از پیش از ورود به کاخ سفید و در همان دوران رقابت های انتخاباتی، کاملاً مشخص بود که دونالد ترامپ رییس جمهوری جنجالی خواهد شد. اکنون نزدیک به سه سال از ریاست جمهوری او می گذرد و در این سه سال هیچگاه کاخ سفید او برای حتی لحظه ای از جنجال، اخراج و افشاگری خالی نبوده است. از همان سال دوم ریاست جمهوری بود که زمزمه هایی مبنی بر تلاش های دموکرات ها برای استیضاح او به خاطر زیر پا گذاشتن پروتکل های ریاست جمهوری در ایالات متحده و همچنین سوء استفاده از جایگاه خود به گوش می رسید هر چند چندان جدی گرفته نمی شد. اگر چه طرفداران آقای ترامپ و جمهوری خواهان اکثریت سنا را در اختیار دارند اما اوضاع در مجلس نمایندگان چندان اوضاع بر وفق مراد نیست زیرا اکثریت آنجا در دست دموکرات ها و مخالفان دونالد ترامپ بوده و رهبری آن ها و سخنگوی آن نیز یکی از سرسخت ترین مخالفان او یعنی نانسی پلوسی است.
در روزهای اخیر جنجال آفرینی دیگری از دونالد ترامپ باعث شده که شانس دموکرات ها برای استیضاح دونالد ترامپ بیش از هر زمان دیگری باشد به طوری که نانسی پلوسی، روز سه شنبه اعلام کرد که مجلس نمایندگان به طور رسمی درخواست استیضاح دونالد ترامپ را ارائه خواهد داد و «هیچ کس بالاتر از قانون نیست» و بدین ترتیب درگیری های حزبی و فشار کنگره روی شخص رییس جمهور به بالاترین حد ممکن خود در یک سال مانده تا انتخابات ریاست جمهوری برسد. اما ماجرایی که ترامپ را در خطری تا به این اندازه بی سابقه برای استیضاح شدن قرار می دهد چیست؟
جدی شدن استیضاح رییس جمهور ایالات متحده پس از آن بود که گزارش هایی مبنی بر سوء استفاده دونالد ترامپ از جایگاهش و کمک خواستن از یک دولت خارجی برای تضعیف رقیب اصلی دموکراتش در انتخابات آتی، جو بایدن، منتشر شد. ظاهراً وی در یک تماس تلفنی با ولادیمیر زیلنسکی، رییس جمهور تازه به قدرت رسیده اوکراین، از او خواسته بود که در تحقیق در مورد شخص آقای بایدن و به خصوص پسرش، هانتر، به او کمک کرده و در مقابل قول مساعدت هایی در زمینه کمک های نظامی به وی داده بود.
در روزهای پیش از این تماس تلفنی، ترامپ به مشاوران خود دستور داده بود که انتقال ۴۰۰ میلیون دلار کمک نظامی به اوکراین را به حالت تعلیق درآوردند، اقدامی که به نظر بسیاری به عنوان یک اهرم فشار برای بدست آوردن اطلاعاتی از بایدن ها از اوکراینی ها به کار گرفته شده است. دونالد ترامپ این ادعاها را رد کرده اما معلق کردن انتقال کمک مالی مذکور به اوکراین را تایید کرده است. وکلای دونالد ترامپ و مشاوران او نیز علیه این افشاگری که ظاهراً از درون کاخ سفید صورت گرفته شکایت کرده و گفته می شود که قرار است متن تماس تلفنی او با رییس جمهور اوکراین را امروز (چهارشنبه) منتشر کنند که در هنگام نوشتن این مطلب هنوز اتفاق نیفتاده است. اما استیضاح رییس جمهور ایالات متحده چگونه است و چه عواقبی دارد و آیا تاکنون سابقه داشته یا خیر؟
استیضاح در سیستم سیاسی ایالات متحده چگونه است؟
بنیانگذاران ایالات متحده قانون استیضاح را به عنوان گزینه های برای خلع رییس جمهور توسط کنگره در قانون اساسی این کشور قرار دادند. قانون استیضاح رییس جمهور یکی از جنجالی ترین موضوعاتی بود که در سال ۱۷۸۷ در فیلادلفیا بر سر آن تصمیم گیری شد. در نهایت توافق شد در صورت که کنگره رییس جمهور کشور را در مواردی مانند «خیانت، رشوه دادن یا گرفتن و دیگر جرم های بزرگ و تخطی از قانون» گناهکار بداند می تواند او را از ریاست جمهوری خلع نماید. تنها ارگانی که می تواند دستور استیضاح رییس جمهور را بدهد، کمیته قضایی مجلس نمایندگان این کشور است. اگر مجلس نمایندگان و به طور ویژه کمیته قضایی آن درخواست استیضاح رییس جمهور را تایید نماید، رییس جمهور در سنای آمریکا باید استیضاح شده و پاسخگوی سوالات در زمینه تخطی یا تخطی هایش از قانون باشد.
در چه موضوعاتی می توان رییس جمهور را استیضاح کرد و استیضاح در سیستم قضایی چگونه انجام می گیرد؟
بر اساس قانون اساسی ایالات متحده، رییس جمهور، معاون وی و تمام «کارکنان اداری کاخ سفید» را می توان به دلیل «خیانت، رشوه یا دیگر جنایات بزرگ و تخطی از قانون» از مقام خود خلع کرد. برای شروع استیضاح، یکی از اعضای مجلس نمایندگان می تواند درخواست استیضاح را ارائه دهد یا تمام نمایندگان رأی گیری کنند که مشخص شود آیا شرایط و اعرابی برای استیضاح وجود دارد یا خیر. بدین ترتیب کمیته قضایی مجلس نمایندگان یا یک کمیته ویژه می تواند این موضوع را بررسی نماید. این کمیته تصمیم می گیرد که آیا می توان درخواست استیضاح را به کلیت مجلس و رأی گیری کلی کشاند یا خیر. در صورتی که این کمیته برای استیضاح چراغ سبز نشان دهد، این ماجرا در مجلس نمایندگانی با ۴۳۵ عضو به رأی گذاشته خواهد شد و رأی اکثریت نتیجه را تعیین خواهد کرد.
در صورتی که اکثریت نمایندگان مجلس رأی به استیضاح دهند، این ماجرا به مجلس سنا خواهد رفت، جایی که در آن دادگاهی برای رسیدگی به جرم رییس جمهور، معاون یا هر شخص دیگری در کاخ سفید که مورد استیضاح قرار گرفته برگزار خواهد شد. رییس دیوان عالی ایالات متحده که همان قاضی ارشد در میان ۹ قاضی این دیوان است ریاست این دادگاه را بر عهده خواهد داشت. برای مجرم شناختن و خلع رییس جمهور از جایگاه خود به رأی دو سوم از ۱۰۰ نماینده مجلس سنا نیاز است. در حال حاضر ۵۳ نفر از اعضای مجلس سنا جمهوری خواه (حزب متبوع دونالد ترامپ) و ۴۵ نماینده نیز از حزب دموکرات (حزب مخالف و خواستار استیضاح دونالد ترامپ) و ۲ نماینده مستقل است که معمولاً با دموکرات ها همراه می شوند.
بدین ترتیب برای این که آرای لازم برای خلع رییس جمهور بدست آید، باید دستکم ۲۰ نفر از جمهوری خواهان، علاوه بر تمام دموکرات ها و دو نماینده مستقل، به خلع رییس جمهور رأی مثبت بدهند. بدین ترتیب، اگر چه تایید درخواست سخنگوی مجلس نمایندگان برای آغاز استیضاح ترامپ به دلیل اکثریت دموکرات ها در این مجلس می تواند بسیار محتمل باشد اما با توجه به اکثریت جمهوری خواهان در مجلس سنا، امکان اینکه اکثریت سنا (حتی در صورت برگزار شدن دادگاه رسیدگی به تخلفات رییس جمهور در این مجلس) به خلع رییس جمهور رأی دهند بسیار کم است. با این وجود، نگرانی اصلی دونالد ترامپ از تاثیر منفی است که استیضاحش می تواند بر شانس او برای انتخاب شدن دوباره در سال آینده به عنوان رییس جمهور ایالات متحده برای دور دوم داشته باشد.
آیا سابقه استیضاح روسای جمهور در ایالات متحده وجود دارد؟
تاکنون تنها دو رییس جمهور ایالات متحده با موفقیت استیضاح شده اما در هیچکدام از موارد، مجلس سنا به خلع وی رأی نداده است. اندرو جانسون اولین رییس جمهور ایالات متحده بود که در سال ۱۸۶۸ بدنبال جنگ داخلی استیضاح شد و دومین نفر نیز بیل کلینتون در سال ۱۹۹۸ بود که با خاطر روابط جنسی نامشروعش با مونیکا لوینسکی استیضاح شد. در هر دو مورد، مجلس نمایندگان توانست شرایط را برای استیضاح رئیس جمهور فراهم نماید اما سنا نتوانست رییس جمهور را مجرم شناخته و خلع نماید. در سال ۱۹۷۴ نیز کمیته قضایی مجلس نمایندگان، ریچارد نیکسون را به دلیل تلاش برای پنهانکاری در مورد ماجرای واترگیت واجد شرایط استیضاح دانست. اما قبل از آن که تمام اعضای مجلس نمایندگان بتوانند در این مورد رأی گیری نمایند، نیکسون خود از ریاست جمهوری استعفا داده و به اولین و تنها رییس جمهور مستعفی این کشور تبدیل شد.
اگر دونالد ترامپ استیضاح و خلع شود چه کسی در ادامه جای او را خواهد گرفت؟ برای ترامپ چه اتفاقی خواهد افتاد؟
در صورتی که ماجرای استیضاح دونالد ترامپ به مجلس سنا کشیده و با خلع او همراه باشد، به طور خودکار مایک پنس، معاون کنونی رییس جمهور، جای او را در مدت باقی مانده ریاست جمهوری اش خواهد گرفت، دوره ای که در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ به پایان خواهد رسید. اگر چه رییس جمهور تا زمان حضور خود در کاخ سفید در مقابل اتهامات کیفری مصونیت دارد اما قانون اساسی ایالات متحده اجازه رسیدگی به چنین اتهاماتی پس از خلع او از مقام خود را داده است.
ماجرای تماس تلفنی بحث برانگیز دونالد ترامپ با رییس جمهور اوکراین چیست؟
علیرغم دودلی های اولیه نانسی پلوسی، این هفته با تغییر نظر بسیاری از اعضای مجلس نمایندگان برای بررسی استیضاح دونالد ترامپ، وی به طور رسمی درخواست رسیدگی به این ماجرا را ارائه داد. این اتفاق پس از آن افتاد که گفته می شود ترامپ در یک تماس تلفنی با رییس جمهور اوکراین، ولادیمیر زیلنسکی، از او خواسته که در تحقیقات در مورد جو بایدن و پسرش که انتظار می رود رقیب اصلی او در جریان انتخابات سال آینده میلادی باشد به او کمک کند. در واقع ترامپ قصد دارد بایدن و پسرش را با فساد اقتصادی گسترده ای که در سال های اخیر در اوکراین شایع بوده مرتبط سازد. هانتر بایدن همزمان با دوران حضور پدرش در مقام معاونت ریاست جمهوری در دوران باراک اوباما و گفتگوهای دیپلماتیک بین او و مقامات کیِف، عضو هیئت مدیره یک کمپانی گازی اوکراینی بوده است.
اگر چه همزمانی این دو ماجرا باعث ایجاد حساسیت هایی در جریان رسیدگی به فساد اقتصادی مقامات اوکراینی شد اما هیچ سندی دال بر این که معاون سابق رییس جمهور یا پسرش مرتکب خلاف یا فسادی شده باشند وجود ندارد. دونالد ترامپ تایید کرده که در جریان تماس تلفنی اخیر خود با رییس جمهور اوکراین در مورد بایدن و پسرش با وی صحبت کرده است. او همچنین روز گذشته تایید کرد که به مشاوران خود دستور داده تحویل ۴۰۰ میلیون دلار کمک مالی به اوکراین را چند روز پس از این تماس تلفنی به حالت تعلیق درآورند که این موضوع باعث شده دموکرات ها ادعا کنند این کار با هدف وارد کردن فشار به طرف اوکراینی برای ارائه اطلاعات در مورد بایدن و پسرش بوده است.
ترامپ چه می گوید؟
ترامپ روز سه شنبه گفت که درخواست رسمی برای استیضاح او از جانب دموکرات های مجلس نمایندگان به نفع وی خواهد بود. او بار دیگر اعلام کرد که کشورش در بهترین شرایط تاریخ خود قرار داشته و دموکرات ها در صورتی که این ماجرا را پیگیری کنند از همین الان بازنده انتخابات ریاست جمهوری سال آینده میلادی خواهند بود. اما بعد از اعلام رسمی درخواست نانسی پلوسی برای استیضاح ریییس جمهور، ترامپ به انتقاد از دموکرات ها پرداخته و این درخواست رسمی را «آشغالی مانند شکار جادوگران» دانست. دونالد ترامپ در یک پست توئیتری و خطاب به نشست عمومی سازمان ملل چنین گفت: «چنین روز مهمی در سازمان ملل، کارهای بسیار و موفقیت های بسیار، و دموکرات ها عامدانه با خبرهای اختصاصی آشغال شکار جادوگران آن را تباه و کم ارزش کردند. آیا این موضوع باورکردنی است؟».
بدون نظر