اگر متوجه شده اید مدفوع تان رنگ غیر معمولی پیدا کرده، باید بدانید که این تغییر رنگ بی معنی نیست. در اغلب موارد، عامل اصلی اندک تغییراتی که در رنگ مدفوع رخ می دهد، رژیم غذایی است. ما هر روز و هر وعده، یک غذای یکسان نمی خوریم، بنابراین چنین تغییراتی طبیعی است. اما گاهی هم تغییر رنگ مدفوع می تواند نشانه ی وجود مشکلی خفیف در بدن باشد. در موارد نادر، این تغییرات از وجود مشکلاتی جدی در دستگاه گوارش خبر می دهد. اگر تغییر رنگ مدفوع تان نگران تان کرده، حتماً به پزشک مراجعه کنید. در ادامه می خواهیم ببینیم رنگ مدفوع چه نکاتی را در مورد سلامتی ما آشکار می کند.
رنگ طبیعی مدفوع
مدفوع به طور طبیعی رنگی قهوه ای دارد. مواد غذایی ای که می خورید و مقدار زردآب موجود در مدفوع، رنگ آن را می سازند.
زردآب مایعی است که توسط کبد برای هضم چربی ها تولید می شود. این مایع در ابتدا به رنگ سبز مایل به زرد است. اما رنگدانه هایی که به زردآب رنگ می دهند، طی پیشروی در دستگاه گوارش، دستخوش تغییراتی شیمیایی می شوند و رنگ دیگری پیدا می کنند.
مدفوع سبز
در اغلب موارد، سبز یا مایل به سبز شدن رنگ مدفوع اتفاقی طبیعی است. برخی عواملی که باعث این تغییر رنگ می شوند عبارتند از:
مصرف سبزیجات سبز رنگ، مثل اسفناج یا کلم کیل
مصرف مواد غذایی حاوی رنگ مصنوعی سبز، مثل نوشیدنی ها یا بستنی های صنعتی
مصرف مکمل های آهن
اما اگر رنگ اسهال سبز باشد، ممکن است علت آن رنگ مواد غذایی مصرفی نباشد. احتمالاً غذایی که خورده اید آنقدر سریع از دستگاه گوارش شما عبور کرده که زردآب که کار آن هضم چربی ها است، فرصت تغییر رنگ پیدا نکرده.
مدفوع زرد
این رنگ هم در بسیاری از موارد طبیعی محسوب می شود. زردی مدفوع در نوزادان رایج است، به ویژه آن هایی که از شیر مادر تغذیه می کنند. اما اگر رنگ مدفوع زرد و در عین حال، خود مدفوع حالتی روغنی داشته و بوی بسیار بدی داشته باشد، ممکن است چربی بسیار زیادی در آن وجود داشته باشد. این مسأله می تواند نشانه ی ان باشد که بدن شما مواد غذایی را به درستی هضم نمی کند.
برای مثال، اگر به بیماری سلیاک مبتلا باشید، بدن شما نمی تواند ماده ی گلوتن را مدیریت کند، نوعی پروتئین که در گندم، جو و گندم سیاه (دانه چاودار) وجود دارد. اگر به این بیماری دچار باشید و مواد غذایی ای، مثل بسیاری از نان ها، پاستاها و شیرینی ها رو مصرف کنید که حاوی گلوتن هستند، عملکرد روده هایتان آنطور که باید نخواهد بود.
زرد، روغنی و بدبو بودن مدفوع ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشد. اگر اغلب با این مشکل مواجه هستید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
مدفوع سفید یا روشن
داروهای ضد اسهالی مانند بیسموت ساب سالیسیلات (کائوپکتات و پپتو بیسمول) گاهی می تواند به مدفوع رنگی روشن یا رُسی دهد. باریوم هم همین تأثیر را دارد، یعنی همان مایع گچی رنگی که قبل از گرفتن عکس های ایکس ری از قسمت فوقانی مجرای گوارش می نوشند.
یک دلیل جدی تر این مسأله کمبود زردآب در مدفوع است (همانطور که گفته شد مدفوع، رنگ قهوه ای اش را از زردآب می گیرد). زردآب در کبد تولید، در کیسه صفرا ذخیره و به درون روده کوچک ریخته می شود تا به هضم مواد غذایی کمک کند. اگر به اندازه کافی زردآب وجود نداشته باشد تا مدفوع رنگ قهوه ای معمولش را پیدا کند، این مسأله می تواند از وجود مشکلی در بدن حکایت داشته باشد.
بیماری های کبدی مثل هپاتیت می تواند جلوی راه پیدا کردن زردآب به فضولات بدن را بگیرد. بروز انسداد در مجراهایی که زردآب را انتقال می دهند هم می تواند چنین نتیجه ای داشته باشد. علت این انسداد می تواند موارد زیر باشد:
سنگ صفرا
تومور
یک بیماری مادرزادی بهن ام آترزی صفراوی (انسداد مجرای صفراوی)
مدفوع سیاه
مدفوع نوزادان در چند روز ابتدایی بعد از به دنیا آمدن شان به رنگ سیاه است. جز این، علت سیاه بودن رنگ مدفوع می تواند خوردن چیزی به رنگ بسیار تیره یا مصرف دارو یا مکملی باشد که باعث سیاه شدن مدفوع می شود. اما این رنگ مدفوع می تواند نشانه ی مشکل جدی تری هم مثل خونریزی در قسمت فوقانی مجرای گوارشی باشد.
مواد غذایی، داروها و مکمل هایی که مدفوع را به رنگ سیاه درمی آورند عبارتند از:
مکمل های آهن
بیسموت ساب سالیسیلات (کائوپکتات و پپتو بیسمول)
بلوبری
اگر مدفوع شکلی قیر مانند داشته باشد، این مسأله اغلب نشانه ی خونریزی در مجرای گوارشی است. برخی علل این خونریزی عبارتند از:
زخم معده
زخم شدن مری بر اثر رفلاکس اسید معده
تومورهای غیر سرطانی
سرطان
اگر فکر می کنید که علت سیاه بودن رنگ مدفوع تان، مواد غذایی ای که خورده اید نبوده، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
مدفوع قرمز یا مایل به قرمز
اگر متوجه شدید رنگ مدفوع تان قرمز یا مایل به قرمز شده، فوراً نگران نشوید. ابتدا از خودتان بپرسید اخیراً ماده ی غذایی قرمز رنگی خورده اید یا نه. لبو، ژله، سوپ گوجه فرنگی و نوشیدنی های قرمز رنگ می توانند رنگ مدفوع را تغییر دهند.
اگر فکر می کنید رژیم غذایی تان علت تغییر رنگ مدفوع تان نبوده، ممکن است قرمزی مدفوع تان از خون باشد. اگر رنگ آن قرمز روشن باشد، این خون احتمالاً از قسمت تحتانی مجرای گوارشی وارد مدفوع شما شده. عمده دلایل این خونریزی عبارتند از:
تومورهای غیر سرطانی
سرطان
التهاب روده بزرگ، که به آن کولیت گفته می شود
زوائدی به نام پولیپ در روده بزرگ
بیماری ای که بر اثر رشد کیسه هایی کوچک در روده بزرگ به وجود می آید، به آن بیماری دیورتیکولی گفته می شود
هموروئید
اگر احتمال می دهید رنگ قرمز مدفوع تان به خاطر مواد غذایی ای که خورده اید نبوده، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
بدون نظر