زنان بزرگی که به جرم زن بودن از شهرت محروم شدند

بعضی مورخین معتقدند همسر آلبرت اینشتین نقش زیادی در شکل گیری نظریه ی نسبیت داشت چون او هم یک ریاضیدان بود. اما به دلایلی، نقش او در این کشف بزرگ هرگز در جایی ثبت نشد و حالا هم هیچ راهی هم برای اثبات این حقیقت وجود ندارد. با این حال، موارد دیگری هم از بی عدالتی هایی که در حق زنان شده وجود دارد که در تاریخ ثبت شده است. همسر مارگارت کین، نقاش آمریکایی، خودش را خالق آثار او جا زده بود و به همین خاطر کین مجبور شد از همسرش شکایت کند. یا در موردی دیگر، سوزان جوسلین بل، متخصص اختر فیزیک، هم با آنکه در کشف تپ اخترها نقش داشت اما دهه ها طول کشید تا به خاطر این کار مورد تقدیر و تشویق قرار گیرد.

در ادامه به داستان زندگی زنان خلاق و دانشمندی می پردازیم که دستاوردهایشان دست کم گرفته یا حتی کاملاً نادیده گرفته شد و از آن ها به سرقت رفت.

سیدونی گابریل کولت- نویسنده

کولت در سن بیست سالگی با مرد نویسنده ای که به ویلی مشهور بود، ازدواج کرد. او در عرض هشت سال، چهار رمان نوشت که همگی آن ها با نام همسرش منتشر شدند و ویلی را به شهرت رساندند.

کولت که دیگر نتوانست این شرایط را تحمل کند، از همسرش جدا شد و کار نویسندگی را به طور مستقل از سر گرفت. بزرگ ترین دستاورد حرفه ای کولت ، نامزدی دریافت جایزه ی نوبل در سال ۱۹۴۸ بود. او همچنین اولین زنی بود که به عضویت آکادمی ادبی گون کورت درآمد.

یکی از نمایش های مشهور تئاتر برادوی به نام «جیجی» (Gigi) بر اساس یکی از کتاب های کولت ساخته شده و آدری هپبورن، بازیگر اسطوره ای هالیوود، که در آن زمان هنوز به شهرت نرسیده بود، برای بازی در یکی از نقش های این تئاتر انتخاب شد.

فیلم های متعددی درباره ی داستان زندگی کولت ساخته شده. آخرین آن ها در سال ۲۰۱۸ اکران شد که نقش اصلی آن را کیرا نایتلی، بازیگر مشهور هالیوودی، برعهده داشت. نایلی در مصاحبه ای درباره ی نقش خود گفته بود: «اسکار گرفتن برای نقش کولت اتفاق فوق العاده ایه.»

مارگارت کین- نقاش

مارگرت کین وقتی پی برد همسرش، والتر، آثار او را به نام خودش می فروخت، بسیار خشمگین شد. اما همسرش او را متقاعد کرد که این کار، فروش آثار او و کسب درآمد از آن ها را راحت تر می کرد. یک سال به بحث بر سر این موضوع سپری شد تا آنکه دست آخر مارگارت قبول کرد تا سیزده سال آینده، آثارش به نام همسرش فروخته شوند.

والتر به یکی از مشهورترین و موفق ترین هنرمندان دهه ی ۱۹۶۰ از نظر مالی تبدیل شد. در دوران اوج شهرت والتر، مارگارت گاهی شانزده ساعت از روز را به انجام کار سپری می کرد. همسرش، والتر، او را تهدید کرد که اگر حقیقت را به کسی بگوید او را خواهد کشت.

مارگارت تصمیم گرفت از همسرش جدا شود و از او شکایت کرد. برای اینکه صحت ادعای مارگارت معلوم شود، قاضی دادگاه به او و والتر گفت طی جلسه ی دادگاه یک نقاشی با چشم های درشت رسم کنند. والتر از این کار سرباز زد و ادعا کرد که کتفش درد می کند. اما مارگارت در عرض یک ساعت نقاشی را رسم کرد و پیروز دادگاه شد.

فیلم «چشمان بزرگ» (Big Eyes) تیم برتون بر اساس داستان زندگی مارگارت کین ساخته شده. امی آدامز و کریستوف والتس، نقش های اصلی این فیلم را برعهده داشتند. آدامز به خاطر نقش آفرینی اش در این فیلم برنده ی جایزه ی گلدن گلوب شد.

سوزان جوسلین بل برنل- متخصص اختر فیزیک

سوزان جوسلین بل برنل اولین کسی بود که متوجه فعالیت های غیر معمول اجرام کیهانی ای شد که بعدها تپ اختر نام گرفتند. هفت سال بعد، دو تن از همکاران او، آنتونی هویش و مارتین رایل به خاطر کشف تپ اخترها جایزه ی نوبل دریافت کردند. این در حالی بود که به نقش برنل در این کشف که انقلابی در فیزیک محسوب می شد، حتی اشاره هم نشد.

پنجاه سال از این ماجرا گذشت تا آنکه بالاخره یک جایزه ی ویژه در زمینه ی فیزیک بنیادی به ارزش ۳ میلیون دلار به برنل تعلق گرفت. تا پیش از آن، این جایزه فقط سه بار اعطا شده بود.

لیز مایتنر- فیزیکدان و متخصص پرتوشیمی

لیز مایتنر یکی از اعضای گروهی بود که فرآیند شکافت هسته ای را کشف کرد و شرح داد و قدرت انفجاری آن را پیش بینی کرد. لیز جایزه ی اصلی را دریافت نکرد. جایزه ی نوبل شیمی به اتو هان تعلق گرفت. او و لیز به مدت سی سال در کنار یکدیگر بر روی این موضوع کار کرده بود.

مایتنر از شرکت در برنامه ی ساخت سلاح هسته ای خودداری کرد. متن سنگوشته ی قبر مایتنر، که ایده ی اتو فریش، خواهرزاده ی او بوده، به این شرح است: «لیز مایتنر: فیزیکدانی که هرگز انسانیتش را از دست نداد.»

روزالیند فرانکلین- بیوفیزیکدان

روزالیند فرانکلین و موریس ویلکینز، مدیریت دو گروه تحقیقاتی مختلف را برعهده داشتند که بر روی موضوع دی ان اِی کار می کردند. فرانکلین توانست از رشته های دی ان اِی عکس هایی بگیرد که فرضیه ی هر دو گروه تحقیقاتی را اثبات می کرد و آن ها به طور همزمان مقاله ای در اینباره منتشر کردند.

کشف ساختار دی ان اِی، تنها برای تیم تحقیقاتی موریس ویلکینز جایزه ی نوبل به ارمغان آورد، نه روزالیند فرانکلین. گرچه او پیش از آنکه این جایزه به گروه ویلکینز تعلق گیرد، از دنیا رفته بود، اما تا سال ها نقش او در این کشف مورد توجه قرار نگرفت.

استر لدربرگ- میکروب شناس و متخصص ژنتیک

استر لدربرگ پایه گذار تحقیقات درباره ژنتیک باکتریایی بود. اما تنها اسم همسر اولش، جاشوا لدربرگ، در تاریخ ثبت شده است. جاشوا لدربرگ یک دانشمند شناخته شده بود و همه ی همکاری هایشان را به نام خود تمام کرد.

در سال ۱۹۵۸، جاشوا برنده ی جایزه ی نوبل شد و هرگز به نقش همسرش حتی اشاره ای هم نکرد، نه در سخنرانی اش و نه در ضیافت شام مراسم نوبل. در نهایت، استر و جاشوا از یکدیگر جدا شدند.

بعداز مرگ استر، یکی از اساتید دانشگاه استنفورد اظهار کرد: «…همکاری های خودکفا و مؤثری که در آزمایشگاه جاشوا صورت گرفت… بدون شک، تا حدودی، در نوبل گرفتن او نقش داشت.»

میلوا ماریچ اینشتین- ریاضیدان

مورخین نظر یکسانی درباره ی نقش همسر اول آلبرت اینشتین در شکل گیری نظریه ی نسبیت او ندارند. بعضی معتقدند اینشتین یک نابغه ی بی همتا بود که با زنی تحصیل کرده ازدواج کرد، اما بعضی دیگر هم معتقدند این میلوا ماریچ بود که پایه و اساس کار او را مهیا کرد. در هر صورت، ماریچ یکی از اولین زنان فیزیکدان تاریخ به شمار می رود و متأسفانه به دست فراموشی سپرده شده است.

اینشتین در نامه نگاری هایش با ماریچ، اغلب از عبارت های «کار ما»، «تئوری ما» و «تحقیق ما» استفاده کرده بود. او یک بار گفته بود «همسرمم را لازم دارد چون تمام مسائل ریاضی را برایم حل می کند.»