کمتر کسی است که این روزها نداند دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده، بالاخره به طور رسمی و واقعی با استیضاح روبرو شده هر چند استیضاح کنندگان هنوز نیمی از راه استیضاح را پیش رفته اند، استیضاحی که اگر چه بعید است در نهایت به کنار رفتن دونالد ترامپ منتهی شود اما بدون شک برگی از تاریخ ایالات متحده را رقم خواهد زد. در چند ماه اخیر، کنگره در حال بررسی این ماجرا بود که آیا دونالد ترامپ در جریان تماس تلفنی کذایی خود قصد فشار آوردن به ولودیمیر زیلنسکی، رییس جمهور اوکراین، برای تحقیق در مورد جو بایدن، نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آینده ایالات متحده، و پسرش را داشته یا خیر.
در روز ۱۳ دسامبر، کمیته قضایی مجلس نمایندگان بالاخره به این نتیجه رسید که دونالد ترامپ قوانین را نقض کرده و در دو مورد باید مورد بازخواست و استیضاح قرار گیرد: یکی سوء استفاده از جایگاه خود و دیگری اشکال تراشی و ممانعت غیرقانونی از تحقیقات کنگره. به نظر می رسد که اکثریت اعضای مجلس نمایندگان که در دست دموکرات هاست، هفته آتی به استیضاح دونالد ترامپ رأی مثبت داده و وی بزودی برای پاسخگویی در مورد اتهاماتش ناگزیر به حضور در کنگره و دفاع از خود خواهد بود. استیضاح قدرتی است که کنگره می تواند از آن برای خلع رییس جمهور یا دیگر مقامات رسمی فدرال استفاده کند، در صورتی که قانونگذاران آمریکایی قانع شده و رأی دهند که شخص مذکور مرتکب خیانت، ارتشا یا دیگر رفتارها و جنایات بزرگ شده باشد.
فرآیند استیضاح دونالد ترامپ بدین نحو است که در ابتدا تحقیقاتی در این مورد صورت گرفته، سپس مجلس نمایندگان در مورد استیضاح کردن وی تصمیم گیری کرده و در صورتی که اکثریت نمایندگان به استیضاح وی رأی دهند، ترامپ باید در مجلس سنا حضور یافته و منتظر عواقب قانون شکنی خود و رأی نمایندگان سنا باشد. در تاریخ ایالات متحده سه رییس جمهور دیگر نیز غیر از دونالد ترامپ با استیضاح روبرو شده اند هر چند در هر سه مورد، استیضاح به کنار رفتن رییس جمهور منتهی نشده است.
در سال ۱۸۶۸، اندرو جانسون به خاطر قانون شکنی استیضاح شد اما مجلس سنا با اختلاف تنها یک رأی، استیضاح او را رد کرد. در سال ۱۹۷۴، ریچارد نیکسون نیز با تحقیقات استیضاح مواجه گردید اما قبل از آنکه استیضاح شود از مقام خود کناره گیری کرد. در سال ۱۹۹۸ نیز بیل کلینتون به خاطر دروغ گفتن به سنا در ماجرای روابط غیراخلاقی‌اش با مونیکا لوینسکی، مورد استیضاح قرار گرفت اما رأی مجلس سنا ادامه استیضاح او را بی مورد دانست. در مورد دونالد ترامپ، تنها ۱۱ روز بعد از شکایت افشاگر، نانسی پلوسی شروع روند استیضاح را اعلام کرد. برای نیکسون، فاصله بین افشای ماجرای واترگیت تا شروع روند استیضاح ۵۹۹ روز بوده و از اولین گزارش ها در مورد روابط نامشروع کلینتون با لوینسکی تا آغاز تحقیقات استیضاح نیز ۲۶۰ روز طول کشید.
اندرو جانسون اولین رییس جمهور ایالات متحده بود که با استیضاح نمایندگان کنگره و مجلس مواجه گردید. همه چیز زمانی آغاز گردید که جانسون در اقدامی وزیر جنگ خود، ادوارد استانتون، را در سال ۱۸۶۷ برکنار کرد که بر اساس قانون اساسی کشور قانون شکنی محسوب می شد. بر اساس قانون، رییس جمهور نمی توانست بدون اجازه و موافقت سنا، چهره های اصلی کابینه را برکنار نماید. در ابتدا او استانتون را از مقامش معلق و فرد دیگری را به صورت موقت جایگزین وی نمود اما وقتی که کنگره دخالت کرده و استانتون را به مقامش بازگرداند، جانسون در ۲۱ فوریه ۱۸۶۸ وزیر جنگ خود را برکنار ساخت.
سه روز بعد، در ۲۴ فوریه، مجلس نمایندگان با ۱۲۶ رأی موافق در برابر ۴۷ رأی مخالف به شروع روند استیضاح رییس جمهور رأی مثبت داد. مجلس نمایندگان بر این باور بود که جانسون قانون را زیر پا گذاشته و به کنگره کشور توهین کرده است. از مارس تا می ۱۸۶۸ و به مدت ۱۱ هفته، مجلس سنا این پرونده را بررسی کرده و در نهایت به تبرئه او رأی داد. در رأی گیری سنا، ۳۵ نماینده به گناهکار بودن او و ۱۹ نماینده به بی گناه بودن وی رأی دادند و از آنجایی که تعداد موافقان کنار گذاشتن جانسون به حد نصاب دو سوم نمایندگان نرسید وی در مقام خود ابقا شد.
حدود یکصد سال بعد، یک بحران دو ساله که در نهایت به کناره گیری نیکسون منجر شد از ۱۷ ژوئن ۱۹۷۲ آغاز گردید، زمانی که ۵ مرد پس از وارد شدن به دفتر اصلی کمیته ملی دموکراتیک در هتل واترگیت، واشنگتن دی سی دستگیر شدند. آن ها برای نصب ادوات استراق سمع به این محل آمده بودند. یک سال بعد، در ۸ ژانویه ۱۹۷۳، دادگاه واترگیت آغاز شد. با پایان آوریل، دو نفر از مقامات ارشد کاخ سفید و دادستان کل کشور کناره گیری خود را به خاطر این رسوایی اعلام کرده و در ادامه نیز مشاور کاخ سفید اخراج شد. در ماه جولای همان سال، نیکسون از ارائه نوارهای مربوط به تماس های تلفنی اش به تیم تحقیق پرونده سر باز زد، نوارهایی که بر اساس ادعاها، رابطه نیکسون با گروه وارد شده به دفتر کمیته ملی دموکراتیک و تلاش برای سرپوش گذاشتن بر این ماجرا را فاش می کرد.
از این نوارها با عنوان «نوارهای نیکسون» یاد می شود. او دلیل خود برای ندادن نوارهای صوتی مربوط به تماس های خود به تیم تحقیق علیرغم حکم دادگاه را اختیارات ویژه شخص رییس جمهور اعلام کرد اما دادگاه عالی کشور با اتفاق آرا اعلام کرد که رییس جمهور باید به رأی دادگاه تمکین کرده و نوار تماس های صوتی خود را در اختیار تیم تحقیق پرونده واترگیت قرار دهد. در ماه اکتبر، جنجال واترگیت تشدید شده و چند مقام ارشد کاخ سفید ترجیح دادند که به جای تمکین از دستور نیکسون مبنی بر اخراج آرچیبالد کاکس، بازرس ویژه پرونده واترگیت، که تحقیقات را رهبری می کرد از مقام خود کناره گیری نمایند. از این ماجرا با عنوان «قتل عام شنبه شب» یاد می شود. یک ماه بعد از این ماجرا، نیکسون جمله معروف «من شیاد نیستم» را به زبان آورد.در ۹ می ۱۹۷۴، کمیته قضایی مجلس نمایندگان به طور رسمی استیضاح نیکسون را با ۴۱۰ رأی موافق در برابر تنها ۴ رأی مخالف آغاز کرد.
در جولای ۱۹۷۴، کمیته قضایی مجلس نمایندگان به این نتیجه رسید که نیکسون قانون را زیر پا گذاشته، از مقام خود سوء استفاده کرده و به مجلس سنا بی حرمتی کرده است. این سه اتهام برای رأی گیری کامل در مجلس نمایندگان به رأی گذاشته شدند. اما قبل از آنکه مجلس نمایندگان بتواند در مورد این مسئله رأی گیری کند، نیکسون در ۸ آگوست ۱۹۷۴ از مقام خود کناره گیری کرده و بدین ترتیب به اولین و تنها رییس جمهور تاریخ ایالات متحده تبدیل شد که از مقام خود کناره گیری کرده است. اگر نیکسون کناره گیری نکرده و در مجلس سنا استیضاح می شد، به احتمال فراوان گناهکار شناخته شده و محاکمه می گردید.
بیل کلینتون نیز دیگر رییس جمهور ایالات متحده بود که با استیضاح مواجه گردید. از اوایل سال ۱۹۹۴، او با رسوایی های متعددی مواجه شد که اولین آن ها مربوط به تحقیقات مالی موسوم به «وایت واتر» بود. همان سال، پائولا جونز با اتهام اذیت و آزار جنسی از رییس جمهور شکایت کرد. کلینتون ادعا می کرد که به خاطر جایگاه خود به عنوان رییس جمهور در مقابل اتهامات عمومی مصونیت قضایی دارد اما در سال ۱۹۹۷ بود که دادگاه عالی کشور این ادعای او را مردود دانست. در ژانویه ۱۹۹۸، در جریان پرونده جونز، کلینتون سوگند یاد کرد که هیچ رابطه غیراخلاقی با مونیکا لوینسکی نداشته است اما اخبار مربوط به رابطه این دو خیلی زود به رسانه ها راه یافت.
در جولای ۱۹۹۸، کلینتون در باب ادعاهایی مربوط به اینکه وی در مورد روابط خود با لوینسکی سوگند دروغ یاد کرده در سنا حاضر شد و در ماه آگوست اتهام رابطه با لوینسکی را پذیرفت. همچنین لوینسکی گفتگوهایش در مورد این رابطه را ضبط کرده و متن این تماس ها در اکتبر ۱۹۹۸ در رسانه ها منتشر شد. در ۸ اکتبر سال ۱۹۹۸، تنها چند روز پس از انتشار گفتگوهای این دو، مجلس نمایندگان رأی به آغاز تحقیقات برای استیضاح رییس جمهور داد. در گزارشی که در سپتامبر همان سال توسط کنت استار، مشاور مستقل پرونده، منتشر شد، برای استیضاح کلینتون به ۱۱ مورد قانون شکنی اشاره شده بود. در ۱۱ دسامبر ۱۹۹۸، مجلس نمایندگان سه مورد از این قانون شکنی ها را تایید نمود- شهادت دروغ در برابر هیئت منصفه، شکستن سوگند ریاست جمهوری با تکذیب ادعای روابط با لوینسکی و ممانعت از اجرای به عدالت. یک روز بعد موضوع چهارم نیز مورد تایید نمایندگان کنگره قرار گرفت و آن کلینتون را به سوء استفاده از قدرت و جایگاه خود متهم می کرد.
در ۱۹ دسامبر ۱۹۹۸، مجلس نمایندگان در دو مورد- شهادت دروغ و جلوگیری از اجرای عدالت- و با ۲۲۸ رأی موافق به ۲۰۶ رأی مخالف در مورد اول و ۲۲۱ رأی موافق در برابر ۲۱۲ رأی مخالف در مورد دوم به ادامه روند استیضاح رأی مثبت داد. علیرغم ادامه روند استیضاح اما کلینتون از کناره گیری از مقام خود خودداری می کرد. بدین ترتیب کلینتون برای تعیین سرنوشت خود به سنا رفته و در ۱۲ فوریه ۱۹۹۹ از اتهامات تبرئه شد. در مورد اتهام شهادت دروغ، ۵۵ نماینده سنا او را گناهکار و ۴۵ نفر بی گناه دانسته و در باب اتهام جلوگیری از اجرای عدالت نیز ۵۰ نماینده او را گناهکار و ۵۰ نماینده نیز بیگناه دانستند. بدین ترتیب حد نصاب دو سومی نمایندگان برای رأی عدم کفایت به رییس جمهور بدست نیامده و وی در مقام خود باقی ماند. در آن زمان هنوز دو سال از دور دوم ریاست جمهوری بیل کلینتون باقی مانده بود. وی این دو سال را با ۷۹ روز جنگ در کوزوو، عادی سازی روابط تجاری با چین و ویتنام و رهبری یک اقتصاد بسیار قدرتمند در کشورش به پایان رساند.
دونالد ترامپ چهارمین رییس جمهور ایالات متحده است که تحقیقات رسمی استیضاح در مورد او انجام می شود. بر اساس گزارش نیویورک تایمز، ۲۲۸ عضو مجلس نمایندگان با ادامه روند استیضاح ترامپ موافقت کرده اند در حالی که ۱۹۱ نماینده نیز رأی مخالف داده و ۱۴ نماینده نیز از اعلام رأی خود امتناع نموده اند. تحقیقات دموکرات ها و شهادت مقامات در مورد پرونده استیضاح دونالد ترامپ در مراحل اولیه خود بوده و پشت درهای بسته انجام می گیرد.
در نهایت کمیته قضایی این مجلس با اتهام سوء استفاده از قدرت و بی احترامی به کنگره و در حالی که تمام ۲۳ نماینده دموکرات رأی مثبت و تمامی ۱۷ نماینده جمهوری خواه به آن رأی منفی داده بودند، رسیدگی رسمی به پرونده اتهامات رییس جمهور در ماجرای تماس تلفنی اش با رییس جمهور اوکراین را آغاز کردند. هفته آینده مجلس نمایندگان در مورد ادامه روند استیضاح دونالد ترامپ رأی گیری خواهد کرد. بدین ترتیب در صورتی که ۲۱۶ نفر از ۴۳۱ عضو مجلس نمایندگان به استیضاح ترامپ رأی دهند (اتفاقی که به دلیل اکثریت دموکرات مجلس نمایندگان محتمل به نظر می رسد)، رییس جمهور جنجالی کنونی ایالات متحده باید در برابر سنا از خود دفاع کند.
بدون نظر