حیوانات مثل ما چشم بند، قرص خواب یا آهنگ های مخصوصی ندارند که به آن ها کمک کنند بخوابند، بنابراین آن ها فقط می توانند از امکاناتی که غزیزه و بدن شان در اختیارشان می گذارد استفاده کنند. اما جالب است که بسیاری از حیوانات عادت های بسیار عجیب و خارق العاده ای برای استراحت کردن دارند. با ۱۵ مورد بسیار جالب از عادت های خواب حیوانات آشنا شوید.
۱- دلفین ها
دلفین ها موجودات شگفت انگیزی هستند و اگرچه معمولا به خاطر هوش زیادشان مورد توجه قرار می گیرند اما نحوه ی خوابیدن این حیوانات هم جالب توجه است. دلفین ها می توانند حالت بسیار عمیقی از خواب را تجربه کنند و در این حالت مانند یک کنده ی چوب روی سطح آب شناور می مانند.
جالب تر آنکه، دلفین های پوزه دراز هنگام خواب یک نیم کره ی مغزشان را غیر فعال می کنند و چشم مخالف آن نیم کره را هم می بندند، اما نیم کره ی دیگر مغز آن ها فعال و چشم مخالف آن باز می ماند تا بتوانند مراقب اطراف شان باشند و متوجه حضور دلفین های دیگر یا موجودات شکارچی بشوند. بعد از گذشت حدود دو ساعت، نیم کره ی دیگر مغزشان را غیر فعال می کنند و به این هر دو نیم کره و چشم خود را استراحت می دهند.
این کار مختص دلفین ها نیست و خفاش های میوه خوار، گراز ماهی ها (پورپویزها)، ایگواناها، فوک ها، پرندگان و اردک ها هم هنگام خواب به همین شکل عمل می کنند.
۲- نهنگ های عنبر
در سال ۲۰۰۸ محققان در حوالی سواحل شمالی شیلی با گروهی از نهنگ های عنبر مواجه شدند که نزدیک سطح آب شناور و خوابیده بودند. پیش از آن تصور می شد نهنگ های عنبر هم مانند دلفین ها و بعضی از دیگر گونه های نهنگ، هنگام خواب فقط به یک سمت مغزشان استراحت می دهند، اما این نهنگ ها متوجه کشتی ای که به آن ها نزدیک می شد نبودند، تا آنکه یکی از نهنگ ها به طور اتفاقی با بقیه برخورد کرد، در نتیجه همه ی گروه بیدار و از آنجا دور شدند. بعد از این اتفاق، محققان متوجه شدند شیوه ی خواب نهنگ های عنبر متفاوت از خویشاوندان شان است و آن ها به طور مرتب خواب کاملی را در نزدیکی سطح آب تجربه می کنند. این نهنگ ها هنگام خواب نفس نمی کشند و حرکتی نمی کنند و اگر شکل دیگری از خواب نداشته باشند، احتمالا کم خواب ترین پستاندار دنیا هستند.
۳- زرافه ها
زرافه ها به دلیل خطر حمله ی موجودات شکارچی، روزانه فقط حدود ۲۰ دقیقه می خوابند و البته به دلیل فرم بدن شان، منظره ی خوابیدن این حیوانات بسیار تماشایی است.
۴- سمورهای دریایی
حمله ی موجودات شکارچی تنها مشکل حیوانات هنگام خوابیدن نیست. سمورهای دریایی برای خوابیدن، روی سطح آب به پشت دراز می کشند و برای آنکه حین خواب در آب غرق نشوند، دسته جمعی یا بین جلبک های دریایی می خوابند و گاهی دست های همدیگر را می گیرند تا از هم جدا نشوند.
۵- آلباتروس ها
آلباتروس ها گونه ای از مرغان دریایی هستند و بیشتر زندگی شان را صرف پرواز و پیدا کردن شکار می کنند. سبک زندگی آن ها فرصتی برای خوابیدن باقی نمی گذارد اما به اعتقاد دانشمندان این پرندگان قادرند همزمان چند کار را انجام دهند یعنی توانایی آن را دارند که حین پرواز کردن بخوابند.
بعضی از دیگر گونه های پرندگان هم اینگونه هستند و می توانند حین پرواز و مهاجرت، صدها بار چرت هایی چند ثانیه ای را تجربه کنند.
۶- اردک ها
اردک ها گروهی می خوابند. آن ها هنگام خواب به صف می شوند و دو پرنده ای که ابتدا و انتهای صف هستند یک چشم شان را که رو به بیرون صف است باز نگه می دارند تا مراقب حضور موجودات شکارچی باشند و چشم دیگرشان را می بندند. اردک های درون صف هر دو چشم شان را می بندند. دو پرنده ی ابتدا و انتهای صف با استراحت دادن یک نیم کره ی مغز خود، از جان همه ی اردک های صف محافظت می کنند.
۷- میرکات ها
میرکات ها شب را درون لانه های زیر زمینی خود سپری می کنند که سیستم پیچیده ای از تونل ها و خوابگاه های زیرزمینی است. در هر اجتماعی از این حیوانات تا حدود ۴۰ میرکات وجود دارد. این حیوانات دسته جمعی و در کنار یکدیگر می خوابند تا از گرمای بدن همدیگر استفاده و از رهبران گروه که در انتهای جمع می خوابند محافظت کنند.
سگ ها، سنجاب ها، خفاش ها و تعداد دیگری از حیوانات هم هنگام خواب برای گرم شدن کنار یکدیگر می خوابند.
۸- اسب ها، گورخرها و فیل ها
این حیوانات ایستاده می خوابند و در همان حین هوشیار می مانند. این حیوانات می توانند بدون آنکه نیازی به فشار به عضلات باشد، پاهای خود را در حالت ایستاده قفل کنند. اما اسب ها (و همینطور گاوهای ماده) باید گهگاه روی زمین بخوابند چون وقتی ایستاده هستند نمی توانند مرحله ی رِم خواب را تجربه کنند.
فلامینگوها هم ایستاده می خوابند چون در زیستگاه های معمول آن ها جای راحت زیادی برای خوابیدن وجود ندارد.
۹- خفاش های قهوه ای
برعکس پستانداران کم خوابی مثل نهنگ های عنبر و زرافه ها، خفاش های قهوه ای روزانه حدود ۱۹ ساعت می خوابند. این حیوانات شب زی، تمام روز را معکوس می خوابند، چون خفاش ها بال های ضعیفی دارند و پرواز از این حالت برایشان راحت تر است.
بعد از خفاش ها طولانی ترین مدت خواب روزانه مربوط به آرمادیلوها، صاریغ ها، تنبل ها، ببرها و در آخر گربه های اهلی است.
۱۰- کوسه ها
اغلب گونه های کوسه برای آنکه بتوانند اکسیژن آب را از طریق دستگاه تنفسی شان دریافت کنند باید دائما در حرکت باشند، اما گونه های دیگری از کوسه مجراهای تنفسی ای پشت چشم هایشان دارند که به آن ها این امکان را می دهد تا در حالت سکون هم اکسیژن را دریافت کنند. اما در مجموع به نظر می رسد که این حیوانات بیشتر استراحت کوتاهی می کنند تا آنکه خواب عمیقی داشته باشند. دانشمندان متوجه شده اند شنا کردن کوسه ماهی های خاردار به ستون فقرات آن ها وابسته است نه مغزشان، به همین دلیل آن ها می توانند هنگام خواب مغزشان را غیر فعال کنند و در عین حال به شنا کردن ادامه دهند. بعضی از کوسه های سفید هم هنگام خواب در برابر جریان آب بی حرکت می مانند، بنابراین آب به طور خودکار از دستگاه تنفسی آن ها عبور می کند و بدون هیچ تلاشی اکسیژن آب را دریافت می کنند.
۱۱- فیل های دریایی
فیل های دریایی این توانایی را دارند که همزمان شنا کنند و بخوابند. این حیوانات می توانند هر جایی بخوابند. آن ها هم می توانند تا پنج دقیقه نفس شان را حبس کنند و زیر آب چرت بزنند و هم می توانند در ساحل تا ۱۹ ساعت به خواب عمیقی فرو بروند. البته آن ها استحقاق این خواب طولانی را دارند چون فیل های دریایی می توانند تا ۸۴ ساعت بی وقفه شنا کنند. این حیوانات وقتی می خواهند در آب بخوابند، بخش هایی از بدن خود را باد می کنند. این ویژگی آن ها مانند نوعی جلیقه ی نجات بیولوژیک عمل می کند و این حیوانات فربه را شناور نگه می دارد.
۱۲- حلزون های صحرایی
حلزون ها می توانند سال ها بخوابند. چند سال پیش اتفاق جالبی در همین رابطه افتاد. یکی از کارکنان موزه ی بریتانیا حلزونی از صحرای مصر را با این تصور که مرده است روی یک کارت چسبانده بود اما چهار سال بعد او متوجه رد ماده ی لزج بدن حلزون روی کارت شد و وقتی صدف حلزون را از روی کارت جدا کرد، حلزون شروع به حرکت کرد.
۱۳- قورباغه ها
قورباغه ها هم مانند بسیاری از حیوانات در زمستان به خواب می روند اما این حیوانات بی مو چطور خودشان را گرم نگه می دارند؟ بدن قورباغه ها به نوعی ضدیخ حیوانی مجهز است، یعنی اگرچه ممکن است درون حفره های بدن و زیر پوست شان یخ ببندد، اما غلظت بالای ماده ی گلوکز در اندام های حیاتی شان از منجمد شدن این اندام ها جلوگیری می کند. در این حالت، قورباغه ها دیگر نفس نمی کشند و ضربان قلب شان پایین می آید، اما با فرا رسیدن بهار، گرمای هوا دمای بدن شان را بالا می برد و به این ترتیب بدن آن ها وظایفش را به همان شکل سابق از سر می گیرد.
۱۴- خرس ها
نکته ی قابل توجهی در مورد خواب خرس ها وجود ندارد، به استثنای مواقعی که زمان زایمان آن ها فرا می رسد. در زمستان، خرس های باردار به خواب عمیق زمستانی فرو می روند، ضربان قلب شان کم می شود و دیگر نه آب و غذا می خورند، نه ادرار و موفوع می کنند و نه حرکتی می کنند، اما می توانند در حین همان خواب عمیق زایمان کنند. توله خرس ها بعد از به دنیا آمدن از مادرشان که هنوز خواب است پرستاری می کنند تا آنکه با پایان زمستان، خرس مادر از خواب بیدار می شود و آن ها را با دنیای بیرون آشنا می کند.
۱۵- میمون ها
دانشمندان با تحقیق بر روی میمون ها سعی دارند به چگونگی خواب انسان ها و نقش خواب در تکامل انسان پی ببرند. آن ها پی برده اند حیواناتی مثل اورانگوتان ها، گوریل ها و شامپانزه ها، مانند انسان ها دوست دارند هنگام خواب دراز بکشند و بدن شان را جمع کنند. همچنین این حیوانات برای خودشان جای خواب درست می کنند یا جایی را برای خوابیدن انتخاب می کنند که دست موجودات شکارچی به آن ها نرسد و همین مسأله به آن ها کمک می کند در مقایسه با گونه های دیگری از میمون ها مثل بابون ها که بالای درخت ها می خوابند، خواب بهتری داشته باشند. امکان تجربه ی یک خواب طولانی تر و آسوده تر احتمالا در فرآیند تکامل ما نقش داشته و به بیشتر شدن هوش ما کمک کرده است.
بدون نظر