مالیات ها کجا خرج می‌شود؟ از معافیت سلبریتی‌ها تا فرار مالیاتی

فرار مالیاتی پزشکان ۷۰۰۰ میلیارد تومان است

مالیات در ایران مثل خیلی کارهای دیگر، سیستماتیک نیست و در این حوزه، کشور در آستانه بیستمین سال قرن بیست و یکم، با چالش های جدی روبروست. درآمد نفتی دولت کاهش یافته و برای اداره کشور، چاره ای جز توسل به مالیات نیست و شیوه های اخذ مالیات و بستر آن، همچنان سنتی است.

بخش قابل توجهی از اقتصاد ایران،‌معاف از پرداخت مالیات است و بار پرداخت مالیات،‌ بر دوش صنعت است. فرار مالیاتی در ایران، حرفه ای است و این را هم مودیان و هم مالیات گیرندگان می دانند.

قانون تجارت ایران متعلق به بیش از ۹۰ سال پیش است و مجلس دهم به صورت ضربتی، در روزهای پایانی کار خود، در حال تصویب بیش از ۱۰۰۰ مصوبه لایحه اصلاح قانون تجارت است که در چند جلد کتاب خلاصه شده است و انتقاد فعالان تجاری و حقوقدانان را در پی داشته است. لایحه پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان که آبان ۹۸ در مجلس تصویب شد، از سال ۹۹ به بعد، با بسترسازی هوشمندانه، انقلاب مالیاتی ایجاد می کند و کار برای فراریان مالیاتی بسیار سخت می شود.

دیروز، ده ها ناشر با ارسال نامه ای به وزارت ارشاد به خاطر معافیت مالیاتی ناشران، تشکر کردند. معافیت مالیاتی ناشران، اقدام به جایی است اما فرار مالیاتی پزشکان که درآمد های نجومی دارند، برای قشر کارگر و کارمند که سر ماه از حقوقش مالیات کسر می شود و بار پرداخت مالیات در کشور بر دوش اوست،‌ گران تمام می شود.

مساله پرداخت مالیات، این روز مساله اول ایران در کنار قیمت ارز و بنزین و برجام است. سازمان مالیاتی ادعا می کند که همه شهروندان باید نسبت به وظایف مالیاتی خود، به این نهاد دولتی، پاسخگو باشند. خواسته سازمان امور مالیاتی،‌ درست است. مردم هم انتظار دارند که سازمان امور مالیاتی پاسخ دهد که مالیات آن ها کجا خرج می شود.

حقوق مودیان باید رعایت شود. در ایران، حقوق مالیاتی مودیان، وجود ندارد و به همین خاطر، سازمان امور مالیاتی خیلی در برابر مردم،‌خود را پاسخگو نمی داند. نه سازمان های دولتی و نه خصوصی، در برابر مردم ، پاسخگو نیستند و هر یک از دیگری فرار می کند.

مردم از مالیات دادن فرار می کنند، چرا که نمی‌دانند با پرداخت مالیات، چه امکاناتی خواهند داشت. مردم از مالیات دادن فراری هستند چون هنوز گزارش جامع و شفاف و مستندی درباره ریز هزینه کرد دولت درباره مالیات پرداختی مردم در طول سال قبل، منتشر نشده است.

ختصات این نظام در «دادرسی مستقل و بی‌طرف مالیاتی» استوار است که همه مودیان مالیاتی را یکسان فرض می‌کند و بحث خودی و غیرخودی در این تئوری جایگاهی ندارد. در چنین سیستمی مودی مالیاتی حق دارد بداند چرا مشمول مالیات شده است؟ حق دارد به اسناد و مدارک تشخیص مالیات دسترسی داشته باشد و باید بتواند خود یا وکیل مالیاتی‌اش در دادرسی مالیاتی حضور داشته باشد و طالب رفتار منصفانه توسط مأموران مالیاتی شود.

از طرف دیگر، شهروندان مالیات‌پذیر باید بدانند مالیات پرداختی آنان کجا و برای چه مواردی خرج شده است؟! در همین زمینه کشورهای پیشرفته گزارش‌های دقیقی درباره هزینه‌کرد مالیات شهروندان تهیه می‌کنند و در دسترس عموم قرار می‌دهند.

۴۴ درصد درامد مالیاتی در آمریکا صرف تامین اجتماعی و خدمات سلامت عمومی می شود. سهم صنعت سلامت ایران از مالیات چقدر است؟ چرا درمان در ایران، مقدم بر سلامت است؟ چقدر درآمد مالیاتی صرف گسترش سلامت و بهداشت در ایران می شود؟

فرار مالیاتی پزشکان، حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان  است. هزینه ایجاد هر تخت بیمارستانی حدود یک میلیارد تومان است. در صورت پرداخت مالیات پزشکان ۷۰۰۰ تخت بیمارستانی می‌توان ایجاد کرد. با این تعداد، حداقل ۲۰ بیمارستان آموزشی ساخته می‌شود. هم اکنون از ۸۰۰ بیمارستان دولتی موجود در کشور، تنها کمتر از ۱۰۰ بیمارستان، کاربری آموزشی دارد. نتیجه این که تنها با پرداخت واقعی مالیات پزشکان و بدون تحمیل هیچ هزینه‌ای بر دولت، می‌توان زیرساخت لازم برای افزایش دانشجوی پزشکی و ارتقا صنعت سلامت را ایجاد کرد.

امیدواریم سامانه شفافیت در سازمان امور مالیاتی کشور به منظور اطلاع رسانی بهینه به مردم،‌ راه اندازی شود.