آیا هنگام گرسنگی به شدت عصبی و پرخاشگر هم می‌شوید؟ می‌دانید چرا؟!

گرسنگی، عصبانیت، پرخاشگری، دل ضعفه! این سناریو ممکن است برای خیلی از شما آشنا باشد. بالاخره امروز پاسخ سؤال جالبی را در روزیاتو خواهید خواند که حتما حداقل یک بار در عمرتان به ذهنتان خطور کرده است و همیشه دوست داشتید دلیلش را بدانید.

آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که وقتی خیلی گرسنه بودید با فردی از خانواده، دوستان یا همکاران سر یک موضوع نه چندان جدی جر و بحث اساسی کرده یا پرخاشگرانه با طرف مقابل خود صحبت کنید؟ یا متوجه شده‌اید که افراد دیگر با شما هنگام گرسنگی‌شان رفتار متهاجمانه و نامناسبی داشته باشند که در شان شما نیست یا به ناحق در موقعیت خشمگینانه‌ای گیر افتاده باشید؟

اگر شما هم دچار عصبانیت هنگام گرسنگی شده‌اید، خوب است بدانید این پدیده یک واکنش فیزیولوژیک بدن است و زمانی رخ می‌دهد که فرد رفتارهای تند پرخاشگرانه و بدخلقی گذرا را در زمانی که بدن او نیاز مبرم به غذا دارد از خود نشان می‌دهد.

اما آیا می‌دانید پدیده عصبانیت در گرسنگی یا Hanger (کلمه‌ای که از ترکیب دو واژه hungry و angry شکل گرفته است) از کجا نشات می‌گیرد؟ چرا تنها برخی افراد هستند که دچار این حالات می‌شوند؟ ما یه شما خواهیم گفت که دلیل این پدیده در فرایندهای پیچیده‌ای نهفته است که داخل بدن افراد در هنگام نیاز شدید به غذا به وجود می‌آید.

فیزیولوژی عصبانیت در گرسنگی

کربوهیدرات، پروتئین و چربی در تمام مواد غذایی که می‌‌خورید می‌توانند در بدن به قندهای ساده‌ای مانند گلوکز، آمینو اسید و اسیدهای چرب آزاد تجزیه و تبدیل می‌شوند. این مواد مغذی در نهایت وارد جریان خون می‌شوند، به اندام‌ها و بافت‌های شما می‌رسند و در پایان برای مصرف انرژی دادن به شما در انجام کارها و فعالیت‌های مختلف به کار می‌رود.

هر چه از مدت زمانی که آخرین وعده غذایی خود را خورده‌اید بیشتر گذشته باشد، مقدار مواد مغذی موجود در جریان خون تحلیل رفته و از آنها کاسته می‌شود. اگر میزان گلوکز یا قند خون افت زیادی داشته باشد، مغز شما این حالت را به عنوان یک وضعیت تهدیدکننده و مرگ‌آور می‌پندارد. بر خلاف این که بیشتر اندام‌ها یا بافت‌های بدن شما نیاز به مواد مغذی خاص و متنوعی برای کار کردن دارند اما همان طور که می‌بینید مغز شما به گلوکز وابسته است تا کار خود را انجام دهد.

احتمالا تا کنون متوجه وابستگی مغز به گلوکز شده‌اید؛ وقتی گرسنه می‌شوید و گلوکز یا قند خون افت می‌کند چیزهای خیلی ساده به موانع خیلی دشوار تبدیل می‌شوند. مثلا ممکن است به سختی بتوانید در موضوعی تمرکز کنید یا حتی شاید توجه کرده باشید که کلمات را به خوبی نمی‌توانید ادا کنید یا آنها را مبهم و بریده بریده مثل حالت لکنت داشتن بیان می‌کنید.

آدرنالین، استرس، عصبانیت!

چیز دیگری که در زمان گرسنگی خیلی سخت‌تر می‌شود، رفتار کردن طبق هنجارهای اجتماعی است؛ مثلا جر و بحث نکردن و پرخاش نکردن با اطرافیانی که مقصر گرسنگی و عصبانیت شما نیستند! بنابراین، برای پیشگیری از عصبی و بدخلق شدن با همکاران مهم خود، بهتر است سوخت کافی به مغزتان برسانید تا بتوانید گارد تهاجمی خود را سریع پایین آورده و ناخواسته و سهوا گریبان افراد بی‌تقصیری که اطرافتان هستند را نگیرید. شما باید در چنین مواقعی بتوانید آرامش خود را حفظ کنید یا بیشتر مراقب رفتارتان نسبت به دوستان و همکاران خود باشید. احتمالا این وضعیت برایتان آشناست. این طور نیست؟

یک تجزیه و تحلیل سرنوشت‌ساز…

وقتی سطح قند خون تا آستانه مشخصی افت می‌کند، مغز دستوالعمل‌هایی به اندام‌های مختلف بدن شما ارسال می‌کند تا هورمون‌هایی را بسازد و ترشح کند که بتواند میزان گلوکز موجود در جریان خود را افزایش دهد. یکی از این هورمون‌ها آدرنالین نام دارد که هورمون استرس است. وقتی آدرنالین در خون ترشح می‌شود، به سرعت وارد جریان خون شده و به ناچار تمام این موقعیت‌های پراسترس و عصبی را ایجاد می‌کند.

در واقع، آدرنالین یکی از هورمون‌های اصلی بدن است که در جریان خون ترشح شده و پاسخ «جنگ یا پرواز» به یک موقعیت ترس‌آور ناگهانی می‌دهد؛ مانند وقتی که چیزی می‌بینید، می‌شنوید یا حتی فکر می‌کنید که ممکن است امنیت شما را تهدید کند. درست موقعی که شما در عصبانیت به راحتی سر کسی فریاد می‌کشید، دقیقا همان پاسخ جنگ یا پرواز یا در واقع سیل آدرنالینی است که در طی پاسخ تنظیم گلوکز کسب می‌کنید و می‌تواند چنین واکنشی را در شما ایجاد کند.

نقش ژن و فیزیولوژی خاص بدن هر فرد

یکی دیگر از دلایل مرتبط با عصبانیت در هنگام گرسنگی این است که هر دوی آنها با ژن‌های مشترکی کنترل می‌شوند. محصول یکی از این ژن‌ها نورپپتید Y است؛ یک ماده شیمیایی که هنگام گرسنگی در مغز ترشح می‌شود. این ماده با دریافت‌کننده‌های گوناگون در مغز بروز رفتارهای تغذیه‌ای و حریصانه‌ای را تحریک می‌کند که یکی از آنها دریافت‌کننده Y1 نام دارد.

نورپپتید Y و دریافت‌کننده Y1 علاوه بر این که در مغز در کنترل گرسنگی نقش دارند، می‌توانند عصبانیت یا خشم را نیز کنترل کنند. به همین علت، افرادی که سطح نوروپپتید Y بالایی در مایع مغزی‌نخاعی خود دارند میزان بالایی از حملات تهاجمی را می‌توانند ناخواسته از خود بروز دهند.

همان طور که می‌بینید، روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند باعث شود شما در هنگام گرسنگی بیشتر عصبانی شوید. عصبانیت در گرسنگی بدون شک یک مکانیسم خاص برای بقا است که در خدمت انسان و تمام حیوانات جهان قرار دارد. بهتر است این گونه به موضوع فکر کنید: اگر به طور مثال ارگانیسم گرسنگی در حیوانی متوقف شود، دیگر حیوانات لطف می‌کنند و او را می‌خورند. بدین ترتیب نسل آن گونه خاص منقرض می‌شود.

با این که بسیاری از عوامل فیزیکی در پدیده عصبانیت در هنگام گرسنگی دخیل هستند اما عوامل روانی هم در بروز این حالت ناخوشایند نقش دارند. به عنوان مثال، تاثیرات فرهنگی نشان می‌دهد که فرد در چه مواقعی می‌توانید به طور مستقیم یا غیر مستقیم از پرخاش کلامی یا زبانی استفاده کند.

از آنجا که همه ما در تمام این عوامل با یکدیگر تفاوت داریم، پس، تفاوت در نحوه عصبی و خشمگین شدن افراد در زمان گرسنگی هم نباید خیلی تعجب‌آور باشد.

غلبه بر پدیده عصبانیت در گرسنگی

ساده‌ترین راه برای غلبه بر عصبانیت در هنگام گرسنگی این است که قبل از گرسنه شدن زیاد، چیزی بخورید. وقتی شما میل شدید به یک غذای فوری و آماده دارید، مثل شکلات یا چیپس سیب زمینی، به این معنی است که شما در بحبوحه ایجاد حالت عصبانیت در گرسنگی هستید. تنقلات و هله‌هوله عموما سطح قند خونی را به سرعت بالا می‌برد اما به سرعت هم پایین می‌آورد.

در نهایت این که ممکن است تنقلات عصبانیت ناشی از گرسنگی را در شما بیشتر کند. بنابراین، به جای تنقلات، به خوردن غذاهایی فکر کنید که طبیعی و غنی از مواد مغذی هستند و به شما کمک می‌کنند تا جایی که ممکن است بر گرسنگی خود غلبه کنید؛ البته، بدون این که چندین کیلوژول انرژی وارد بدنتان کنید و چاق شوید.

یک موقعیت ناگزیر

زود غذا خوردن در هنگامی که نزدیک به آستانه گرسنگی هستید، ممکن است همیشه امکان‌پذیر نباشد. احتمال دارد شما شیفت‌های طولانی مدت در محل کار داشته باشید یا مثلا در ماه رمضان روزه باشید یا حتی رژیم‌های کاهش وزن داشته باشید که باید در خلال آن محدودیت شدید برای کسب انرژی را حفظ کنید. تمام این موارد تنها زمانی باید انجام شود که پزشک شما توضیحات لازم را قبل از هر چیز به شما داده باشد.

در چنین مواردی، به یاد داشته باشید که پاسخ تنظیم قند خون یا گلوکز در بدن شما انجام خواهد شد تا سطح قند خون شما ثابت بماند. همین طور، وقتی شما بدون غذا خوردن از خانه بیرون می‌روید، بدن شما شروع به تجزیه چربی برای کسب انرژی می‌کند که برخی از آنها در بدن به کتون تبدیل می‌شود؛ یعنی یک محصول ناشی از چربی در سوخت و ساز بدن شما. گمان می‌رود کتون‌ها کمک می‌کنند گرسنگی شما تحت کنترل باشد زیرا مغز از کتون به جای گلوکز برای کسب سوخت خود استفاده می‌کند.

مخلص کلام این است که بهتر است روش متمدنانه‌تری را برای غلبه بر عصبانیت در گرسنگی پیش بگیرید! یعنی باید بتوانید همیشه موقعیت‌های سخت کاری و شخصی را به بعد از غذا خوردن موکول کنید نه قبل از آن. یعنی وقتی که کاملا سیر هستید و مطمئن هستید از بابت عصبانیت هنگام گرسنگی با پرخاشگری‌های بی‌جا دردسرساز نمی‌شوید!