بر اساس یک مطالعه موردی که ماجرای آن در یک مقاله در روز پنج شنبه گذشته در مجله «نیچر» منتشر شده است، ظاهراً دومین بیمار مبتلا به اچ آی وی (HIV-1) درمان شده است. پزشکان بر این باورند که بدن این شخص که از او با نام «بیمار لندنی» یاد شده به طور کامل از این عفونت ویروسی هولناک و مرگبار که بیش از ۳۷ میلیون نفر را در سراسر جهان به خود مبتلا ساخته پاک شده باشد. اولین بیماری که توانست ایدز را شکست دهد، یک شخص با نام «بیمار برلینی» بود که حدود ۱۰ سال پیش به طور کامل درمان شد. در هر دو این بیماران از پیوند سلول های بنیادین اهدا کنندگانی استفاده شده که در آن ها یک جهش ژنتیکی نادر موسوم به «CCR5-delta 32» وجود دارد که آن ها را در مقابل ویروس HIV مقاوم می سازد.
بیمار لندنی حتی پس از ۱۸ ماه توقف استفاده از داروهای ضد ویروس پسگرد (antiretroviral) نیز هیچ نشانه ای از این ویروس را در خون خود ندارد. راویندرا گوپتا، نویسنده اصلی این مقاله و استاد کالج عفونت و ایمنی دانشگاه لندن در این باره چنین می گوید: « با دستیابی به درمان در بیمار دوم با استفاده از همان رویکرد مورد اولی، ما نشان داده ایم که بیمار برلینی نوعی ناهنجاری نبوده و اینکه رویکردهای درمانی بوده که HIV را در این دو نفر از بین برده است».
گوپتا افزوده است که این روش مورد استفاده قرار گرفته برای تمامی بیماران مبتلا به این ویروس مناسب نیست اما برای دستیابی به روش ها و استراتژی های جدید درمانی بسیار امیدوار کننده است؛ از جمله روش های ژن درمانی. او و همکارانش همچنان به مانتیورینگ شرایط این مرد لندنی ادامه خواهند داد زیرا هنوز برای این که با قاطعیت بگوییم او به درمان کامل رسیده و دیگر خطر HIV او را تهدید نمی کند زود است. سالانه تقریباً یک میلیون نفر در جهان در اثر مشکلات مرتبط با ویروس HIV و بیماری ایدز جانشان را از دست می دهند. درمان های ابتلا به ویروس HIV شامل داروهایی است که این ویروس را سرکوب کرده و به آن ها داروهای ضد ویروس پسگرد گفته می شود که بیماران مبتلا به HIV باید در تمام طول عمرشان از آن ها استفاده کنند.
ابتلای بیمار گوپتا که یک مرد ساکن لندن است و خواسته هویتش مجهول بماند، در سال ۲۰۰۳ مشخس شد و درمان او با داروهای ضد ویروس پسگرد از سال ۲۰۱۲ آغاز گردید. سپس مشخص شد که این مرد به سرطان پیشرفته غدد لنفاوی هاجکین (Hodgkin’s lymphom) مبتلا شده است. پس از شیمی درمانی، در سال ۲۰۱۶ بود که پیوند سلول های بنیادین روی بدن این بیمار انجام شد و ۱۶ ماه بعد از آن نیر درمان با استفاده از داروهای ضد ویروس پسگرد ادامه یافت. برای مشخص شدن این که آیا وی واقعاً این مرد در حال پاک شدن از ویروس HIV است یا خیر، درمان او با استفاده از این داروها قطع گردید. اکنون ۱۸ ماه است که او از این داروها استفاده نمی کند و آزمایش های متوالی و روتین نشان می دهند که هیچ اثری از ویروس در بدن او دیده نمی شود.
تیموتی ری براون، بیمار برلینی
تیموتی ری براون که همان بیمار برلینی بود نیز به ویروس HIV مبتلا بوده و به طور مرتب داروهای ضد ویروسی مصرف می کرد تا اینکه به سرطان مغز استخوان بسیار حاد مبتلا شد. بعد از دو بار پیوند مغز استخوان، در نهایت اعلام شد که بدن براون از عفونت ویروسی HIV به طور کلی پاک شده است. چند سال بعد از پایان درمان های ضد ویروسی نشانه هایی از این ویروس در خون براون مشاهده شد اما از آن جا که هنوز ویروس HIV در خون او قابل ردیابی نیست او را از لحاظ کلینیکی درمان شده می دانند. علیرغم بارها استفاده پزشکان از روشی مشابه برای درمان بیماران مبتلا به HIV که هنوز وارد مرحله ایدز نشده اند، براون تنها شخصی بود که توانسته بود از دست این بیماری هولناک رها شود که اکنون نیز بیمار لندنی به عنوان دومین مورد پس از ۱۰ سال به او پیوسته است.
“راه درازی در پیش داریم”
دکتر شارون لوین،رئیس موسسه پیتر دوهرتی برای عفونت و ایمنی بدن و استاد دانشگاه ملبورن، گفته است که پاک بودن بیمار لندنی از این ویروس برای مدتی چنین طولانی «هیجان انگیز» است: «۱۰ سال پس از گزارش موفقیت آمیز مورد بیمار برلینی، این مورد جدید تایید می کند که پیوند مغز استخوان از یک اهدا کننده CCR5 منفی می تواند باقیمانده های ویروس را از بین برده و هر گونه نشانه ای از بازسازی ویروس را متوقف نماید. احتمالاً دو فاکتور در این امر دخالت دارند. مغز استخوان جدید به ویروس HIV مقاوم هستند و مغز استخوان جدید فعالانه باعث حذف شدن سلول های مبتلا شده به HIV می شود». گراهام کوک، استاد بیماری های مسری در کالج سلطنتی لندن در سخنانی گفته که این مطالعه جدید بسیار امیدوار کننده است: «اگر بتوانیم بهتر درک کنیم که چرا این رویکرد در برخی بیماران موثر بوده و در دیگران بی نتیجه است، به هدف نهایی مان برای درمان HIV نزدیک خواهیم شد. در حال حاضر چنین رویکرد درمانی در بیمارانی که شرایط خوبی دارند بسیار مخاطره آمیز است، زیرا مصرف روزانه قرص های درمانی HIV می تواند به طور معمول سلامت بیماران برای مدت های طولانی را تضمین نماید».
البته این تنها روش درمانی نیست که برای از بین بردن این ویروس ترسناک مورد استفاده و بررسی قرار می گیرد و روش های دیگری مانند تغییرات در سیستم ایمنی بدن نیز مورد توجه قرار گرفته اند. چندی پیش نیز خبر رسید که محققان ایتالیایی توانسته اند واکسنی برای درمان بیماری ایدز بیابند. بدین ترتیب می توان امیدوار بود که در آینده ای بسیار نزدیک شاهد شکل گیری یک روش درمانی قطعی برای بیمار ایدز باشیم که بدترین و ترسناک ترین بیماری مدرن شناخته می شود.
بدون نظر