اقامتگاه های بوم گردی، اقامتگاه هایی هستند که در محیط های طبیعی و بومی با رعایت بالاترین سطح ممکن ضوابط زیست محیطی و به شکلی سازگار با معماری بومی، بافت تاریخی و سیمای طبیعی منطقه تاسیس می‌شوند و ضمن حداکثر تعامل با جامعه محلی و توجه به تنوع اقلیم، زمینه حضور گردشگران را با کیفیتی قابل قبول و تعریف شده فراهم می‌کنند.
این مطلب برای افرادی مناسب است که قصد ساخت اقامتگاه بوم گردی دارند و می‌خواهند با شرح مشخصات و ضوابط ساخت، بهره برداری و درجه بندی این اقامتگاه ها آشنا شوند.
مراحل کسب مجوز اقامتگاه بومگردی به طور کلی به این صورت است که شما باید موافقت اصولی را از کمیسیون بوم گردی در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اخذ کنید که با گرفتن عکس و فیلم و مدارک مربوطه به کمیسیون بوم گردی این سازمان برده می‌شود و در صورت موافقت، به عنوان موافقت اصولی محسوب می شود.
بعد از گرفتن موافقت اصولی تا شش ماه فرصت دارید تا مجوز بهره برداری دریافت کنید. در این مدت لازم است از محل اقامتگاه نقشه، کروکی و طرح توجیحی تهیه کنید و زمانی که همه این موارد تایید شد پروانه ساخت به شما داده می شود.
زمانی که ساختمان آماده بهره برداری شد استعلاماتی از سازمان آتشنشانی، کارشناسان بهداشت و آزمایشات عدم سوء پیشینه و عدم اعتیاد توسط مدیر اقامتگاه انجام می شود و به تایید سازمان میراث فرهنگی می رسد.
در خصوص انجام امور بیمه ای برای اقامتگاه باید بدانید که ساختمان را باید به ازای هر نفر ظرفیت پذیرش اقامتگاه، بیمه جانی و مالی و کارآفرینی کرد تا در صورت هرگونه حادثه افراد بیمه حادثه شده باشند.
سازمان میراث فرهنگی بعد از بهره برداری و تایید آن تسهیلاتی به عنوان وام چهار تا شش درصد به موسس اقامتگاه پرداخت می کند.
شرح مشخصات و ضوابط ساخت، بهره برداری و درجه بندی اقامتگاه های بوم گردی کشور
هدف از تدوین این ضوابط، ساماندهی اقامتگاه های بوم گردی، حفظ و پاسداشت فرهنگ سنتی و بومی، افزایش محصولات گردشگری و ایجاد نوع جدیدی از مقاصد و جاذبه های گردشگری است.
حداقل شرایط لازم برای استاندارد اقامتگاه های بوم گردی
حداقل شرایط لازم برای درجه بندی یک اقامتگاه بوم گردی در یکی از سطوح درجات، دارا بودن سطحی از خدمات و تسهیلات است که باید ضمن سازگاری با معماری بومی و رعایت اصول زیست محیطی، امکان اقامتی ایمن را برای گردشگران فراهم کند.
اقامتگاه های بومی به سه درجه ۳و ۲ ،۱ درجه بندی می شوند. درجه بر مبنای امتیازات مکتسبه در فرایند ارزیابی تخصیص می یابد. در این فرایند موارد در سه حیطه کلی به شرح ذیل مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت:
امور ساختمانی، تجهیزات و خدمات و موارد مربوط به آن ۳۰ % از کل امتیازات
امور نیروی انسانی، ایمنی و بهداشتی و موارد مربوط به آن ۳۰ % از کل امتیازات
امور پایداری، رعایت اصول زیست محیطی و ابعاد فرهنگی و موارد مربوط به آن ۴۰ % از کل امتیازات
رعایت نسبت های تخصیص داده شده در مجموع امتیازات، ضروری است.
ارزیابی امتیازات برای استاندارد اقامتگاه های بوم گردی
در فرایند ارزیابی، امتیازاتی از صفر تا ۱۰ ممکن است به هر یک از موارد ارزیابی تعلق گیرد این امتیازات براساس سطح کیفی و مطلوبیت مورد ارزیابی، تعیین می شوند.
در اقامتگاه های بوم گردی درجه سه حداقل کسب امتیاز ۱ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۲ باشد.
در اقامتگاه های بوم گردی درجه ۲ حداقل کسب امتیاز ۴ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۵ باشد.
در اقامتگاه های بوم گردی درجه ۱ حداقل کسب امتیاز ۷ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۸ باشد.
به آن دسته از اقامتگاه های بوم گردی که تجهیزات و خدماتی بیش از حد ضوابط لازم برای درجه مصوب ارائه می کنند و یا در راستای توسعه پایدار گردشگری اقدامات شاخصی انجام داده اند، می توان طبقه ممتاز اعطا کرد.
رعایت این ضوابط از تاریخ ابلاغ برای طراحی و احداث کلیه اقامتگاه های بوم گردی در سراسر کشور لازم الاجرا است.
اقامتگاه هایی که قبل از تصویب این ضوابط احداث شده اند توسط کمیسیون درجه بندی تعیین درجه خواهند شد.
اخذ موافقت اولیه
درخواست تبدیل و یا ساخت اقامتگاه بوم گردی، قبـل از ارائـه به معاونت برنامه ریزی و سـرمایه گـذاری بـرای اخـذ موافقـت اصولی، باید در کمیته برنامه ریـزی گردشـگری اسـتان مطـرح شود. تشخیص نیاز استان به اقامـتگاه های بـوم گردی بر عهده این کمیـته است که اعضای آن عبارتند از :
معاون گردشگری استان
معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری استان
کارشناس طبیعت گردی استان
یکی از فعالان بخش خصوص با نظر مدیرکل استان
در صورتیکه کمیته برنامه ریزی گردشگری استان، طرح ارائه شده را توجیه پذیر نداند، سازمان تعهدی برای ارائه هرگونه تسهیلات به متقاضی نخواهد داشت، با این وجود، امکان اقدام بعدی متقاضی برای اخذ موافقت اصولی از وی سلب نمی شود.
مدارک و مراحل اخذ موافقت اصولی
ارائه درخواست کتبی توسط متقاضی مبنی بر احداث اقامتگاه های بوم گردی
ارائه فتوکپی اسناد مالکیت زمین ( فتوکپی برابر اصل شده از کلیه صفحات )
ارائه کروکی موقعیت زمین
ارائه گزارش کمیته برنامه ریزی گردشگری استان به کمیته فنی
بررسی و تایید موقعیت زمین و صدور موافقت اصولی توسط معاونت برنامه ریزی و سرمایه گذاری
تبصره ۱: حضور کارشناس طبیعت گردی استان در جلسه کمیته فنی ضروری است.
تبصره ۲: صدور موافقت اصولی برای ساختمان های تاریخی و میراثی به عنوان اقامتگاه بوم گردی منوط به موافقت معاونت میراث فرهنگی و یا سایر معاونتها می باشد. تامین فضاهای فیزیکی و ضروری، مشروط به حفظ ارزشهای تاریخی و معنوی بنا خواهد بود.
یک اقامتگاه بوم گردی می تواند شامل دو یا چند مجموعه اقامتی باشد، به شرطی که این مجموعه ها از مدیریت واحدی برخوردار بوده و ارتباط فیزیکی و دسترسی آسانی میان مجموعه ها وجود داشته باشد.
امکان احداث دو یا چند اقامتگاه بوم گردی با درجات و اهداف فعالیت مختلف در یک محیط مدیریتی واحد وجود دارد، به شرطی که فعالیت هیچ یک از آنها تاثیر منفی بر عملکرد واحدهای دیگر نداشته باشد.
مراحل اخذ پروانه بهره برداری
پس از اتمام فرایند ساخت، متناسب با درجه درخواستی برای واحدها پروانه بهره برداری موقت شش ماهه صادر خواهد شد.
صدور پروانه بهره برداری سه شرح مشخصات و ضوابط ساخت، بهره برداری و درجه بندی اقامتگاه های بوم گردی کشور
مکان و موقعیت اقامتگاه بوم گردی
محل اقامتگاه بوم گردی نباید در نواحی خدماتی، تجاری و مسکونی طرح تفصیلی شهرها باشد.
تبصره ۱: مکان اقامتگاه باید دور از مراکز تولید سروصدا و تاسیساتی نظیر مراکز آموزش نظامی، بیمارستانها، تعمیرگاههای بزرگ، مدارس و پمپ بنزین باشد.
تبصره ۲: خذ موافقت اولیه ارگانهای ذیربط حسب مورد برای ساخت اقامتگاه بوم گردی ضروری است.
– در شرایط خاص و در صورت برخورداری از شاخص های مدنظر و با تائید کمیته برنامه ریزی گردشگری استان، می توان اقامتگاههای بوم گردی را در محیط هایی به غیر از موارد تعیین شده نظیر محله های تاریخی، محوطه های باستان شناسی، مکانهای شاخص در شهرها احداث کرد.
حداقل تعداد واحد اقامتی برای اقامتگاه های بوم گردی برابراست با
در موارد استثنایی و وجود موقعیت و شرایط خاصی که مراتب توسط کارشناس طبیعت گردی بصورت گزارش مستدلی ارائه و مورد قبول کمیته فنی واقع شود ، اعداد ذکر شده قابل تغییرهستند.
منظور از واحد اقامتی، مکانی است که بطور معمول گنجایش چهار نفر را داشته باشد.
در کلیه اقامتگاه های بـوم گـردی بایـد طـرح هـای مشخصـی درخصوص مدیریت و بازیافـت پسـماندها و اسـتفاده بهینـه از پسابها به اجرا درآیند. وجود اقامتگاه های بوم گـردی نبایـد در هیچ شرایطی به آلودگی زیست محیطی بسـتر پیرامـون خـود منتهی شود.
اقامتگاه بوم گردی باید اقدامات مشخص و کارآمدی درخصوص صرفه جویی و استفاده بهینه از منـابع آبـی (نظیـر اسـتفاده از شیرآلات کم مصرف، مدیریت پسابها و …) انجام دهد.
نورپردازی اقامتگاه های بوم گردی باید بـه گونـه ای باشـد کـه ضمن تامین روشنایی مورد نیاز میهمانان، بیشینه صرفه جویی را در مصرف انرژی داشته و کمینه آلودگی را در منطقـه ایجـاد کند.
سیستم گرمایش و سرمایش اقامتگاه های بوم گردی باید ضمن تامین رفاه میهمانان، کمینه تاثیر منفی را بر محیط زیست منطقه داشته باشد. به همین منظور باید کوشش کرد که ضمن رعایت اصـول معمـاری بومی، با بهره بردن از دانش فنی روز، کمترین میزان نشت حرارتـی در اقامتگاه های بوم گردی صورت پذیرد.
تخصیص فضایی مناسب برای پذیرایی از میهمانان
تخصیص فضای تحت عنوان چایخانه
امکان پذیرایی و سرو غذا در اتاق محل اسکان
ایجاد فضایی برای نمایش و فروش صنایع دسـتی و محصـولات محلی
امکان دسترسی به خدمات ارتباطی: در صورت وجود زیرساخت های لازم
امکان استفاده از اینترنت در اتاق محل اقامت
اقدام موثر به منظور پاسداشت و معرفی فرهنگ بومی
اقدام موثر به منظور حفاظت از محیط طبیعی
انجام اقدامات موثر به منظور حفاظت از تنوع زیستی منطقـه و ارائه محصولات گردشگری مبتنی بر اقـدامات صـورت پذیرفتـه در حفاظت از محیط های فرهنگی، طبیعی و تنوع زیستی: اجرای طـرح هـای حفاظـت از تنـوع زیسـتی ماننـد قـرق هـای اختصاصی و ….
اجرای گشت طبیعت گردی با حضـور راهنمایـان مـورد تاًییـد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در منطقه
استفاده از انرژی های نو و تامین بخشی از انرژی موردنیاز از طریق منابع تجدید پذیر
سرویس بهداشتی و حمام
در واحدهای اقامتی درجه سه باید به ازای هر دو واحـد حـداقل یک مجموعه سرویس بهداشتی و حمـام و دسـت کـم سـه چشـمه وجود داشته باشد.
در واحدهای اقامتی درجه دو باید علاوه بر وجود دست کم سه مجموعه سـرویس بهداشـتی، حـداقل یـک سـوم از واحـدها دارای مجموعه سرویس بهداشتی و حمام مستقل باشند.
در واحدهای اقامتی درجه یک تمام واحدها باید دارای سـرویس بهداشتی و حمام مستقل باشند.
رعایت اصول بهداشتی و پـاکیزگی در کلیـه فضـاهای اقامتگـاه های بوم گـردی (اعـم از آشـپزخانه، محـل اسـکان میهمانـان، سرویس های بهداشتی و ….): کلیه کارکنان باید دارای کارت سلامت باشند.
استفاده کلیه کارکنان از پوشاک بومی، ضمن رعایت اصول بهداشتی و ایمنی: فراهم نمـودن فرصـتهایی بـرای پوشـیدن لباسـهای محلـی توسـط گردشگران و شرکت دادن آنها در رویدادهای محلـی مـی توانـد در جذابیت اقامتگاه های بوم گردی موثر باشد.
تخصیص فضایی مناسب برای اقامه نماز
ارائه خوراک و نوشیدنی های بومی و اسـتفاده از سـفره آرایـی بومی با رعایت اصول بهداشتی و رعایت ذائقه گردشگران
ارائه اطلاعات لازم در رابطه با محیط طبیعی و فرهنگی منطقه به روش های گوناگون (بروشور، تابلوی راهنما، عکس، نمایشگاه و …) به گردشگران
شناسایی و ارائه گزارش درخصوص مخاطرات و حوادث مـرتبط
با فعالیت اقامتگاه بوم گردی در منطقه و انجام اقدامات لازم بـه منظور مدیریت حوادث با توجه به قرار گرفتن اینگونه اقامتگـاهها در محیط های طبیعی و عموماً بدور از مراکز امدادی: آشنایی کلیه کارکنان اقامتگاه های بوم گردی با اصول کمکهای اولیه و امداد الزامیست و کارکنان ملزم به اخذ گواهینامه معتبر کمکهای اولیه و امداد از مراجع ذیصلاح هستند.
رعایت قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران و آگاه نمودن گردشگران با هنجارهای جامعه میزبان: ضروریست که مدیریت اقامتگاه های بوم گـردی در هنگـام تبلیـغ، فروش خدمات و اقامت مسـافران، ضـمن بیـان مقـررات بـه نحـوی شایسته و محترمانه، تعامل لازم بـا میهمانـان و همچنـین مقامـات محلی را برقرار کند.
کلیه پرسنل شاغل در اقامتگاه های بوم گردی باید ضمن گذراندن دوره های آموزشی مربوطه، دارای گواهینامه آموزشی معتبر باشند: سرفصل های آموزشی کارکنان اقامتگاه های بـوم گـردی از سـوی اداره کل آموزش معاونت گردشگری تعیین شـده و کلیـه کارکنـان موظف به گذراندن دوره های آموزشـی در موسسـات مـورد تائیـد و اخذ گواهینامه آموزشی خواهند بود.
در سامانه بومگردی بیابوم biaboom.com می توانید لیست اقامتگاههای که دارای مجوز هستند را ببینید. و از بین آنها برای اقامت خود مکانی مناسب انتخاب کنید.