وقتی هدف عکاس به تصویر کشیدن مردم و صحنه‌هایی از زندگی روزمره مردم باشد، یعنی وارد مقوله عکاسی خیابانی شده. شاخه‌ای از عکاسی که بعضا با شوخ طبعی یا لحنی طعنه‌آمیز پیام‌های سیاسی یا اجتماعی را نیز منتقل می‌کند و آیینه‌ای است در برابر مردم.
با اینکه عکاسی خیابانی را شاخه‌ای از عکاسی مستند می‌دانند اما این دو با هم فرق دارند. نقطه عطف عکاسی خیابانی در تاریخ، سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۰ میلادی بود و مشهورترین عکاسان خیابانی جهان نیز اغلب در آن دوره زمانی ظهور کردند.
بر همین مبنا برای آشنایی با مشهورترین عکاسان خیابانی دنیا از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای این مطلب با روزیاتو همراه باشید.
۱- هانری کارتیه-برسون ( Henri Cartier-Bresson)
آنری کارتیه-برسون (۲۲ اوت سال ۱۹۰۸ تا ۳ اوت ۲۰۰۴) یک عکاس فرانسوی بود که لقب «پدر عکس بی‌هوا» را به خود اختصاص داده‌است.
کارتیه برسون جزو اولین هنرمندانی بود که از دوربین ۳۵ میلی‌متری لایکا استفاده می‌کرد. در آن زمان تقریبا همه عکاسان جهان از فرمت‌های بزرگ‌تر دوربین برای خلق آثارشان بهره می‌گرفتند.
کارتیه برسون در ابداع و گسترش فوتوژورنالیسم، عکاسی لحظه‌ای و عکاسی خیابانی نقش بسیار مهمی داشت. به طوری که توانایی منحصربه‌فردش در ثبت لحظه‌ها او را به عنوان یک شخص افسانه‌ای در میان فتوژورنالیست‌های همدوره‌اش مطرح کرد. عکس‌های کارتیه برسون چندین دهه در معتبرترین مجله‌های دنیا مورد استفاده قرار می‌گرفت.
جالب است بدانید یکی از بنیانگذاران «مگنوم» که امروزه یکی از معتبرترین آژانس‌های بین‌المللی عکس در جهان بشمار می‌رود، هانری کارتیه-برسون بوده است.
عکس‌های کارتیه برسون بیشتر واقع گرایانه بود تا انتزاعی زیرا او سعی در انتقال افکار و احساساتش داشت و هر کدام از عکس‌هایش به تنهایی توانایی بازگو کردن یک داستان را داشتند. با اینکه برخی منتقدان، برسون را چیزی فراتر از یک شکارچی لحظات نمی‌دانند اما باید اذعان داشت نگرش ژرف به احساسات و ویژگی‌های انسان و نشان دادن آن در قاب تصویر چیزی نیست که به صورت تصادفی صورت بگیرد و بدون شک، هنر و دانشی والا پشت آن نهفته است.
کتاب اول برسون افکارش را بخوبی نمایان می‌سازد. «لحظه قطعی» نام اولین کتاب برسون است که عقایدش را بخوبی نمایان می‌سازد. چکیده کتاب به زبان خود برسون جمله زیر است:
«شناخت لحظه‌ای اهمیت یک رویداد در کسری از ثانیه و همین‌طور پیدا کردن فرم و ترکیب دقیقی که روح آن رویداد را به نحو مناسب بیان کند.»
کارتبه برسون در سن ۹۵ سالگی در خانه‌اش در استان پرووانس درگذشت و فرانکفورتر راندشو نوشت: «چشم قرن بسته شد».
۲- سائول لایتر (Saul Leiter)
سائول لایتر (۳ دسامبر ۱۹۲۳ – ۲۶ نوامبر ۲۰۱۳) عکاس و نقاش معروف آمریکایی بود. این مساله به ما کمک می‌کند تا درک کنیم آثار این هنرمند تا چه اندازه منحصربه‌فرد و جذاب است و او قادر بوده سوژه را با ترکیب‌بندی منحصربه‌فرد و استفاده هوشمندانه از رنگ در قاب دوربین ثبت کند.
کارهای اولیه او در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ میلادی نقش بسیار مهمی در توسعه عکاسی داشت و باعث شناخته‌شدن مدرسه عکاسی نیویورک شد.
لایتر یکی از عکاسان دیده نشده تاریخ عکاسی آمریکاست که در زمانه‌ی خودش بسیار خاموش ماند و پس از مرگش هم با وجود عکس‌های بی نظیر، چندان مشهور نشد. اما این هنرمند ترجیح می‌داد به شیوه خودش عکاسی کند و به قوانین عکاسی خیابانی یعنی دقت و سرعت اعتنایی نداشت. عکس‌های او سبک هنری منحصربه‌فردی داشتند که اشکال انتزاعی آنها همچون نقاشی بود.
انتخاب قاب‌های عمودی، حضور هوشمندانه‌ی رنگ، ترکیب‌بندی انتزاعی و شکار لحظه‌های خیابانی هنر اصلی سائول لایتر بود.
فردی به نام W. Eugene Smith لایتر را به پیگیری هنر عکاسی ترغیب کرد. لایتر با عکس‌های سیاه و سفید کارش را آغاز کرد و بعد خیلی سریع به عکاسی رنگی روی آورد. در عرصه عکاسی رنگی نیز به یکی از پیشگامان تاریخ بدل گشت.
عمده عکس‌های او در ایست‌ویلج، محله‌ای که ساکن آن بود مربوط است. سائول لایتر را می‌توان یکی از الگوهای معروف برای عکاسی خیابانی بشمار آورد.
۳- رابرو دوانو (Robert Doisneau)
رابرو دوانو (۱۴ آوریل ۱۹۱۲ تا ۱ آوریل ۱۹۹۴) یک عکاس خیابانی فرانسوی بود. او در دهه ۱۹۳۰ میلادی از خیابان‌های پاریس عکاسی کرده. او یکی از پیشگامان عکاسی اومانیست (وابسته به انسان‌گرایی) است که عکس‌هایش گاهی با شوخ‌طبعی نیز همراه بوده.
رابرو دوانو یکی از معروفترین و تاثیرگزارترین عکاسان قرن بیستم است و به همراه کارتیه-برسون از پیشگامان فوتوژورنالیسم به‌شمار می‌آید. آثار دوانو روی بسیاری از عکاسان و کارگردانان فیلم تاثیر گذاشته است. به طور کلی آثار او حس متمایزی از شوخ‌طبعی و همدلی عمیقی برای سوژه‌هایش را دربردارد.
۴- ویویان مایر (Vivian Maier)
ویوین مایر (۱ فوریه ۱۹۲۶–۲۱ آوریل ۲۰۰۹) به تیتر رسانه‌های جهان تبدیل شد وقتی که پس از مرگش به طور تصادفی آثارش کشف شد!
۲۰۰ هزار نگاتیو از عکس‌های مایر در چمدانی پیدا شد که یک عکاس آن را از یک مزایده خریداری کرده بود. پس از انتشار عکس‌های مایر در فضای اینترنت، کمتر علاقه‌مند به عکاسی در جهان بود که کارهایش را تحسین نکند.
مایر را می‌توان یکی از عکاسان خیابانی موفق دانست که علاقه و استعدادش را برای هیچ‌کسی بازگو نکرد و تا پایان عمر از آن سخن نگفت. ویون مایر در اصل یک پرستار بچه بود که عکاسی را در اوقات فراغت خود پیگیری می‌کرد. عکس‌های به جا مانده از او اغلب از مردم و معماری شهرهای نیویورک، شیکاگو و لس آنجلس است.
زندگی و آثار هنری مایر سوژه فیلم مستندی با عنوان «در جستجوی ویوین مایر» شد که نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم مستند از هشتاد و هفتمین دوره جوایز اسکار شد.
ویویان مایر یکی از زنان موفق در حوزه عکاسی خیابانی بشمار می‌رود.
۵- آندره کرتس (André Kertész)
آندره کرتس (۲ جولای ۱۸۹۴ تا ۲۸ سپتامبر ۱۹۸۵) یک عکاس اهل مجارستان بود. او ترکیب‌بندی‌های آوانگاردی را در عکس‌هایشان به نمایش گذاشت که تا قبل از کارهایش در جهان مشاهده نشده بود.
در اوایل کارهای عکاسی کرتس، با زاویه دوربین غیر معمول خود عکس‌های خیابانی بسیار قدرتمندی به ثبت رساند. آثار و کارهای ارزشمند کرتس او را از مجارستان به فرانسه و سپس به آمریکا رساند.
او در زمان حیات خود هرگز آنطور که باید مورد توجه و تحسین قرار نگرفت اما در حال حاضر آندره کرتس را به عنوان یکی از پیشگامان فوتوژونالیست می‌دانند.
در جنگ جهانی اول کرتس مجروح شد و در حدود یکسال دوران نقاهت وی طول کشید. در این مدت او از بیماران و مجروحین بیمارستان عکاسی می‌کرد. در یکی از عکس‌هایش در حالیکه او بر روی پله های استخری نشسته بود از فردی که در داخل آب بود عکسی گرفت که نوآورانه بود و در آن سال‌ها تاثیر زیادی بر آثار سایر هنرمندان برجای گذاشت.
جالب است بدانید کارتیه برسون گفته بود کرتس «منبع الهام شاعرانه» او در عکاسی خیابانی بوده است.
کرتس در سال ۱۹۲۸ اولین دوربین لایکای خود را خریداری کرد که مناسب عکاسی خیابانی بود. این هنرمند تعداد زیادی از زیباترین آثار خود را در پاریس ثبت کرد. کرتس همیشه بدنبال جزئیات پیش‌بینی نشده و لحظات گذرا بود.
از دیگر عکاسان تاثیر گذار و حرفه‌ای عکاسی خیابانی می‌توان به هنرمندان زیر اشاره کرد:
۶- رابرت فرانک (Robert Frank)
متولد نهم نوامبر ۱۹۲۴ عکاس و مدیر فیلم‌برداری اهل آمریکا است.
۷- براسایی (Brassaï)
نهم سپتامبر ۱۸۹۹ تا ۸ جولای ۱۹۸۴، عکاس مجارستانی‌الاصل اهل فرانسه بود که در قرن بیستم به شهرت جهانی دست یافت. جالب است بدانید پیکاسو آثار براسایی را به معدن طلا تشبیه کرده بود. میلر نیز گفته بود که چشم او از زیبایی و فساد نمی‌گذرد و او را چشم پاریس نامیده بود.
۸- الیوت ارویت (Elliott Erwitt)
بیست‌وششم جولای ۱۹۲۸، عکاس اهل فرانسه است که استعداد درخشانی در شکار صحنه‌های جذاب دارد و شوخ‌طبعی‌اش را می‌توان در اغلب عکس‌هایش دید.
۹- واکر ایوانز (Walker Evans)
واکر ایوانز (۳ نوامبر ۱۹۰۳ تا ۱۰ آوریل ۱۹۷۵) عکاس اهل آمریکا و از دیگر فوتوژورنالیست‌های مشهور جهان است.
۱۰- دیان آربس (Diane Arbus)
دیان آربس (۱۴ مارس ۱۹۲۳ – ۲۶ ژوئیه ۱۹۷۱) یک عکاس آوانگارد آمریکایی بود که اغلب، عکس‌هایش را به صورت سیاه و سفید می‌گرفت. دیان آربس بیشتر از آدم‌های منحرف و حاشیه‌ای که زندگی نسبتا سختی داشتند عکس می‌گرفت. آدم‌های عکس‌های او بیشتر کوتوله‌ها، آدم‌های عظیم‌الجثه، فراجنسیتی‌ها یا افرادی که طبیعی به نظر نمی‌رسیدند، بود. دایان آربس در وان حمام و به وسیله تیغ اصلاح به زندگی خود پایان داد.
عکاسی خیابانی با علاقه‌اش به خصوصیات منحصر به فرد زندگی روزمره، همواره سریع و آزادانه با مفاهیم واقعیت بازی کرده است. بازیگوشی و پتانسیلِ جدا کردن موضوعات از متن و همنشین کردن عناصر نامرتبط، در خون عکاسی خیابانی است.
Awesome