما نتیجه اش خیلی مشخص نیست.

سلول های خورشیدی  چطور  می توانند کمک کنند؟

کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دارای صخره ها و آفتاب زیادی است که استفاده از انرژی خورشیدی می تواند به خوبی برای فرآیندهای شیرین کردن آب دریا به کار گرفته شود. پیش بینی می شود که در آینده، رسیدن به آب های شیرین شده  پاک تر به لطف انرژی خورشیدی کشورهای عربی امکان پذیر  باشد. در حال حاضر، یک شرکت اسپانیایی در حال راه اندازی بزرگ ترین نیروگاه خورشیدی جهان در عربستان سعودی است که در کنار آن، تصفیه خانه آب نیز تاسیس خواهد شد. در  شهر الخجفی در حاشیه خلیج فارس نیز یک مجتتمع آب شیرین کن که با انرژی خورشیدی و روش اوسمز معکوس عمل  می کند در حال ساخت است. این  مجتمع ۱۴۰ میلیون دلار هزینه داشته است.