ترسناک‌ترین دقیقه؛ واکنش‌های جالب دانشمندان و نظامیان به انفجار اولین بمب اتمی جهان

اوپنهایمر گفت: «اکنون من مرگ هستم، نابود کننده دنیاها»!

قبل از انجام آزمایش اولین سلاح هسته ای، دانشمندانی که بمب اتمی را ساخته بودند بر سر این موضوع اختلاف نظر داشتند که آیا انفجار بمب آنقدر قدرتمند است که باعث آتش گرفتن جو و از بین رفتن حیات روی کره زمین خواهد شد یا خیر. رابرت اوپنهایمر، فیزیکدان مشهوری که بعدها به عنوان رهبر تیم ساخت بمب اتمی منصوب شد، آنقدر نگران این موضوع بود که نگرانی خود را با آرتور کامپتون، دیگر دارنده جایزه نوبل، و یکی از اعضای کلیدی تیمش در میان گذاشت. کامپتون سال ها بعد سخنان اوپنهایمر را چنین به یاد آورد: «آخرین فاجعه خواهد بود. بهتر است بردگی نازی ها را بپذیریم تا اینکه باعث پایین کشیده شدن احتمالی پرده نهایی زندگی بشریت شویم!».

اما بعد از اینکه کامپتون احتمال نابود شدن جهان در صورت انفجار را برآورد کرده و یک در ۳ میلیون اعلام کرد، پروژه بسیار سری که بعدها با «پروژه منهتن» (Manhattan Project) از آن یاد شد ادامه یافت. وقتی که دانشمندان اصلی تیم و نظامیان ارشد در بیابانی نزدیک سوکورو، نیومکزیکو برای تماشای اولین انفجار هسته ای در ۱۶ جولای ۱۹۴۵ دور هم جمع شدند همه به شدت عصبی و نگران بودند. هیچ کدام از آن ها مطمئن نبود که چه اتفاقی خواهد افتاد.

السی مک میلان، شرایط و افکار همسرش، ادوین مک میلان، را پیش از انجام این آزمایش هسته ای چنین به یاد می آورد: «می دانستیم که ۳ احتمال وجود دارد. اول اینکه در صورت قدرتمندتر بودن بمب نسبت به انتظاراتمان همه ما منفجر خواهیم شد. دوم اینکه آزمایش دچار مشکل شود که در این صورت نیز در جریان قرار خواهی گرفت. سوم اینکه همانطور که ما امیدواریم با موفقیت همراه باشد که دعا می کنیم بدون از دست دادن جان کسی رخ دهد. در این مورد، با توضیحی قابل باور در مورد صدا و نور شدیدی که در آسمان ظاهر خواهد شد به اطلاع جهانیان خواهد رسید».

ساخت اولین بمب اتمی با نام مستعار «گجت» (Gadget) سه سال زمان برد. روز ۱۵ جولای در ساعت ۱۰ شب به وقت محلی این کلاهک روی یک برج فلزی در فاصله ۸۰۰ متری از سایتی که اوپنهایمر آن را با الهام از شعری نوشته جان دان، نویسنده و شاعر انگلیسی قرن هفدهم، Trinity نامیده بود نصب شد. در ابتدا تیم تحقیقاتی تصمیم گرفته بود که بمب را در ساعت ۴ صبح منفجر کنند اما یک طوفان عبوری باعث تاخیر در انجام آزمایش شده و شمارش معکوس برای انجام آزمایش از ۵:۲۹ همان روز آغاز گردید.

بیشتر بخوانید: ۷ واقعیت ناخوشایند در مورد بمب های هسته ای که خواب را از شما خواهد گرفت

ماروین ویکنینگ، فیزیکدانی که خود از نزدیک و در پناهگاهی در فاصله ۲۰ مایلی همراه با دانشمندان ارشد و فرماندهان نظامی نظاره گر انجام آزمایش بود در این باره چنین می گوید: «شمارش معکوس توسط سم آلیسون انجام شد، اولین بار در زندگی ام که می شنیدم کسی برعکس می شمرد. از عینک جوشکاری جلوی چشم هایمان استفاده کرده و تمامی سطح پوستمان را پوشانده بودیم. وقتی که شمارش معکوس به پایان رسید، شبیه این بود که به یک فلاش عکس دوربین های قدیمی نزدیک شده بودیم». ژنرال توماس اف فارل می گوید که از چگونگی «روشن شدن تمام کشور با نوری سوزان با شدتی چند برابر نور خورشید در وسط روز که طلایی، ارغوانی، بنفش، خاکستری و آبی بود» وحشت زده شده بود. او در ادامه تجربه خود را چنین بازگو می کند: «نور آن هر قله، یخشکاف و برآمدگی رشته کوه های مجاور را با شفافیت و زیبایی که نمی توان توصیف کرد  و برای تصور آن تنها باید خود نظاره گر آن بود روشن ساخت. آن زیبایی بود که شاعران بزرگ در موردش رویاپردازی می کنند اما بسیار ضعیف و ناکافی توصیف می کردند».

در حالی که برخی از زیبایی ترسناک انفجار حیرت زده شده بودند، برخی دیگر از قدرت وحشی آن وحشت زده شدند. ویلیام اسپیندل، عضو گروه ویژه مهندسی در زمان آزمایش اولین بمب اتمی در این باره چنین گفته است: «شوکه کننده ترین و بزرگ ترین انفجاری بود که تا آن زمان دیده بودم. حدود ۱۲ مایل از محل انجام آزمایش فاصله داشتم. قرار بود برای ۱۰ ثانیه ابتدایی چشم هایمان را به خاطر تشعشعات مافوق بنقش ببندیم. برآورد کرده بودم که در فاصله ۱۲ مایلی، انفجاری که با سرعت نور حرکت می کرد حدود یک دقیقه زمان می برد که به ما برسد. ترسناک ترین دقیقه ای بود که تا آن زمان گذرانده بودم. دیدن آن توپ وحشتناک که بزرگ تر و بزرگ تر می شد با آن رنگ های فراوان [با خود گفتم] وقتی که در نهایت به من برسد چه انفجاری خواهد بود؟ خوشبختانه، آنقدر بزرگ نبود و به همین دلیل من هنوز اینجا هستم».

راجر راسموسن، یکی دیگر از اعضای گروه مهندسین ویژه، به یاد می آورد: «روشن ترین نوری که حتی با چشم های بسته نیز آن را می دیدم آمد. انفجار بمب بود اما هیچ صدایی نبود و هیچ سروصدایی و هیچ چیزی برای دیدن تا اینکه افسر ارشد گفت می توانیم سرمان را بالا بیاوریم. بلند شدیم و به گودالی سیاه که در برابرمان قرار داشت خیره شدیم. رنگ زیبای بمب بود، دیدنی بود. رنگ ها در برابر دیدگان ما در هم می لولیدند. نوترون های و اشعه های گاما و تمام اتفاقاتی که در اولین انفجار هنگامی که ما پایین بودیم رخ داده بود. ما آنجا ایستاده بودیم و با حیرت و دهان های باز نگاه می کردیم».

تنها نمای ابر قارچی که در برابر چشمان آن ها بالا می رفت نبود که نظاره کنندگان را تحت تاثیر قرار داده بود، بلکه بیش از همه این موضوع آن ها را تکان می داد که فهمیده بودند سلاحی بسیار قوی تر و مرگبارتر از هر سلاح دیگری در تاریخ ساخته اند. وقتی از اوپنهایمر خواسته شد نظر خود را پس از موفقیت بودن آزمایش اولین بمب اتمی عنوان کند چنین گفت: «اکنون من مرگ شده ام، نابود کننده دنیاها».

بیشتر بخوانید: B61-12: قوی ترین و خطرناک ترین بمب هسته ای که تاکنون ایالات متحده ساخته است