وسواس رام کردن؛ چرا برخی از انواع جانوران وحشی را نمی توان اهلی کرد؟

این روزها هر کسی دوست دارد حیوان خانگی خودش را داشته باشد و چه بهتر که این حیوان خانگی متفاوت تر از چیزی باشد که دیگران دارند. اما گونه های جانوری زیادی برای قرار گرفتن در مجامع انسانی مناسب نیستند و نمی توان هر جانوری که دلمان می خواهد را اهلی کنیم، اتفاقی که به نظر می رسد در آینده ای نزدیک امکان پذیر بوده و شما می توانید حیوان مورد علاقه خود را در خانه داشته باشید. اهلی سازی واقعی چیزی فراتر از آموزش و رام کردن یک حیوان خاص منفرد است و به درون DNA بسیار سخت کدگذاری شده این موجودات باز می گردد. دوستی طولانی بین انسان و حیوان وجود داشته و هر دو طرف از این دوستی و همکاری سودهایی برده اند. سگ خانگی غذا و پناهگاه امنی دریافت می کند و شما از همراهی، مراقبت و رابطه بسیار نزدیک با او لذت می برید. اسب شما از یونجه و گیاه مجانی تغذیه می کند و شما نیز به سبک کابوهای سوار آن می شوید و به دیگران فخر می فروشید.

صحبت از یک معامله است. انسان ها همچنین می توانند نجات یک گونه خاص را تضمین کنند: حیوانات خانگی خیلی سریع تر و راحت تر زاد و ولد کرده و آمار بقای آن ها بسیار بهتر از هم جنس های آنان در دل طبیعت وحشی است. اما این بدان معنا نیست که هر جانوری که وحشی بوده می تواند در آغوش انسان جای بگیرد زیرا اهلی سازی اکثریت پستانداران امری غیرممکن است. پروفسور جارد دایاموند در این باره می گوید که برای اهلی شدن، هر جانوری باید ۶ ویژگی داشته باشد: یک رژیم غذایی متنوع، بلوغ سریع، تمایل به زاد و ولد در اسارت، تعلیم پذیری، اعصاب قوی و طبیعتی که با سلسله مراتب اجتماعی سازگار باشد.

ملیندا زدر، حیات وحش شناس و مردم شناس، این پیش نیازها را به شکلی موجزتر بیان می کند: «چیزی که شما می خواهید حیوانی است که وقتی انسانی را اطرافش می بیند دیوانه نشود» که به همین دلیل است که تلاش های فراوان برای اهلی سازی غزال چموش بی نتیجه مانده است. با این وجود، زاد و ولد انتخابی دقیق، به خصوص در میان جانورانی که با سرعت کمتر از یک مایل در دقیقه حرکت می کنند می تواند در زمینه اهلی سازی جانورانی خاص منتج به نتیجه دلخواه شود. در یک آزمایش طولانی که در سال ۱۹۵۹ آغاز شد، محققانی در سیبری به رهبری محققی به نام دیمیتری بیلائف موفق به زاد و ولد رام ترین روباه خاکستری جهان در این منطقه شدند.

پنجاه و چند نسل بعد، آن ها موفق شدند جمعیتی از این روباه های خاکستری دوست داشتنی تولید کنند که دم هایشان را تکان داده و خیلی راحت با انسان ها کنار می آمدند. تیم تحقیقاتی سیبری، اخیراً به بررسی و تسلسل سازی DNA این روباه پرداخته و سعی کرده اند ژن های خاصی که مسئول این رابطه دوستانه با انسان و رام شدگی هستند را پیدا کنند که موفقیت های خوبی نیز در این زمینه کسب کرده اند. اگر دانشمندان بتوانند ژن های را مشخص کنند- ژن هایی که در هر حیوانی متفاوت خواهد بود- که ۶ ویژگی بیان شده توسط دایاموند را در کنترل دارند و بتوانند دانش را با تکنیک هایی مانند لقاح مصنوعی ترکیب کنند، شاید تمامی موانع بر سر راه اهلی سازی تمامی گونه های جانوری برداشته شوند.

زدر می گوید: «دانستن این که کدام ژن ها رفتارهایی که شما دوست دارید دستکاری کنید را کنترل می کنند آینده اهلی سازی را رقم خواهند زد، چه خوب باشد و چه بد. به محض اینکه به استفاده از روش های ویرایش ژن روی بیاوریم، در نهایت خواهیم توانست تقریباً هر چیزی که بخواهیم را اهلی کنیم». اما تنها به این دلیل می توانیم ضرورتاً بدین معنا نیست که باید چنین کاری بکنیم. اهلی سازی در معنای واقعی می تواند غیرقابل بازگشت باشد و به تغییراتی دائمی و غیرقابل تصور در حیوانات تحت تاثیر قرار گرفته منجر شود که از آن جمله می توان به زاد و ولد افسار گسیخته اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: با گران‌قیمت‌ترین حیوانات خانگی جهان آشنا شوید؛ از طوطی تا سوسک