چرا از زبان فارسی متنفر هستیم؟ جامعه ‌شناسی خودمانی «غرب‌زدگی» ایرانیان

چرا از زبان فارسی متنفر هستیم؟ جامعه ‌شناسی خودمانی «غرب‌زدگی» ایرانیان

ایرانیان از جمله ملت های جهان هستند که زبان گفتاری و نوشتاری امروز آن ها در دهه دوم قرن بیست و یکم، همان زبان گفتاری و نوشتاری است که هزار سال پیش، سعدی و حافظ و خیام و عطار و مولانا و ناصر خسرو و فردوسی، روایت گر اعجاب انگیز حکمت و معرفت در قالب نظم و نثر بودند.

ما از جمله معدود ملت های جهان هستیم که به راحتی می توانیم ادبیات یک هزار سال پیش خود را بفهمیم و بخوانیم و بنویسیم. این افتخار کمی نیست که آن را دست کم بگیریم. این افتخار کمی نیست که ادیبان، عارفان، نویسندگان و محققان سرشناس شرق و غرب عالم، به عشق درک و فهم دنیای رویایی حافظ و خیام و مولانا، سختی یادگیری زبان شیرین پارسی را بر خود آسان می کردند تا به زبان شیخ اجل، حافظ شیرین سخن و دیگر ستارگان ادبیات ایران، کتاب ها را بخوانند و لذت ببرند.

ایرانشناسانی که در طول تاریخ، از سراسر گیتی، با کم ترین وسایل و ابزار، خود را به این سرزمین اهورایی می رساندند تا تحفه ای از این دیار کهن به ارمغان ببرند و امروز، آثار آن ها، منبعی الهام  بخش برای فهم ما از ادبیات و تاریخ این مرز و بوم است، نشان از عزم جزم افرادی دارد که حقیقت را درک کرده اند.

حقیقت چیست؟ حقیقت، تاریخ این مرز و بوم است که بخشی از آن را در ادبیات آن می توان کاوش کرد. حقیقت آن است که این زبان، چنان قدرتی دارد که عاشق پیشه ها را درمانده از فهم شور و عشق پیدا و پنهان این دردانه کرده و سختی یادگیری پارسی را بر خود هموار می کنند تا به عنوان یک چینی، یک فرانسوی، یک هندی و یک سوئدی، کتب منثور و منظوم ادبیات ایران زمین را به خط و رسم و زبان پارسی بخوانند و قند پارسی را تجربه کنند.

لذتی که ما ایرانی ها،‌ خود را از آن محروم کرده ایم و سبک زندگی دیجیتالی امروز ما، سال به سال ما را از این گنج بزرگ، دور می کند.

حقیقت این است که در دنیای غرب زده و شرق زده امروز که بخشی از جامعه ایران، اگاهانه یا ناآگاهانه، گرفتار آن شده است، زبان و ادبیات فارسی در محاق بی خردی، گرفتار آمده و این تهدیدی جدی برای آینده فرهنگ و تاریخ و ادبیات این کهن دیار هزاران ساله است.

ما غرب زده شدیم. این یک واقعیت مسجل است. بسیاری از ما، شلوار پاره می پوشیم و زیورآلات و وسایل تزئینی غربی بر تن می کنیم و بر تاریخ هزاران ساله می بالیم. روی سنگ های تخت جمشید، یادگاری می نویسیم و بر تاریخ هزاران ساله ای که هیچ چیز از آن نمی دانیم، مباهات می کنیم. ما از ایرانی دم می زنیم  که نه ادبیاتش را می شناسیم و نه  تاریخش. ما از بزرگان ادب فارسی، سال وفات و تولد و چند کتاب آن ها را به یاد داریم. آن هم مدیون تست زنی های شب کنکور و میکروطبقه بندی های روزگار امروز هستیم. . . .

ما شاید از معدود ملت های جهان باشیم که با هموطنان، بعضا به زبان غیر مادری صحبت می کنیم. وقتی خارج از ایران هستیم، با یک هموطن، گاها تمایل داریم به زبان غیر فارسی  حرف بزنیم. با او به زبان غیر فارسی مکالمه و مکاتبه می کنیم و در جمعی که غیر ایرانی حضور ندارد، ترجیح بعضی ها، انگلیسی و فرانسه حرف زدن است!

هنوز برای میلیون ها ایرانی، انگلیسی حرف زدن یا فرانسه حرف زدن یا آلمانی حرف زدن، پرستیژ آفرین و شکوهمند است. تعداد آموزشگاه های زبان فرانسه و انگلیسی و آلمانی، بزودی از تعداد قنادی ها در تهران فزونی خواهد یافت و هم اکنون، از تعداد سینما ها و سالن های تئاتر،  بیش تر است.

کیک تولد اکثر ایرانی ها را که نگاه می‌کنیم، روی آن با شکلات و با افتخار نوشته شده: HAPPY BIRTHDAY. آیا می‌دانید روی کیک تولد چند شهروند انگلیسی، جمله «تولدت مبارک» نوشته شده؟ تقریبا هیچ! تازه همین تولدت مبارک هم عربی است و «زادروزت شاد»، شاید گزینه بهتری برای جملات عربی و انگلیسی باشد.

ما تنها ملت جهان هستیم  که مردمانش در دهه چهارم و پنجم زندگی خود، هم چنان به دنبال یادگیری زبان خارجی برای تحصیل یا مهاجرت است. در حالی که همین زبان را ۲۰ سال تا ۳۰ سال پیش در مدرسه و آموزشگاه های مختلف فراگرفته و هنوز، قادر به تکلم و نوشتن درست نیست.

حتما ببینید:  گشتی در خانه تاریخی اختر چرخ ادب ، پروین اعتصامی

زبان فارسی
تراژدی انگلیسی نوشن روی ویترین فروشگاه ها در ایران، مصادیقی از بی توجهی به زبان فارسی است

اگر سری به مغازه های سطح شهر بزنید، حتی در مناطق کم تر توسعه یافته، ویترین مغازه ها مملو از پوسترهایی با نمایش OFF و PROMOTION و COMING SOON و NEW است! آن هم در جاهایی که در سال های اخیر، حتی گذر یک غیر ایرانی هم  به آنجا نیفتاده است. در برخی از کافه های تهران و مراکز استان ها، منوی فارسی دیده نمی شود. در ادبیات نوشتاری شماری از ایرانیان در اینستاگرام، فارگلیسی، املای غلط، مبتذل نویسی و انگلیسی نویسی با ادبیات غلط، غوغا می کند. این ها همه خبر از غرب زدگی و دنبال کردن یک مسیر اشتباهی دارد.

جامعه امروز ایران، نه فارسی را خوب میداند و نه انگلیسی و نه فرانسه و نه  آلمانی را. برای فهم و یادگیری هیچ کدامش، جدی نیست. قصدش، صرفا گذر دوران است و اگر مشکلش با یادگیری زبان سواحیلی آفریقایی ها هم حل می شد، به دنبال این زبان می رفت و خیلی مهم نبود که زبان مادری اش قدمت هزاران ساله دارد و ادبیاتش، آتش بر خرمن سوختگان عالم زده است. . . .

برای این که غرب زده نباشیم، می‌توانیم کم تر از کلمات انگلیسی در ادبیات گفتاری و نوشتاری استفاده کنیم. می توانیم به  زبان و ادب فارسی بیش تر بها دهیم. می توانیم به جای ریلیشن و کامنت و لایک و فالو و استوری و اوکی و نایس و کول و بلاگر و فشن باز و فوتوشوت و دلیوری فوری!، از معادل های پارسی استفاده کنیم تا نیم قرن آینده، شاهد فراموشی زبان و رسم و خط فارسی مثل اتفاقی که در ترکیه افتاد، نباشیم.

به  قول استاد میرجلال الدین کزازی: سعی کنیم ایرانی بمانیم.

شکر شکن شوند همه طوطیان هند    زین قند پارسی که به بنگاله می‌رود

طی مکان ببین و زمان در سلوک شعر      کاین طفل یک شبه ره یک ساله می‌رود

مطالب دیگر از همین نویسنده
مشاهده بیشتر
۲۸ نظر

ورود

  • ZC آبان ۱۵, ۱۳۹۸

    تشکر بابت مقاله خوبتون … به امید مقاله های انتقادی بیشتر … آقای زمانی جداً مقاله های انتقادی با کیفیتی طرح می‌کنین دست خوش

    • علی زمانی آبان ۱۵, ۱۳۹۸

      قربان شما جناب فیاض
      ممنون از حسن توجه جنابعالی به روزیاتو

  • احسان نصیری آبان ۱۵, ۱۳۹۸

    همیشه نقد های دلنشینی از جناب زمانی خواندیم اما آنقدر غرب زدگی عادی شده است که یادمان رفته اگر نگاهی به عکس های روزیاتو بیاندازیم متوجه میشویم غالب عکس نوشته ها به زبان انگلیسی است.و امروز هم مانند دیروز در تبی دیگر در حال سوختن هستیم.دیروز غرب زدگی امروز فارسی را پاس بداریم.در یک دوگانگی به سر میبریم اگر کلمه ای عربی که ریشه ای حتی فارسی داشته به زبان بیاوریم با هجمه ای از نقد های سنگین روبرو می شویم که گویی تیشه به ریشه زبان فارسی زده ایم اما وقتی پای زبان های اروپایی به فارسی باز می شود مهمان نوازی ایرانی گونه مان را به رخ میکشیم و به به و چه چه سر می دهیم که چه انسان فرهیخته ای.در انتها هستند دوستانی که هنوز درگیر پارسی یا فارسی اند …

    • علی زمانی آبان ۱۵, ۱۳۹۸

      از نظر منصفانه شما جناب نصیری سپاسگزاریم

    • سهیل آبان ۱۶, ۱۳۹۸

      از نظر خوب شما ممنون جناب نصیری و هم آقای زمانی

  • پویا آبان ۱۵, ۱۳۹۸

    یک کلام هم از مادر عروس بشنویم!??

  • بابک آبان ۱۵, ۱۳۹۸

    متشکر از جناب زمانی عزیز،مقالات تون درگیرکننده ذهن و آگاهی بخش هستند.وجودتون سلامت

  • بابک آبان ۱۶, ۱۳۹۸

    کدوم زبان؟زبانی که همش عربیه؟روزیاتو تو خودت هم میگی زبان فارسی,چرا نمیگی زبان پارسی؟زبان پارسی از بین رفت.

  • unknow آبان ۱۷, ۱۳۹۸

    سلام

    زبان پارسی از بین رفته و زبانی که بهش صحبت می کنیم ترکیبی از پارسی و عربی هست و تعداد کمی از کلمات هم از زبان انگلیسی گرفته شدن یعنی معادل فارسی و انگلیسیشون یکی هست
    ادبیات فارسی یا زبان فارسی که حافظ یا سعی و غیره بوجودش اوردن و توی مدرسه آموزش داده میشه به هیچ عنوان زبان ایرانی نیست یعنی زبان پارسی نیست
    زبان پارسی زبانی هست که خیلی کم از اینجور کلمات داره که یک کلمه ۱۰ تا کلمه دیگه بشه معنیش و اکثر کلمات در زبانی پارسی تصویری هست که یکی از دلایل سختی زیاد یادگیری زبان پارسی هم همینه و توسعه دادن زبان پارسی از یادگیریش سختر هست و تنها زبانی هست که اینجوریه
    و اصلا بدرد شعر نویسی و موسیقی نمی خوره خیلی سخت میشه باهاش اینکارارو انجام داد
    اما تنها زبانی هست که در سخنرانی یا درواقع برای ارتباط بهترینه

    برای نجاتش یکی باید بشینه تمام کلمات پارسی که باقی موندرو بنویسیه بصورت تصویری و تبدیل به کتاب کنه نه اینجور که کلمه فارسی بنویسیه و بعد معادل پارسیُ جلوش بنویسه
    خیلی وقته زبان پارسی فراموش شده و خیلی قبلتر از حافظ یا سعدی زبان عربی کمکم وارد زبان پارسی شده و الان خیلی از کلمات پارسی یا بهتره بگم نیمی از کلماتش کلا فراموش شدن و یک زبان مُرده بحساب میاد
    حتی اگر هرچی باقی مونده جمع آوری بشه فایده نداره پس بهتره فراموش بشه
    زبان صفتُ سختی هست و اصلا انعطاف پذیر نیست برای همین خاصیت زیادی نداره
    از اونجایی که از موزیک خوشم میاد بنظرم بهترین زبان انگلیسی هست، هر چرتُ پرتی بگی می تونی بهترین موزیکُ باهاش بسازی
    برای مثال موزیک s&m از ریحانا یا havana از کامیلا کابلو

    • farid آبان ۱۷, ۱۳۹۸

      قسم میخورم اذری یا ترک هستی.
      این هفته بارها این حرفو از زبون این پان ترکا شنیدم. اخرینش امروز تو اینستا بود یه پان ترک برا اینکه زبون فارسی رو مسخره کنه میگفت عربی هست و اصلا بدرد نمیخوره

  • مهدی آبان ۲۱, ۱۳۹۸

    سادس چون زبان فارسی برای کشوریه که توش محدودیم برای همین زبانی رو میپسندیم که از نظر ما البته. در مبدا انها ازادی بیشتری است

  • دریا آبان ۲۱, ۱۳۹۸

    به نظر من این عموم مردم هستن که باید تصمیم بگیرن از چه کلمه ای استفاده کنن چه کلمه ای روی مغازه شون بنویسن واقعا چرا شورشو درمیارین تو همه چی انگلیسی خیلی بهتره الان پایین شهرا فارسی مینویسن والا اگه خوب بود که هندوستان و افغانستان زبانشونو به انگلیسی و تاجیکستان زبانش را به روسی تغییر نمیدا

    • علی زمانی آبان ۲۲, ۱۳۹۸

      البته شما توجه کن که چرا ژاپنی ها و فرانسوی ها مثل ما ایرانی ها، غزب زده نیستند وعجیب روی فرهنگ وزبانشون پافشاری میکنند؟ این که انگلیسی برای ما جذاب تره، بخاطر چسبندگی ذهنی ما است.
      دلایل منطقی دیگه ای نداره

      • دریا آبان ۲۲, ۱۳۹۸

        باز ژاپن و فرانسه رو هم سطح ایران فرض کردی این اصلا درست نیست فارسی زبان اقلیتی هس که به همه تحمیل شده چه اصراری هست زبانی که تحمیل شده حفظش کنیم من خودم تو دانشگاه زبان تدریس میکنیم بیرون هم همین طور به نظر من برای بقیه ایرانی زبان انگلیسی خیلی بهتر از زبان بی استفاده و تحمیل شده فارسی هست

        • علی زمانی آبان ۲۲, ۱۳۹۸

          به نظرم شما مطالعاتتون را درباره زبان فارسی افزایش بدهید. مهم ترین دلیل حفظ این زبان، قدمت هزاران ساله اش است و شاهکارهایی که به این زبان نوشته شده. حالا من و شما غرب زده هستیم، چه دخلی به زبان فارسی داره؟ 🙂
          قیاس مع الفارق نزنید. الان برای حفظ زبان سوئدی که کلا ۷ میلیون مخاطب داره و اصلا زبان مهمی در هیچ چیزی نیست، کلی سرمایه گذاری داره میشه، کلی در سوئد، سوئدی داره فارسی یاد میگیره. منظورم بچه های پناهنده ها نیست. سوئدی خلص منظورمه. شما یه سری برو موسسه دهخدا ببین چه خبره. یهسری برو چین، ببین چه خبره. یه سری مسکو ، ببین چه خبره. چه خبره منظور چیه؟ منظور کلی آدم هست که عاشقانه و آگاهانه داره زبان فارسی رو یاد میگیره. خیلی هاشون انگلیسی رو بههتر از شما بلد هستند. قدر این زبان رو من و شما چه بدونیم و چه ندونیم،‌در اصل قضیه توفیر ایجاد نمی کنه. رئیس جمهور تاجیکستان برای کی شد رفرنس که شما ازش نام بردی؟ 🙂 زبان فرانسه و ژاپن برای این، عالم گیر شده که روش سرمایه گذاری کردن. توی رستوران های پاریس وتوکیو، به زبان انگلیسی و فارسی و هندی، اطلاعات نمیدن به مشتری. عشق فارگلیسی و انگلیسی غلط حرف زدن نیستند. برای همینه الان میلیون ها نفر در دنیا دنبال یادگیری فرانسه و ژاپنی هستند. قدرت فارسی، کم تر از ژاپنی و فرانسه نیست. اما مثل همه چیزهای دیگه، صاحاب نداره.
          توصیه اول متن را جدی بگیر.

          • دریا آبان ۲۲, ۱۳۹۸

            زبانی که با تحقیر تمسخر اسیمیلاسیون نژادپرستی بر بقیه تحمیل میشود ارزش خواندن ندارد

          • علی زمانی آبان ۲۲, ۱۳۹۸

            زبان کهن پارسی که افتخار تمدن بزرگ ایرانیان است و فخر ایرانیان که شاهکارهای ادبیات جهان به این زبان نگارش شده و بی بدیل است، مایه مباهات ایرانیان بوده و هست و ما به نمایندگی از جوامع جهانی، میراث دار خوبی باید برای این زبان غنی و فرهنگ عالی باشیم و هیجانات و ذهن فریبکار و غرب زدگی فانتزی عده ای، نباید ما را در حمایت قدرتمندانه از زبان معظم پارسی، دور کند. ظرافت ها، زیبایی ها و طنازی های زبان پارسی را در فرمایشات استاد کلام دکتر الهی قمشه ای و پرفسور بو اوتاس سوئدی جست و جو کنید تا عظمت این زبان را درک کنید. به نظرم اظهارات شما به قول شیخ الرئیس: نه در عقل است و نه در نقل.

          • حدیثه مهر ۲۴, ۱۴۰۲

            مرحبا. غذاهای ادویه دار و سالها تحریم مردم ایرانی رو تندمزاج و فارانگلیسی-هندی غلط زبان بار آورده خارجیا میگن چرا ایرانیها تندمزاج هستن و حین احوالپرسی دادوبیداد میکنن… همین مزاج تند رو هم برای فارانگلسی غلط دارن و باعث بی احترام شدن خودشون شدن

  • لیلاک آبان ۲۱, ۱۳۹۸

    اقای زمانی به نظر من با این دوستانی که اینجا باهات مرافقن ی خورده سنگ جمع کنین بعد برین شیشه های مردمو پایین بیارین خخخخ

    • علی زمانی آبان ۲۲, ۱۳۹۸

      ممنونم لیلا خانم از نظر شما
      البته که نیازی به خرد کردن شیشه مغازه ها با علائم غربی نیست 🙂 فرهنگ درست بشه، همه چیز درست میشه انشاله . ما آخرین نسل جامعه استبداد زده هستیم. باید صبور بود

  • دنیز آبان ۲۲, ۱۳۹۸

    رییس جمهور تاجیکستان میگفت فارسی چیزی بیشتر از شعر نداره باید برا پیشرفت انرا کنار گذاشت روحانی هم میگفت هندوستان پیشرفتشو مدیون زبان انگلیسی هست حالا نیاین با زبان فرانسه و ژاپن مقایسه کنید چون اینجا ایران هست

  • دریا آبان ۲۳, ۱۳۹۸

    اقای زمانی شما دوباره به تایید و تمجید از فارسی پرداختید و از سوالم طفره رفتید چرا؟ نتوانستید جواب بدید! سوال من اینه اگر زبانی اونقد خوب وقوی باشه مردمان باسواد و قوی داشته باشه لازم نیست به زور و اسیمیلاسیون دیگران تحقیر . و تمسخر دیگران تحمیل بشه ارزش یاد گرفتن ندارد

    • علی زمانی آبان ۲۳, ۱۳۹۸

      پاسخ سوال شمارا شفاف دادم. شما را توصیه کردم به مطالعه و تحقیق درباره زبان پارسی آن هم از نگاه بزرگانی چون پرفسور بوتاس سوئدی و استاد قمشه ای. آن چه که عیان است، چه حاجت به بیان است. زبان پارسی، از هیچ کسی التماس نکرده برای یادگیری. اسمیلاسیونی که شما روش تاکید موکد دارید و من متوجه منظور شما نمیشم، چه ربطی به قدرت زبان پارسی داره؟ زبان پارسی، کی رو مسخره کرده که شما لنگ این موضوع شدی؟!!! اگر زبان پارسی، زبان تحقیر بوده که فوج فوج شاهد دختر بچه وپسربچه ها و دانشجو و اساتید غربی و شرقی نبودیم که به ایران یا مراکز زبان پارسی در سراسر جهان می رفتند و مشغول یادگیری این زبان می شدند. شما برای حرف، مصداق اول ارائه کن. مصداق مستند. نه هیجانات و تعصبات. ضمنا فرهنگ فارگلیسی رو کنار بزاریم بهتره

  • زهراقاسمی فروردین ۳, ۱۴۰۰

    چه خوبه که به این مسائل دقت میکنید،بله زبان پارسی باید از وازه های ناپارسی پاک شود بویژه واژهای عربی و سپس انگلیسی، من از جمله کسانی هستم که زمانیکه کتابم رو نوشتم برای کتابم نام چرتکه ایرانی انتخاب کردم در حالیکه بقیه از نامهای غیر پارسی و انگلیسی استفاده میکردند، اما اکنون همه ی انها از نام چرتکه ایرانی پیش از نام های انگلیسیشون استفاده میکنند

    • هادی اردیبهشت ۱۰, ۱۴۰۰

      چرتکه یه کلمه ردسی هستش

  • عباس عمادی آبان ۲۳, ۱۴۰۰

    ■ اشک توی چشمانم حلقه زد، از اینکه هنوز انسانهایی هستند دغدغه مند و آگاه.
    کاش این مطلب رو در همه جا بنگارند تا همه ایرانیان ببیند و بخوانند و شاید بیدار بشوند از این خواب ناز غرب زدگی.

    ■ خیلی ممنون آقای زمانی از این مطلب خوب و مفید شما .
    پاینده و سرافراز باشید.

  • بینام مهر ۲۴, ۱۴۰۲

    متاسفانه مردم ایران ولعی جدید برای کلمات فارگلیسی آن هم با گرام غلط دارن و به گفته غربیان زبان ایرانی مثل زبان هندی نصفش انگلیسی هس و مردمش هم به علت غذاهای ادویه دار طبعی آتشین مثل هندیها دارن و برای ما احترام قائل نیستن