بی خوابی می تواند نشانه بیماری مهمی باشد؛ با این بیماری ها آشنا شوید

نقش اساسی خواب در سلامت ما امری ثابت شده است. بدن ما بعد از یک روز طولانی به خواب مناسب و کافی شبانه نیاز دارد تا بتواند نیروی از دست رفته اش را بازیابد. کمبود خواب و مشکلات ناشی از آن در همه ی ابعاد زندگی ما تأثیر می گذارد و به نه فقط جسم، بلکه به روح ما هم صدمه می زند. همه ی ما ممکن است گاهی شب ها خواب خوبی نداشته باشیم، اما تکرار طولانی مدت این مسأله چیزی نیست که به آن بی توجه باشیم، چرا که بی خوابی خود یکی از نشانه های اصلی بسیاری از بیماری ها و مشکلات جسمی و روحی است. در ادامه به ۱۱ بیماری و مشکلی می پردازیم که بی خوابی و مشکلات خواب از نشانه های اصلی آن ها هستند.

۱- اختلالات تیروئید

هم کم کاری و هم پرکاری تیروئید منجر به بروز مشکلات مزمن در خواب می شوند. غده ی تیروئید هورمون هایی تولید می کند که سوخت و ساز بدن را تنظیم می کنند و تأثیر گسترده ای بر سیستم های بدن دارند، از عملکرد مغز و اشتها و خلق و خو گرفته تا سطح انرژی و خواب.

بی خوابی یکی از نشانه های پرکاری تیروئید است. تیروئید پرکار می تواند خوابیدن را سخت کند. دیگر نشانه های پرکاری تیروئید عبارتنداز تپش قلب، لرزش دست، افزایش تعریق، ضعف عضلانی، اضطراب و زودرنجی.

کم کاری تیروئید هم می تواند باعث بروز مشکلاتی در خواب مثل بیدار شدن های مکرر شود. دیگر نشانه های کم کاری تیروئید عبارتند از احساس خستگی، افسردگی، دشواری در تمرکز، خشکی پوست و احساس سرما.

یک تست خون ساده می تواند سطح تیروئید در بدن تان را مشخص کند، بنابراین اگر دچار مشکلاتی در خواب خود شده اید و دیگر نشانه های مربوط به تیروئید را هم دارید به پزشک مراجعه کنید.

۲- اضطراب

اضطراب می تواند حاد و واکنشی به وقایع غیر منتظره و دشوار زندگی مثل مرگ یکی از عزیزان یا بیکار شدن باشد. علاوه بر این، اضطراب یکی از شایع ترین عوامل ایجاد اختلال در خواب است. اضطراب همچنین می تواند مزمن و واکنشی به زندگی روزمره و فشارهای مربوط به کار، خانواده، روابط عاطفی و مسائل مالی باشد. هر دو نوع اضطراب می تواند منجر به بی خوابی شود. اضطراب و خواب روی یکدیگر تأثیر دارند: اضطراب باعث بی خوابی می شود و کمبود خواب ما را در برابر اضطراب آسیب پذیرتر می کند. اضطراب در سراسر بدن جریان پیدا می کند و ممکن باعث دردهای عضلانی، معده درد، تغییر اشتها و احساس خستگی شود. اضطراب همچنین باعث نوسانات خلقی، زودرنجی، دشواری در تمرکز، تضعیف حافظه و افکار رقابتی (وقتی افکار مختلفی به ذهن شخص هجوم می آورند و شخص همزمان چندین فکر مختلف دارد) می شود.

اگر دچار مشکلاتی در خواب خود شده اید و بیشتر از یک ماه است که چندین بار در هفته دیگر نشانه های ناشی از اضطراب را هم تجربه می کنید، به پزشک مراجعه کنید.

۳- سندروم پای بی قرار

سندروم پای بی قرار یکی از انواع اختلالات خواب است که عموما به درستی تشخیص داده نمی شود و باعث احساس ناخوشایند سوزش یا خارش، خزیدن یا کشش در پاها می شود. افراد مبتلا به این سندروم احساس می کنند برای رفع این حس های ناخوشایند باید پاهایشان را حرکت بدهند. نشانه های این سندروم معمولا در هنگام شب تشدید می شود، در نتیجه این افراد نمی توانند بخوابند. تحقیقات نشان می دهد دو سوم افراد مبتلا به این سندروم در خواب خود دچار مشکل هستند. کمبود خواب مزمن ناشی از این سندروم باعث بروز خستگی می شود و فرد به سختی می تواند بهترین عملکردش را داشته باشد. حس های ناخوشایند ناشی از این سندروم در زمان نشستن یا دراز کشیدن بروز پیدا کرده و استراحت در هنگام روز یا شب را دشوار می کنند.

اگر این حس های ناخوشایند را در پاهای خود دارید به پزشک مراجعه کنید.

۴- بیماری رفلاکس اسید معده

رفلاکس اسیده معده یا همان بازگشت اسید معده به مری باعث احساس سوزش در ناحیه ی قفسه ی سینه و گلو می شود. نشانه های رفلاکس اسید معده شب ها تشدید می شوند. وقتی به پشت می خوابید این مسأله باعث می شود اسید معده بیشتر در مری باقی بماند. عمل بلع می تواند اسید را به معده بازگرداند و بزاق دهان به بی اثر کردن تأثیرات اسید در مری کمک می کند. اما وقتی خواب هستید حرکت غیر ارادی بلعیدن تا حد زیادی کمتر اتفاق می افتد. رفلاکس شبانه ی اسید معده می تواند خوابیدن را دشوار کند و باعث شود مکررا از خواب بیدار شوید. این مسأله منجر به کاهش کیفیت خواب می شود.

اگر احساس می کنید دچار مشکلاتی در خواب تان هستید و نشانه های دیگری مثل خشکی گلو، دشواری در بلع، سوزش گلو و بدمزه بودن دهان را هم دارید، به پزشک مراجعه کنید.

۵- اختلال وقفه ی تنفسی در خواب

خستگی مزمن یکی از نشانه های اختلال وقفه ی تنفسی در خواب است. حتی اگر فکر می کنید خواب خوبی دارید هم این اختلال می تواند شما را از یک استراحت واقعی محروم کند. نشانه های این اختلال عبارتند از سردرد و خشکی دهان در هنگام صبح، دشواری در تمرکز و فراموشکاری، افسردگی، نوسانات خلقی و زودرنجی. تحقیقات نشان می دهد عمده ی کسانی که دچار بی خوابی هستند، دست کم نوع خفیفی از این اختلال را دارند. این افراد در هنگام خواب، گهگاه شکل سطحی یا منقطعی از تنفس را تجربه می کنند. این مسأله می تواند باعث سبک شدن خواب و بیداری های مختصر در فرد شود که در نتیجه ی آن شخص در طول روز احساس خستگی می کند. بسیاری از چنین افرادی از مشکل خود بی خبرند و همسر یا دیگر اعضای خانواده ی آن هامتوجه این مشکل در آن ها می شوند. خروپف های بلند، تنفس منقطع یا ایجاد صداهای خفه، نشانه های شایع این اختلال هستند.

روش های مؤثری برای درمان این اختلال وجود دارد، بنابراین اگر خروپف می کنید و دچار مشکلات مزمنی در خواب خود هستید، به پزشک مراجعه کنید.

۶- تشویش

طبق تحقیقات، کسانی که دچار بی خوابی هستند احتمال وجود اختلالات اضطرابی در آن ها هفده برابر بیشتر است. وقتی بدن وارد حالت جنگ یا گریز (واکنش اولیه و غریزی بدن در برابر یک تهدید یا حمله برای نجات جان ما) می شود، سیستم عصبی بدن در حالت آماده باش قرار می گیرد، هورمون های اضطراب در بدن سرازیر می شوند، عضلات منقبض می شوند، ضربان قلب بالا می رود و خوابیدن سخت می شود. تشویش مزمن شامل نگرانی ها و ترس هایی می شود که دائمی هستند و در ذهن شخص بزرگ نمایی شده اند. تشویش دائمی می تواند در عملکرد طبیعی فرد اختلال ایجاد کند و مانع از داشتن یک خواب مناسب شود. در این حالت، افکار ناخوانده ای به ذهن فرد هجوم می آورند که اجازه ی خوابیدن را به او نمی دهند. در اغلب موارد این افراد زودتر از خواب بیدار می شوند و بعد از خواب شبانه هم احساس خستگی می کنند.

اختلالات اضطرابی شایع ترین نوع مشکلات روحی هستند. اگر نگرانی یا هجوم افکار رقابتی بیشتر از دو هفته است که بی خواب تان کرده، به پزشک مراجعه کنید.

۷- افسردگی

منقطع و کوتاه شدن خواب می تواند از نشانه های افسردگی باشد. البته افراط در خواب هم دیگر نشانه ی افسردگی است. با این حال، تحقیقات نشان می دهد کسانی که از بی خوابی رنج می برند احتمال وجود افسردگی در آن ها ده برابر بیشتر است و مشکلات خواب می تواند حتی بعد از بهبودی افسردگی هم در شخص باقی بماند. خواب منقطع هم از نشانه های افسردگی و هم از ریسک فاکتورهای بروز اختلال خلقی است. افسردگی باعث ایجاد مشکل در خواب می شود و خواب نامناسب می تواند در بروز افسردگی نقش داشته باشد. دیگر نشانه های افسردگی عبارتند از بی علاقگی به چیزهایی که قبلا به آن ها علاقه داشتید، احساس اندوه، ناامیدی و گناه، بی قراری و نوسانات خلقی.

اگر بیشتر از دو هفته است که این نشانه ها را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

۸- آلرژی

تحقیقات نشان می دهد کسانی که دچار انواع شایع آلرژی هستند احتمال بی خوابی در آن ها دو برابر بیشتر است. نشانه های آلرژی یعنی گرفتگی بینی، سرفه، عطسه و خارش و آبریزش چشم ها، خوابیدن را سخت می کند که نتیجه ی آن خوابی نامناسب و منقطع است و فرد هنگام صبح همچنان احساس خستگی می کند. بعضی نشانه های خیشومی آلرژی خطر خروپف و بروز اختلال وقفه ی تنفسی در خواب را افزایش می دهد. عوامل یروز آلرژی در خود را بشناسید، اتاق خواب تان را تمیز نگه دارید و همیشه از ملافه های تمیز استفاده کنید تا عوامل آلرژی زا را در محیط خواب خود کم کنید.

اگر نشانه های آلرژی باعث بروز مشکلاتی در خواب شما شده اند به پزشک مراجعه کنید.

۹- درد مزمن

درد مزمنی که باعث مختل شدن خواب می شود می تواند ناشی از یک آسیب جسمی یا ورزش بیش از اندازه باشد. بیشتر کسانی که دچار دردهای مزمن هستند از مشکلات خواب هم رنج می برند. درد و خواب رابطه ی پیچیده ای با یکدیگر دارند. درد، خواب را مختل می کند و کمبود خواب هم می تواند درد را تشدید کند. در نتیجه فرد گرفتار چرخه ای معیوب و رو به وخامتی از بی خوابی و درد فیزیکی می شود. کمبود خواب آستانه ی تحمل درد را پایین می آورد و فرد را نسبت به درد حساس تر می کند. طبق تحقیقات، وقتی خواب نامناسب تبدیل به مشکلی مزمن می شود، خطر ابتلا به دردهای مزمن در آینده بالا می رود. بیماری هایی مثل آرتروز (ورم مفاصل)، فیبرومیالژیا (سندروم درد مزمن عضلانی-استخوانی)، میگرن و سردرد، همگی در ایجاد اختلال در خواب نقش دارند.

اگر بیشتر از یک ماه است که چندین روز در هفته، دردهای جسمانی شما را بی خواب می کنند یا اگر صبح ها با تن درد، عضلات گرفته و خستگی از خواب بیدار می شوید، به پزشک مراجعه کنید.

۱۰- آلزایمر

تحقیقات جدید نشان می دهد خواب نامناسب می تواند از نشانه های اولیه ی بروز بیماری آلزایمر در افرادی باشد که سابقه ی این بیماری در خانواده ی آن ها وجود دارد یا استعداد ژنتیکی ابتلا به آن را دارند. همچنین تحقیقات زیادی نشان می دهد خواب منقطع خطر بروز آلزایمر و دیگر بیماری های عصبی مثل زوال عقل و پارکینسون را افزایش می دهد. رفع مشکلات خواب و همینطور داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش دادن مغز می تواند به مراقبت از سلامت عصبی شما کمک کند.

اگر در خواب خود دچار مشکل شده اید و از مشکلات شناختی و تغییرات خلقی هم رنج می برید، به پزشک مراجعه کنید.

۱۱- مصرف دارو

گاهی بروز مشکل در خواب نه به دلیل یک بیماری بلکه به دلیل داروهایی است که برای درمان بیماری مصرف می کنید. بسیاری از داروها – هر دو نوع تجویزی و بدون نسخه – باعث بروز مشکلاتی در خواب می شوند.

آتتی هیستامین ها، قرص های سرماخوردگی، داروهای مخصوص فشار خون بالا و کلسترول، داروهای کورتیکواستروئید مخصوص آسم و داروهای درمان اضطراب، افسردگی و اختلال کم توجهی، بعضی از این داروها هستند.

قبل از مصرف هر داروی جدیدی، با پزشک مشورت کنید و عوارض جانبی داروهایتان را بشناسید. اگر بیشتر از یک ماه است که در خواب خود دچار مشکل شده اید، داروهای مصرفی تان را بررسی کرده و به پزشک مراجعه کنید.