جواب هایی علمی برای سؤالاتی که همیشه ذهن تان را درگیر کرده اند

اگر تا به حال به این فکر کرده اید که چرا وقتی به حمام یا استخر می روید انگشت هایتان چروک می شود یا اینکه چرا همیشه تولدها را با کیک جشن می گیریم، باید بدانید برای این سؤالات و بسیاری از سؤالات دیگری که همیشه ذهن تان را به خود مشغول کرده اند، جواب هایی علمی وجود دارد. در ادامه به تعدادی از این سؤالات و پاسخ های علمی مطرح شده برای آن ها می پردازیم.

۱- چرا انگشت هایمان در آب چروک می شود؟

شاید تصور کنید به خاطر جذب آب به پوست تان است که انگشت هایتان چروک می شود، اما ماجرا چیز دیگری است. دانشمندان از دهه ی ۱۹۳۰ پی برده اند کسانی که عصب های انگشتان آن ها آسیب دیده این حالت را تجربه نمی کنند، یعنی مسأله بر سر جذب آب به پوست نیست. در واقع این عروق خونی زیر پوست هستند که منقبض می شوند، مسأله ای که از قرار معلوم یک برتری تکاملی است که به دست گرفتن چیزهای خیس را برای ما راحت تر می کند. دانشمندان در تحقیقی پی بردند افرادی که انگشت های آن چروکیده شده بود، در مقایسه با کسانی که انگشت های آن ها چروک نخورده بود، سریع تر می توانستند تیله های درون آب را در دست بگیرند (اما در مورد گرفتن اشیاء خشک هیچ برتری ای نداشتند).

۲- چرا گربه ها علاقه ی خاصی به رفتن داخل جعبه ها دارند؟

گربه ها این کار را می کنند تا احساس امنیت کنند. جالب آنکه این مسأله فقط در مورد گربه های خانگی صدق نمی کند و گربه های بزرگ طبیعت هم دوست دارند جایی پنهان شوند که کسی نتواند پنهانی خودش را به آن ها برساند و غافلگیرشان کند. حتی در مواردی دیده شده که ببرها و دیگر گربه های بزرگ، درست مثل گربه های خانگی، خود را در جعبه هایی که برای آن ها به اندازه ی کافی بزرگ بودند پنهان می کردند.

۳- نقطه های کوچک سیاه رنگ روی پنجره ی ماشین ها چه کاربردی دارند؟

این نقطه های کوچک و قاب سیاه رنگ دور پنجره ها تزئینی نیستند. قدمت استفاده از این نقطه ها به دهه ی ۱۹۵۰ برمی گردد، یعنی زمانی که خودروسازها برای محکم کردن پنجره ی ماشین ها، به جای قاب فلزی، از چسب استفاده می کردند. این قاب و نقطه های سیاه رنگ را روی شیشه ی پنجره ها رنگ می زدند تا جای چسب ها را بپوشانند. این نقطه ها اما حالا فقط برای تزئین پنجره ها استفاده نمی شوند، بلکه به کنترل دما کمک می کنند. در زمان ساخت خودرو، شیشه ها حرارت داده می شوند تا خم شوند و در قاب پنجره ها جا بگیرند. بخش هایی از شیشه که رنگ مشکی خورده اند زودتر از باقی قسمت ها داغ می شوند. این نقاط سیاه رنگ کمک می کنند حرارت به شکل یکنواخت تری پخش شود و شیشه کج و معوج نشود.

۴- چرا سکسکه می کنیم؟

باو کنید یا نه، سکسکه شاید یک ویژگی تکاملی باشد که از اجداد ماهی گونه ی ما به ما به ارث رسیده باشد. در زمان وقوع سکسکه، ماهیچه هایی که از آن ها برای تو دادن نفس استفاده می کنیم منقبض می شوند و همزمان تارهای صوتی ما توسط زبان و سقف دهان بسته می شوند. سکسکه در انسان ها هیچ کارکرد مشخصی ندارد، اما در دو زیست ها الگوی مشابهی وجود دارد که برای آن ها مزیت هایی دارد. بچه قورباغه ها در مرحله ای که هم شش دارند و هم آبشش، وقتی زیر آب نفس می کشند، دهان خود را پر از آب می کنند، دهانه ی شش ها را می بندند و بعد از طریق آبشش های خود آب را بیرون می دهند. هم در انسان ها و هم در دوزیست ها، سیگنالی که آغازگر سکسکه است، از ساقه ی مغز نشأت می گیرد.

۵- چرا گوش ماهی ها صدای اقیانوس می دهند؟

صدایی که از درون گوش ماهی ها می شنویم صدای اقیانوس نیست. شکل خاص گوش ماهی ها باعث می شود نویز محیط در آن ها باقی بماند و انعکاس پیدا کند و فرکانس های خاصی تقویت شود، در نتیجه وقتی یک گوش ماهی را به گوش خود می چسبانید، درواقع پژواک صداهای خاموش اطراف تان را می شنوید. کاسه ها و بطری های خالی هم می توانند چنین حالتی را ایجاد کنند.

۶- چرا آپاندیس داریم؟

به ندرت پیش می آید به آپاندیس خود فکر کنیم _ساختار کوچکی که در نزدیکی ابتدای روده ی بزرگ قرار دارد_ مگر اینکه عفونت کند و احتیاج به جراحی اضطراری پیدا کند. از زمان چارلز داروین، نظریه پرداز مشهور، بسیاری این عقیده را دارند که آپاندیس بقایای یک اندام گوارشی است که از یکی از مراحلی تکاملی قبلی ما به جا مانده و دیگر استفاده ای ندارد. با این حال، در سال های اخیر دانشمندان متوجه شده اند بسیاری از دیگر پستانداران (از جمله کوالاها و سگ های آبی) هم آپاندیس دارند. این اندام کوچک شاید بخشی از سیستم ایمنی ما باشد و با ذخیره ی باکتری های مفید دستگاه گوارش، به بدن کمک می کند بتواند از خود دفاع کند.

۷- چرا همیشه فقط یک سمت ماه را می بینیم؟

ماه هر جای محورش که باشد، ما اینجا روی زمین همیشه فقط یک روی آن را می توانیم ببینیم. علت این مسأله قفل جزر و مدی زمین بر روی ماه است. این بدان معنی است که نیروی کشندی یا جزر و مدی زمین باعث می شود ماه با همان سرعتی که به دور زمین می گردد، به دور محور خودش بگردد. ۲۷ روز طول می‌کشد تا ماه یک بار به دور محور خود بگردد و دقیقاً ۲۷ روز هم زمان می‌ برد تا ماه یک دور کامل به دور زمین بزند. بشر نتوانسته بود سمت دیگر ماه را ببیند تا سال ۱۹۵۹ که سفینه ی فضایی شوروی به نام لونا اولین عکس ها از سمت دیگر ماه را تهیه کرد و دانشمندان متوجه شدند آن روی دیگر ماه بسیار متفاوت است. تصاویر نشان داد در سمت دیگر ماه چند دریای بزرگ از مواد مذاب مانند آن هایی که در سمت پیدای ماه هستند و همینطور گودال های بسیار بیشتری وجود دارد.

۸- چرا می خوابیم؟

گرچه هنوز به چیز زیادی در مورد مکانیزم واقعی خواب پی نبرده ایم، اما دیگر می دانیم چرا به آن نیاز داریم. از قرار معلوم مغز ما به یک تعطیلی موقت نیاز دارد تا بتواند کارایی اش را حفظ کند و به ویژه، ارتباطات عصبی ای را تثبیت کند که امکان یادآوری چیزهایی که یاد گرفته ایم را برای ما فراهم می کنند. علاوه بر این، ما به مضرات کمبود خواب هم پی برده ایم. کمبود خواب بلند مدت می تواند باعث توهم، روان پریشی، بیماری های قلبی و اختلال در سیستم ایمنی بدن شود. به گفته ی دانشمندان، تمام سیستم های فیزیولوژیک بدن و تک تک اعمال مغز با خوابیدن تقویت و در صورت کمبود خواب، تضعیف می شوند.

۹- چرا بعضی ها چپ دست هستند؟

حدود نود درصد از انسان ها راست دست هستند و معلوم نیست که چرا کماکان جمعیت غالب را دارند. اگر چپ دست بودن یک برتری تکاملی مهم بود، تعداد بیشتری از انسان ها از آن برخوردار می بودند و اگر هم یک ضعف آشکار بود، به طور کامل از بین می رفت. دانشمندان در جدیدترین اظهار نظر خود بیان کرده اند که ژن های بسیار زیاد و مختلفی روی چپ دست یا راست دست شدن ما تأثیر می گذارند. تحقیقات نشان داده بسیاری از این ژن ها در تقارن چپ-راستی بدن نقش دارند و وقوع جهش های خاصی می تواند باعث جا به جایی غیر معمول اندام ها در بدن شود (مثلاً قلب به جای اینکه سمت چپ باشد، در سمت راست بدن رشد کند.)

۱۰- آیا چپ دست ها، چپ پا هم هستند؟

احتمال راست پا بودن افراد راست دست بیشتر از احتمال چپ پا بودن افراد چپ دست است. در مجموع، در اغلب آدم ها احتمال راست دست، راست پا و راست چشم بودن بیشتر است.

۱۱- پرنده ها مقصد کوچ شان را چطور پیدا می کنند؟

چهل درصد از گونه های پرندگان هر ساله از نقطه ای به نقطه ای دیگر کوچ می کنند و در این سفر طولانی چیزی حدود ده ها هزار کیلومتر راه طی می کنند (پرستوهای قطبی هر ساله نزدیک به ۸۰،۵۰۰ کیلومتر را از یک قطب کره ی زمین به قطب دیگرش طی می کنند). پرنده های مهاجر قادرند مقصد خود را از هر نقطه ای پیدا کنند، حتی وقتی دانشمندان آن ها را به جای ناآشنایی بردند تا کوچ خود را از آنجا آغاز کنند. اما آن ها چطور این کار را انجام می دهند؟ تحقیقات بیان می کند بعضی پرندگان آوازخوان از نوعی نقشه ی مغناطیسی برای جهت یابی در مسافت های طولانی استفاده می کنند، اما هنوز کسی نمی داند آن ها چطور می توانند میدان مغناطیسی زمین را تشخیص دهند.

۱۲- چرا چراغ های راهنمایی و رانندگی سبز، زرد و قرمز هستند؟

رنگ قرمز بلندترین طول موج را در میان تمامی رنگ های طیف نور مرئی دارد و به همین دلیل راحت تر از بقیه ی رنگ ها از فاصله ی دور قابل تشخیص است. مدت ها پیش از آنکه سر و کله ی ماشین ها پیدا شود، در سیستم های راه آهن از رنگ قرمز به عنوان علامت توقف استفاده می شد. برای قطارها ابتدا از رنگ سفید برای اعلام مجاز بودن حرکت استفاده می شد. اما احتمالاً در آن دوران مهندسین راه آهن مشکلات زیادی برای تشخیص آن از نور ستارگان و دیگر منابع نوری داشتند. به همین دلیل رنگ سبز جای سفید را گرفت. در عبور و مرور هم ابتدا از رنگ زرد به عنوان علامت توقف استفاده می شد چون در مقایسه با قرمز، تشخیص آن در شب راحت تر بود. اما با گسترش استفاده از رنگ های بازتابی، چراغ خیابان ها و چراغ جلوی ماشین ها، رنگ زرد جای خود را به قرمز داد. در میان رنگ هایی که از دور به راحتی تشخیص داده می شوند، زرد بعد از قرمز، جایگاه دوم را دارد، به همین دلیل به عنوان علامت هشدار به چراغ های راهنمایی اضافه شد.

۱۳- چرا حلقه ی ازدواج را در انگشت چهارم دست چپ می اندازیم؟

قدمت سنت انداختن حلقه ی ازدواج در انگشت چهارم دست چپ به دوران مصر باستان برمی گردد. مصری ها حلقه ی ازدواج را نماد جاودانگی می دانستند و اعتقاد داشتند در انگشت حلقه یک «عصب ظریف» وجود دارد که به قلب می رسد. ما حالا می دانیم که قلب فقط یک اندام با وظیفه ی پمپاژ خون است، اما در دوران باستان، قلب را مرکز احساسات در انسان می دانستند. یونانیان و رومی های باستان هم رسم مشابهی داشتند و سنت استفاده از انگشت حلقه را برای ما باقی گذاشتند.

۱۴- چرا در تولدها کیک می خوریم؟

ما «اختراع» جشن تولد را درواقع مدیون مصریان باستان هستیم. آن ها روز تاجگذاری فرعون ها به دست خدایان را «تولد» دوباره ی آن ها این بار اما به شکل یک خدا می دانستند و معتقد بودند این روز باید جشن گرفته شود. یونانیان باستان هم این سنت را وام گرفتند و تصمیم گرفتند با یک خوراکی شیرین این جشن را هر چه بهتر برگزار کنند. آن ها به افتخار آرتمیس، الهه ی ماه، شیرینی های پایی به شکل ماه درست می کردند و برای آنکه کیک ها مثل ماه بدرخشند، آن ها را با شمع های روشن تزئین می کردند. شمع های تولد از اینجا به وجود آمدند. از آنجایی که مواد لازم برای درست کردن یک کیک بسیار هزینه بردار بود، این سنت در میان مردم متداول نبود تا در حدود انقلاب صنعتی که این مواد وفور بیشتری پیدا کردند و مقرون به صرفه تر شدند.

۱۵- چرا رنگ پارچه جین آبی است؟

تا به حال به این فکر کرده اید که چرا تقریباً همه ی جین ها طیفی از آبی هستند؟ این خواص شیمیایی رنگ آبی بود که باعث شد این رنگ برای پارچه ی جین انتخاب شود. بیشتر رنگ ها در دماهای بالا به درون پارچه نفوذ می کنند و به این ترتیب به پارچه می چسبند، اما رنگ نیلی طبیعی ای که از آن برای پارچه ی جین استفاده می شد فقط به بیرون نخ های پارچه می چسبید. جین های نیلی هر چه بیشتر شسته شوند کمرنگ تر می شوند و تار و پود آن ها سست تر می شوند و به همین دلیل به نظر می رسد که جا باز کرده اند. مردم از نرمی پارچه های جا باز کرده ی جین بسیار خوششان آمد و همین مسأله باعث محبوبیت فوری جین ها شد.

۱۶- جیب های کوچک شلوارهای جین به چه دردی می خورند؟

جیب های کوچک شلوارهای جین شاید حالا کاملاً بی مصرف به نظر برسند، اما در دهه ی ۱۸۰۰ میلادی کاربرد خاصی داشتند. به این جیب ها در واقع جیب ساعت گفته می شد چون برای آن در نظر گرفته شده بود که مردها جای امنی برای قرار دادن ساعت های جیبی خود داشته باشند. قدمت این جیب ها به زمان تولید اولین شلوار جین برند Levi’s برمی گردد که در سال ۱۸۷۹ روانه ی بازار شد.

۱۷- چرا روزنامه های قدیمی زرد می شوند؟

اگر تا به حال روزنامه ی قدیمی ای دیده باشید، احتمالاً متوجه شده اید که رنگ آن ها برخلاف روزنامه های نو، زرد شده است. رنگ کاغذ روزنامه ها در اثر فرآیندی به نام اکسایش دستخوش تغییر می شود. وقتی روزنامه ها در معرض هوا و نور خورشید قرار می گیرند، این فرآیند شیمیایی باعث می شود کاغد نور خورشید را به میزان بیشتری به خود جذب کند و رنگ آن از سفید به زرد تغییر پیدا کند.