اگر چه داستان های مربوط به عصر طلایی دزدان دریایی هنوز برای بسیاری از ما تازه و جذاب، پر از کاپیتان های یک چشم اما ستیزه جو،جزیره های گنج و نبردهای سهمگین دریایی است، در عصر جدید نیز شکلی جدید از دزدی دریایی و نسلی به همان اندازه خشن از دزدان دریایی شکل گرفته اند که بر پهنه ای از اقیانوس حکمرانی می کنند و پایتخت آن ها کشوری است آفریقایی: سومالی. بعد از سقوط دولت سومالی در سال ۱۹۹۱، جنگ داخلی هولناک و تولد یک دولت جدید اما ناکارآمد، سومالی به مهد دزدی دریایی عصر جدید تبدیل شد. سومالی در منطقه ای استراتژیک در شاخ آفریقا واقع شده و ماهیگیران و شبه نظامیان سابق سومالیایی با بهره از این موقعیت شروع به حمله به کشتی های تجاری در کانالی کم عمق در نزدیکی منطقه خود با نام خلیج عدن کردند.
این حملات تاثیر قابل توجهی بر کشتیرانی در این منطقه و اقتصاد مربوط به آن گذاشته و حملات دزدان دریایی به کشتی ها و گروگان گرفتن پرسنل و توقیف کشتی ها برای اخاذی باعث شد که بسیاری از کشورها تصمیم بگیرند کشتی های تجاری خود در این منطقه را اسکورت نمایند. اولین حمله سازمان یافته دزدان دریایی سومالی مدت کوتاهی پس از فاز دوم جنگ داخلی سومالی در سال ۲۰۰۵ رخ داد اگر چه هنوز ماهیت و علت اصلی این حمله در هاله ای از ابهام قرار دارد. برخی ادعا می کنند که این حمله توسط ماهیگیران سومالیایی و برای محافظت از آب های خود در مقابل کشتی های خارجی یا به دلیل عصبانیت آن ها از آلوده شدن آب هایشان توسط کشتی ها و نفتکش های خارجی صورت گرفته است.
اما پس از اولین حادثه بود که حملات اینچنینی شدت گرفته و به طور معمول کشتی هایی که از سوئز به هند و برعکس سفر می کردند حمله می شد. با حضور بیش از پیش کشتی های جنگلی خارجی در منطقه، دزدان دریایی سومالی نیز تکنولوژی های پیشرفته تری را به کار گرفته و حتی امروزه دارای کشتی های بزرگی هستند که از آن ها به عنوان پایگاهی سیار برای انجام حملات سازمان یافته در دل اقیانوس استفاده می کنند. نبود دولت قدرتمند مرکزی، فقر و شیوع جرم و جنایت شرایطی را در این کشور آفریقایی به وجود آورد که دزدان دریایی شروع به خدمت رسانی به گروه های سازمان یافته جنایتکار در سومالی با پوشش گارد ساحلی کردند. دزدان دریایی زندگی بسیار بهتری نسبت به زندگی دیگر مردم سومالی دارند و بدین دلیل همواره بر تعداد دزدان دریایی که تشنه ثروت و شهرت هستند افزوده می شود.
بر اساس برآوردها، بیش از ۷۰ درصد از مردم سومالی از ناوگان دزدان دریای خود حمایت می کنند زیرا حضور این دزدان باعث شده که آب های ساحلی این منطقه از ماهیگیران خارجی خالی شده و ماهیگیران سومالیایی از این موضوع سود ببرند. این دزدان بیشترین فعالیت خود را در سال ۲۰۱۰ داشته و بر اساس آمارها بیش از ۱.۱۸۱ نفر را به گروگان گرفته که در ازای آزادی آن ها میلیون ها دلار دریافت کردند. در پاییز سال ۲۰۱۱، بیش از ۳۰۰ نفر به اسارت دزدان دریایی مستقر در سومالی درآمد. بدین ترتیب بود که حتی امروز که از شدت فعالیت دزدان دریایی این منطقه نیز کاسته شده، هنوز ساحل سومالی به عنوان خطرناک ترین پهنه آبی جهان شناخته می شود. این دزدان همواره چندین کشتی را به عنوان گروگان در اختیار داشته و حتی در مواردی نفتکش هایی را در اختیار گرفته و درخواست تا بیش از ۲۵ میلیون دلار کرده اند.
محل اصلی دزدان دریایی سومالی کجاست؟
سومالی کشوری است که ساحل بسیار طولانی و بلندی دارد و بخش عمده ای از شاخ آفریقا را در بر گرفته است. آن ها با استفاده از آر پی جی و سلاح های سبک و قایق های تندرو در گروه های ۱۰ نفره و بیشتر به کشتی های تجاری و نفتکش ها نزدیک شده و سعی می کنند وارد آن ها شده و کنترل کشتی را بدست گیرند. به محض پیدا کردن یک هدف مناسب، آن ها با انداختن قلاب و نردبان های طنابی وارد کشتی شده و معمولاً در طول شب حمله می کنند. تنها در سال ۲۰۰۸ آن ها توانستند ۴۰ کشتی را در اختیار گرفته و در ازای آزادی هر کدام بین ۵۰۰.۰۰۰ تا ۲ میلیون دلار پول دریافت کردند. در سال ۲۰۱۰ این عدد تنها در ساحل سومالی به ۴۹ و در کل جهان به ۵۳ مورد رسید.
دزدان دریایی سومالی در کشوری فقیر و چند پاره، زندگی بسیار خوبی دارند، با زنان زیبا ازدواج می کنند، خودروهای بزرگ و گرانقیمت دارند، خانه های بزرگ می سازند و سلاح های پیچیده تری نیز می خرند. کسب و کار آن ها چنان سکه است که حتی حسابدار خصوصی دارند، پول قرض می دهند و در واقع منطقه ای نسبتاً خودمختار را در سواحل سومالی ایجاد کرده اند که «پانتلند» (Puntland) نام دارد. فعالیت این دزدان دریایی چنان درآمد زا بود که باعث رشد اقتصادی قابل توجه سومالی در سال ۲۰۱۲ شد. در سواحل سومالی شهری جدید مخصوص دزدان دریایی ساخته شده که «ایل» (Eyl) نام دارد و گروگان ها نیز معمولاً در همین شهر نگهداری می شوند. حتی رستوران هایی خاص و بزرگ برای خدمت رسانی به دزدان دریایی و حتی پرسنل کشتی های به گروگان گرفته شده نیز در این شهر راه اندازی شده است. در اغلب موارد دزدان دریایی سعی می کنند به گروگان هایشان زیاد سخت نگذرد زیرا می دانند که در صورت مرگ گروگان ها چیزی دستشان را نخواهد گرفت.
در گزارشی که توسط بی بی سی در مورد دزدان دریایی سومالی تهیه شده گفته می شود که این دزدان ترکیبی از ماهیگیران سابق، شبه نظامیان و افراد حرفه ای در زمینه کامپیوتر هستند. در صورتی که با سیستم های رادیویی و چگونگی برقرار تماس برای گرفتن پول آشنا نباشید، کشتی ربایی هیچ ارزشی نخواهد داشت. آن ها به خوبی با استفاده از جی پی اس آشنا هستند و از همه جالبتر این که خودشان را آدم های بدی نمی دانند. یکی از این دزدان در مصاحبه با نیویورک تایمز در مورد خود چنین می گوید: «ما خودمان را دزد دریایی نمی دانیم. ما آن هایی که غیرقانونی در آب های ما ماهیگیری کرده و زباله ریخته و اسلحه حمل می کنند را دزد دریایی واقعی می دانیم. ما در واقع در حال محافظت از آب هایمان هستیم. به چشم گارد ساحلی به ما نگاه کنید».
نکته مهم اینکه بعد از سقوط دولت سومالی در سال ۱۹۹۱ و شروع جنگ داخلی، سواحل پر از ماهی تن سومالی به عرصه تاخت و تاز ماهیگیران خارجی تبدیل شد. بدین ترتیب ماهیگیران سومالیایی دست به اسلحه برده و خودسرانه و رابین هود وار شروع به مقابله با این قایق ها کرده و از آن ها درخواست رشوه یا مالیات در ازای اجازه ماهیگیری در آب های منطقه کردند.
چرا دولت سومالی نمی تواند مانع دزدان دریایی شود؟
دولت سومالی تاکنون هیچ تلاشی برای متوقف کردن حملات دزدان دریایی در آب هایش نداشته و شکایتی از طرف کشتی های توقیف شده را نیز ثبت نمی کند زیرا دولت این کشور قدرت چندانی ندارد. حتی تا چند سال پیش در این کشور هیچ حکومتی وجود نداشت. دولت کنونی سومالی آنقدر ضعیف است که حتی کنترل کامل پایتخت، موگادیشو، را نیز در دست ندارد، چه برسد به منطقه پورتلند که در سواحل این کشور واقع شده است. منطقه دریایی تحت کنترل دزدان دریایی سومالی مساحتی به اندازه چهار برابر تگزاس دارد و به همین دلیل تامین عبور و مرور ایمن کشتی های تجاری در این منطقه وسیع امر دشواری است. همچنین به دلیل بیم از کشته شدن گروگان ها، نیروهای مسلح و ناوگان های دریایی عمدتاً از تبادل آتش با دزدان دریایی خودداری می کنند. با این وجود از سال ۲۰۱۱ تاکنون چندین دزد دریایی دستگیر شده و ۶ نفر از آن ها در سال ۲۰۱۱ در پاریس دادگاهی شدند.
درود بر شرفشون