نیروی دریایی روسیه اولین نیرو در جهان در زمینه استفاده از سیستم های نظامی هایپرسونیک خواهد بود که برتری استراتژیک قابل توجهی را به این نیرو در مقایسه با دیگر نیروهای دریایی جهان خواهد داد. این بخش از نیروهای مسلح روسیه موشک های جدید زیرکان (Zircon) خود را سال آینده آزمایش خواهد کرد، موشکی که به ادعای روس ها می تواند با سرعت بیش از ۶.۰۰۰ مایل بر ساعت (بیش از ۹.۶۰۰ کیلومتر بر ساعت) پرواز کند. منابع روسی ادعا می کنند که ارتفاع این موشک به ۱۰۰.۰۰۰ تا ۱۳۰.۰۰۰ پا رسیده و پس از رسیدن به حداکثر ارتفاع، با شیرجه ای کوتاه به طور مستقیم روی هدفش فرود آید. بدین ترتیب این موشک قادر خواهد بود صد مایل را در کمتر از یک دقیقه طی کند.
رادارهای قدرتمند SPY-1 که روی ناوها و ناوشکن های ایالات متحده قرار دارد می تواند کلاهک های جنگی را در فاصله ۱۹۲ مایلی (حدود ۳۱۰ کیلومتری) شناسایی کنند. بدین ترتیب ناوگروه های تهاجمی ایالات متحده برای شناسایی، رهگیری و ساقط کرده موشک های زیرکان کمتر از دو دقیقه وقت دارند. علاوه بر این، در صورتی که زیرکان با شیرجه ای سریع پایین آمده و مانند دیگر موشک های کروز در ارتفاعی پایین به پرواز درآید، بسیاری از سیستم های راداری دریایی در برابر آن شانسی نخواهند داشت. اگر تصور کنیم زیرکان در ارتفاع ۲۰۰ فوتی (کمی بیش از ۶۰ متر) پرواز کند، ارتفاعی که در میان موشک های کروز معمول است، یک کشتی جنگی تنها می تواند در فاصله ۳۴ مایلی (حدود ۵۵ کیلومتری) آن را شناسایی کند.
در این سناریو، سیستم های دفاعی کشتی های جنگی ایالات متحده کمتر از ۲۰ ثانیه برای ساقط کردن موشک زیرکان فرصت خواهند داشت. این زمان به هیچ عنوان برای پردازش اطلاعات و تصمیم گیری توسط فرمانده یک کشتی کافی نیست، چه برسد به اینکه موشکی آماده شلیک شده و موشک هایپرسونیک مهاجم را قبل از برخورد با کشتی ساقط نماید. با این وجود مدافعان نیز می توانند با ترفندهایی، در مقابل این موشک های فوق سریع کمی زمان بخرند. یکی از این ترفندها، قرار دادن رادارها در ارتفاعات بالاتر است که باعث می شود بتوان موشک زیرکان را در فاصله ای دورتر شناسایی کرد. یکی دیگر از گزینه ها خودکار کردن سیستم های دفاعی کشتی هاست.
در این روش بدون دخالت انسانی، از هوش مصنوعی برای واکنش نشان دادن به حملات ناگهانی استفاده می شود که البته گزینه پرخطری است به خصوص زمانی که در منطقه کشتی های غیرجنگی و هواپیماهای مسافربری وجود داشته باشند. موشک زیرکان ظاهراً به هر دو نوع کلاهک های هسته ای و متعارف مجهز خواهد بود که نوع هسته ای آن برای هدف قرار دادن ناوگان های دریایی دشمن بسیار موثر به نظر می رسد. با این وجود هدایت موشک هایی با سرعت ۸ ماخ بسیار دشوار است و یک موشک زیرکان با کلاهک متعارف که یک کشتی در حال حرکت را هدف قرار گرفته ممکن است در برخورد با آن شکست بخورد. یکی از روش های حل این مشکل مجهز کردن آن به کلاهک هسته ای است. در طول دوران جنگ سرد، موشک های ضد کشتی اتحاد جماهیر شوروی توانایی حمل کلاهک هسته ای را داشتند که آن ها را قادر می ساخت با تنها یک خطا ناوهای هواپیمابر آمریکایی را هدف قرار دهند.
از موشک فوق سریع زیرکان می توان برای حملاتی بسیار سریع بر علیه اهدافی روی زمین یا ناوگروه های دریایی دشمن، مانند ناوهای هواپیمابر ایالات متحده، و نابودی آن ها در کسری از دقیقه استفاده کرد. به عبارت دیگر چنین موشکی با این سرعت بهتر روسیه را برای حمله به اهداف دارای حساسیت زمانی توانمند ساخته و شانس در امان ماندن از رهگیری توسط سیستم های مدرن دفاع هوایی را برای این موشک افزایش خواهد داد. بر اساس اعلام مقامات رسمی روسیه، آزمایش این موشک سال آینده و با استفاده از زیردریایی صورت خواهد گرفت. این تست نظامی شامل شلیک یک موشک زیرکان از جدیدترین زیردریایی هسته ای روسی K-561 Kazan با قابلیت حمل موشک های کروز خواهد بود که از قبل به موشک های ساب‌سونیک و سوپرسونیک مجهز شده است.
اگر چه دولت ایالات متحده نیز در زمینه ساخت موشک های سوپرسونیک تحقیقات و پیشرفت هایی داشته اما تاکنون موفق به تولید و آزمایش موشکی مشابه زیرکان روس ها نشده است. برای درک برتری قابل توجه این موشک روسی با سرعت ۸ ماخ (۸ برابر سرعت صوت) باید بدانید که سرعت موشک کروز تاماهاک که در اختیار نیروهای دریایی ایالات متحده و بریتانیاست در حدود ۰.۷۵ ماخ است که کمتر از سرعت صوت بوده و موشک هایپرسونیک به شمار نمی آید. این موشک جدید در واقع بخشی از پیشرفت های اخیر روسیه در زمینه زیردریایی های با قابلیت حمل موشک های کروز است. در اغلب سال های دوران جنگ سرد، تمرکز موشک هایی که توسط زیردریایی های اتحاد جماهیر شوروی حمل می شد بر حمله به کشتی ها در دریا و بخصوص ناوگان مخوف ناوهای هواپیمابر ایالات متحده بود.
تنها پس از وقوع جنگ داخلی و نیابتی در سوریه بود که روس ها به استفاده از موشک های کروز زیردریایی-پرتاب به همان روش آمریکایی ها در مورد موشک های تاماهاک روی آوردند: به عنوان یک سلاح تهاجمی برد بلند. اغلب موشک های کروزی که توسط زیردریایی های روسی به سمت اهداف گروه های مخالف دولت سوریه شلیک شده، موشک های ساب‌سونیک (سرعتی کمتر از سرعت صوت) از نوع Kalibr بوده که از زیردریایی های کوچکتر دیزلی-الکتریکی Kilo شلیک شده اند. این موشک ها هنوز هم در زیردریایی هایی که در پایگاه های دریایی نزدیک سوریه مستقر هستند وجود دارد. این زیردریایی ها سپس وارد دریای مدیترانه شده، به سطح آب آمده و موشک هایشان را به سمت اهدافشان در مناطق تحت کنترل مخالفان شلیک می کردند. این حملات اگر چه جزئی بود اما تاثیر قابل توجهی در ترغیب برخی کشورها به خرید موشک های روسی داشت.
بدین ترتیب بود که برخی کشورها مانند الجزایر، چین، ویتنام و هند به خریداران موشک های کروز روسی Kalibr تبدیل شدند. با این وجود، موشک زیرکان برتری های قابل توجهی به موشک های Kalibr دارد. روسیه قصد دارد از این موشک در ۸ فروند زیردریایی هسته ای کلاس Kazan استفاده کند و در آینده نیز زیردریایی های دیگری برای حمل این موشک کروز بسیار سریع و برد بلند ساخته خواهند شد. بررسی های کارشناسان نشان می دهد که نیروی دریایی روسیه تا سال ۲۰۳۰ دستکم ۸ زیردریایی و تا سال ۲۰۴۰ نیز ۱۷ زیردریایی جدید را به این موشک مجهز خواهد کرد. با این وجود، موشک زیرکان تنها موشک استراتژیکی نیست که روس ها در سال های اخیر توسعه داده اند. روسیه، همچنین، در حال توسعه موشک های کروز هسته ای Burevestnik با بردی ظاهراً نامحدود و اژدر فوق قدرتمند و هسته ای پوسایدون نیز هست.
ایالات متحده برای مقابله با موشک های کروز ساب‌سونیک کم ارتفاع روسیه به توسعه و استقرار سیستم های دفاع موشکی JLENS پرداخته که سیستمی زمینی برای مقابله با موشک های کروز است. این سیستم از دو بالن مجهز به رادار تشکیل شده که در فاصله ۱۰.۰۰۰ پایی در ساحل شرقی این کشور نصب شده و مراقبت موشک های کروز با ارتفاع پروازی پایین است. با این وجود مشخص نیست که گزینه آمریکایی ها برای مقابله با موشک های کروز سوپرسونیکی مانند زیرکان چیست و چه می تواند باشد.
بدون نظر